در این بیش از ده سالی که در حوزه‌ی مطالعات عاشورا فعالیت می‌کنم، ادعا نمی‌کنم همه، اما بخش زیادی از مقاتل و نیز کتابها و آثاری که درباره‌ی تاریخ و تحلیل عاشورا منتشر شده است (در زبان فارسی) را دیده و خوانده‌ام. این فهرست، زبده‌ترین آن‌هاست... البته بدین معنا نیست که این آثار بی‌عیب و نقص‌اند یا محتوایشان کاملاً مورد تأیید است. کما‌ آن‌که برخی از آن‌ها در تحلیل با هم تفاوت و تعارض‌هایی دارند. معیاری که من در نظر داشتم، مواجهه‌ی تأمل‌برانگیز و داشتن ایده و نظریه‌ای قابل اعتنا بوده است...


محسن حسام مظاهری پژوهشگر و جامعه‌شناس دینی، در کانال تلگرامی خودش نوشت:

این روزها که به‌دلیل شرایط خاص برای بسیاری‌مان حضور در محافل و مجالس عاشورایی میسر نیست، فرصت خوبی است برای مطالعه و تأمل در آن واقعه.
در این بیش از ده سالی که در حوزه‌ی مطالعات عاشورا فعالیت می‌کنم، ادعا نمی‌کنم همه، اما بخش زیادی از مقاتل و نیز کتابها و آثاری که درباره‌ی تاریخ و تحلیل عاشورا منتشر شده است (در زبان فارسی) را دیده و خوانده‌ام. این فهرست، زبده‌ترین آن‌ها به انتخاب من است.
البته بدین معنا نیست که این آثار بی‌عیب و نقص‌اند یا محتوایشان کاملاً مورد تأیید است. کما‌ آن‌که برخی از آن‌ها در تحلیل با هم تفاوت و تعارض‌هایی دارند. معیاری که من در نظر داشتم، مواجهه‌ی تأمل‌برانگیز و داشتن ایده و نظریه‌ای قابل اعتنا بوده است. در شرایطی که اغلب آثاری که درباره‌ی عاشورا نوشته و منتشر می‌شوند و هرساله ده‌ها عنوان به آن‌ها افزوده می‌شود، چیزی جز تکرار مکررات یا مطالب ضعیف و سست نیست، این کتاب‌ها می‌توانند کمک کنند که درباره‌ی عاشورا بیندیشیم.

مقتل الحسین (بازسازی مقتل ابومخنف) / حجت‌الله جودکی

الف ـ تاریخ واقعه:

۱. مقتل الحسین (بازسازی مقتل ابومخنف) / حجت‌الله جودکی / انتشارات خیمه
۲. مقتل سیدالشهدا / محمدهادی یوسفی غروی / اطلاعات
۳. شهادت‌نامه‌ی امام‌حسین / محمد محمدی ری‌شهری و دیگران / دارالحدیث
۴. تاریخ قیام و مقتل جامع سیدالشهدا / مهدی پیشوایی و دیگران / موسسه امام‌خمینی

 پس از پنجاه سال قیام حسین / سیدجعفر شهیدی

ب ـ تحلیل واقعه:

۵. پس از پنجاه سال قیام حسین / سیدجعفر شهیدی / دفتر نشر فرهنگ اسلامی
۶. عاشوراشناسی / محمد اسفندیاری / نشر نی
۷. حقیقت عاشورا / محمد اسفندیاری / نشر نی
۸. تأملی در نهضت عاشورا / رسول جعفریان / نشر علم

حسین وارث آدم حسین بن علی در افق معاصرت

۹. حسین وارث آدم / علی شریعتی / سپیده‌باوران
۱۰. حماسه حسینی / مرتضی مطهری / انتشارات صدرا
۱۱. شهید جاوید / نعمت‌الله صالحی نجف‌آبادی / امید فردا
۱۲. برترین هدف در برترین نهاد / عبدالله علایلی / ترجمه‌ی سیدمحمدمهدی جعفری / اطلاعات

عقلانیت در عاشورا

۱۳. آینه در کربلاست / محمدرضا سنگری / قدیانی
۱۴. فقاهت در عاشورا / محمد سروش محلاتی / میراث اهل قلم
۱۵. عقلانیت در عاشورا / محمد سروش محلاتی / میراث اهل قلم
۱۶. افسون گل سرخ / ابوالقاسم فنایی / نشر نگاه معاصر


این لیست عاشورا

................ تجربه‌ی زندگی دوباره ...............

بی‌فایده است!/ باد قرن‌هاست/ در کوچه‌ها/ خیابان‌ها/ می‌چرخد/ زوزه می‌کشد/ و رمه‌های شادی را می‌درد./ می‌چرخم بر این خاک/ و هرچه خون ماسیده بر تاریخ را/ با اشک‌هایم می‌شویم/ پاک نمی‌شود... مانی، وزن و قافیه تنها اصولی بودند که شعر به وسیلهء آنها تعریف می‌شد؛ اما امروزه، توجه به فرم ذهنی، قدرت تخیل، توجه به موسیقی درونی کلمات و عمق نگاه شاعر به جهان و پدیده‌های آن، ورای نظام موسیقایی، لازمه‌های شعری فاخرند ...
صدای من یک خیشِ کج بود، معوج، که به درون خاک فرومی‌رفت فقط تا آن را عقیم، ویران، و نابود کند... هرگاه پدرم با مشکلی در زمین روبه‌رو می‌شد، روی زمین دراز می‌کشید و گوشش را به آنچه در عمق خاک بود می‌سپرد... مثل پزشکی که به ضربان قلب گوش می‌دهد... دو خواهر در دل سرزمین‌های دورافتاده باهیا، آنها دنیایی از قحطی و استثمار، قدرت و خشونت‌های وحشتناک را تجربه می‌کنند ...
احمد کسروی به‌عنوان روشنفکری مدافع مشروطه و منتقد سرسخت باورهای سنتی ازجمله مخالفان رمان و نشر و ترجمه آن در ایران بود. او رمان را باعث انحطاط اخلاقی و اعتیاد جامعه به سرگرمی و مایه سوق به آزادی‌های مذموم می‌پنداشت... فاطمه سیاح در همان زمان در یادداشتی با عنوان «کیفیت رمان» به نقد او پرداخت: ... آثار کسانی چون چارلز دیکنز، ویکتور هوگو و آناتول فرانس از ارزش‌های والای اخلاقی دفاع می‌کنند و در بروز اصلاحات اجتماعی نیز موثر بوده‌اند ...
داستان در زاگرب آغاز می‌شود؛ جایی که وکیل قهرمان داستان، در یک مهمانی شام که در خانه یک سرمایه‌دار برجسته و بانفوذ، یعنی «مدیرکل»، برگزار شده است... مدیرکل از کشتن چهار مرد که به زمینش تجاوز کرده بودند، صحبت می‌کند... دیگر مهمانان سکوت می‌کنند، اما وکیل که دیگر قادر به تحمل بی‌اخلاقی و جنایت نیست، این اقدام را «جنایت» و «جنون اخلاقی» می‌نامد؛ مدیرکل که از این انتقاد خشمگین شده، تهدید می‌کند که وکیل باید مانند همان چهار مرد «مثل یک سگ» کشته شود ...
معلمی بازنشسته که سال‌های‌سال از مرگ همسرش جانکارلو می‌گذرد. او در غیاب دو فرزندش، ماسیمیلیانو و جولیا، روزگارش را به تنهایی می‌گذراند... این روزگار خاکستری و ملا‌ل‌آور اما با تلألو نور یک الماس در هم شکسته می‌شود، الماسی که آنسلما آن را در میان زباله‌ها پیدا می‌کند؛ یک طوطی از نژاد آمازون... نامی که آنسلما بر طوطی خود می‌گذارد، نام بهترین دوست و همرازش در دوران معلمی است. دوستی درگذشته که خاطره‌اش نه محو می‌شود، نه با چیزی جایگزین... ...