هفدهمین شماره دوماهنامه ادبی چامه، ویژه صد سالگی داستان همراه نظرسنجی درباره پنج رمان و مجموعه داستان تاثیرگذار و مترجم تاثیرگذار منتشر شد.

جشن صد سالگی داستان ایرانی با چامه 17

به گزارش کتاب نیوز به نقل از همشهری آنلاین، در بخشی از سرمقاله این شماره که به صدسالگی داستان ایرانی اختصاص دارد، محمدجواد جزینی نوشته است: «کوتاه زمانی بعد از یکی بود یکی نبود سروکله جوانی پیدا می شود که جهان داستان کوتاه ایران را دگرگون می‌کند. صادق هدایت و بعد از او چهره‌های دیگر نسل اول داستان‌نویسان سربرمی‌آورند؛ بزرگ علوی، صادق چوبک و نسل دوم؛ جلال آل احمد، ابراهیم گلستان، سیمین دانشور، غلامحسین ساعدی، بهرام صادقی، هوشنگ گلشیری، احمد محمود، محمود دولت آبادی و... اما تابندگی این ستاره‌ها و شاید کم‌بنیه‌گی نقد ادبی فرصت دیده شدن نام‌ها و آثار دیگران را نداد. کسانی چون تقی مدرسی، غ. داوود(منوچهر صفا)، کاظم تینا، شمیم بهار، رضا فرخفال، بهمن فرسی، رضا دانشور، بهمن شعله ور و ... این که گفته اند «داستان‌نویسان ایرانی از تاریکخانه هدایت بیرون آمدند» پر بیراه نیست، چرا که هنوز تأثیر نگاه و مشربی که او آغاز کرد، حتی در نسل پنجم داستان‌نویسان ایرانی پیداست. ما در این دهه ها نتوانسته‌ایم، نقش تشکل‌ها و انجمن‌های ادبی را در توسعه هنر داستان‌نویسی بازیابی کنیم.»

در بخش ویژه‌نامه سیدعلی کاشفی خوانساری، مهسا شمسی‌پور، روح اله رویین، پریسا صالحی، در این شماره از مجله چامه یادداشت‌ها و نقدها و مقالاتی را درباره‌ی صدسالگی داستان در ایران نوشته‌اند.

این شماره که به صدسالگی داستان در ایران اختصاص دارد، علاوه بر داستان و شعر از شاعران و نویسندگان امروز ایران دربرگیرنده‌ی یک نظرسنجی است که که خانم مریم آموسا برای چامه آماده و آراسته کرده است. او برای تدوین و انتشار لیست پنج رمان و مجموعه داستان تاثیرگذار و مترجم تاثیرگذار، تحلیل نویسندگان و مترجمان و منتقدان را نیز در باب انتخاب‌هایشان جویا شده است. علی قانع، میلاد ظریف، شهاب لواسانی، آرام روانشاد، لیلا صادقی، غلامرضا امامی، فیض شریفی، ساسان گلفر، علی شروقی، محسن فرجی، ناتاشا امیری، محمدرضا مرزوقی، غلامحسین سالمی، مهدی فتوحی، رضیه انصاری، شهریار عباسی، نسترن مکاری، هادی تقی زاده، علیرضا بهنام، محسن حکیم معانی و رضا آشفته نویسندگان و مترجمانی بودند که به پرسش‌های او در خصوص ۵ رمان و مجموعه داستان و ۵ مترجم تاثیرگذار پاسخ داده‌اند.

براساس این نظر سنجی رمان «بوف کور» مهم‌ترین و تأثیرگذارترین رمان ایرانی است که نه تنها بر روی مخاطبان و نویسندگان نسل‌های بعد تأثیر گذاشته است، بلکه با ترجمه‌هایی که از این کتاب شده است، می‌توان به جایگاه ویژه این اثر در جهان اشاره کرد.

در کنار این رمان دو رمان «همسایه‌ها» نوشته‌ی احمد محمود و رمان «سووشون» نوشته‌ی سیمین دانشور، در رده دوم قرار می‌گیرند و پس از آن «شازده احتجاب» نوشته‌ی هوشنگ گلشیری و پس از آن «روزگار دوزخی آقای ایاز»، نوشته‌ی رضا براهنی، «دایی جان ناپلئون» نوشته‌ی ایرج پزشکزاد و «سنگ صبور» نوشته‌ی صادق چوبک قرار می‌گیرند.

در بخش شعر زمان آثارتازه‌ای از ضیاءالدین خالقی، سیروس نوذری، پوران کاوه، حمیدرضا شکارسری، محسن آریاپاد، احمد قربان‌زاده، مهدی ریحانی، سینا جهاندیده، مزدک پنجه‌ای، علیرضا بهرامی، رضا اسماعیلی، هادی منوّری، نصرت‌الله مسعودی، فرهاد عابدینی، افسانه نجومی، مرضیه آقارضایی، مهرداد پیله‌ور، روح‌الله آبسالان، حمیدرضا اقبال‌دوست، زهره یوسفی، شادی میرزایی، فرناز فرازمند، شهین راکی، مجتبی نورانی،

در بخش گپ، ترجمة فرزدق اسدی از گفت وگوی خواندنی و تازه‌ی روزنامه‌ی هلندی De Volkskrant با کازو ایشی گورو منتشر شده است. ایشی گورو در پاسخ به این سؤال می‌گوید: چگونه ایده‌ی نوشتن از منظر یک ربات به ذهن شما خطور کرد؟ یا اجازه دهید بگوییم از منظر یک موجود دارای هوش مصنوعی؟

«شخصیت کلارا در ابتدای کار به شکلی پیچیده و ناواضح به سراغم آمد. من همیشه به کتاب‌های مصوری که برای کودکان چهار یا پنج ساله‌مان می‌خوانیم علاقه‌مند بوده‌ام. این کتاب‌ها منطق شگفت‌انگیزی دارند، برای مثال درشان اصلاً تعجب‌آور نیست که ماه که از پنجره داریم می‌بینیمش صحبت می‌کند. هم چنان که هر کودکی می‌تواند از یک نردبان بالا و پیش ماه برود. هدف من در آغاز کار روی یک رمان برای کودکان بود. داستان دختری بیمار بود که به دلیل بیماری جدیش از بیرون رفتن هر روزه با عروسکش برای تماشای غروب آفتاب ممنوع می¬شد؛ یک روز دختر ریسک می کند و با عروسک خود بیرون می‌رود و تعدادی ماجرا برایش رخ می دهد. وقتی قصه را برای دخترم نائومی تعریف کردم، او مرا متقاعد کرد که داستان من بسیار غم‌انگیز خواهد بود و برای کودکان مناسب نیست. برای همین تصمیم گرفتم مسیر قصه را تغییر دهم، و یک راوی غیر"واقعی" که برساخته‌ی هوش مصنوعی‌ست انتخاب کنم. چون من سال‌هاست که با اشتیاقی واقعی، تحولات و دستاوردهای هوش مصنوعی را دنبال می‌کنم. و افتخار این را داشتم که با تعدادی از دانشمندان و متخصصان این رشته صحبت کنم».

................ هر روز با کتاب ...............

در خانواده‌ای اصالتاً رشتی، تجارت‌پیشه و مشروطه‌خواه دیده به جهان گشود... در دانشگاه ملی ایران به تدریس مشغول می‌شود و به‌طور مخفیانه عضو «سازمان انقلابی حزب توده ایران»... فجایع نظام‌های موجود کمونیستی را نه انحرافی از مارکسیسم که محصول آن دانست... توتالیتاریسم خصم بی چون‌وچرای فردیت است و همه را یکرنگ و هم‌شکل می‌خواهد... انسانها باید گذشته و خاطرات خود را وا بگذارند و دیروز و امروز و فردا را تنها در آیینه ایدئولوژی تاریخی ببینند... او تجدد و خودشناسی را ملازم یکدیگر معرفی می‌کند... نقد خود‌ ...
تغییر آیین داده و احساس می‌کند در میان اعتقادات مذهبی جدیدش حبس شده‌ است. با افراد دیگری که تغییر مذهب داده‌اند ملاقات می‌کند و متوجه می‌شود که آنها نه مثل گوسفند کودن هستند، نه پخمه و نه مثل خانم هاگ که مذهبش تماما انگیزه‌ مادی دارد نفرت‌انگیز... صدا اصرار دارد که او و هرکسی که او می‌شناسد خیالی هستند... آیا ما همگی دیوانگان مبادی آدابی هستیم که با جنون دیگران مدارا می‌کنیم؟... بیش از هر چیز کتابی است درباره اینکه کتاب‌ها چه می‌کنند، درباره زبان و اینکه ما چطور از آن استفاده می‌کنیم ...
پسرک کفاشی که مشغول برق انداختن کفش‌های جوزف کندی بود گفت قصد دارد سهام بخرد. کندی به سرعت دریافت که حباب بازار سهام در آستانه ترکیدن است و با پیش‌بینی سقوط بازار، بی‌درنگ تمام سهامش را فروخت... در مقابلِ دنیای روان و دلچسب داستان‌سرایی برای اقتصاد اما، ادبیات خشک و بی‌روحی قرار دارد که درک آن از حوصله مردم خارج است... هراری معتقد است داستان‌سرایی موفق «میلیون‌ها غریبه را قادر می‌کند با یکدیگر همکاری و در جهت اهداف مشترک کار کنند»... اقتصاددانان باید داستان‌های علمی-تخیلی بخوانند ...
خاطرات برده‌ای به نام جرج واشینگتن سیاه، نامی طعنه‌آمیز که به زخم چرکین اسطوره‌های آمریکایی انگشت می‌گذارد... این مهمان عجیب، تیچ نام دارد و شخصیت اصلی زندگی واش و راز ماندگار رمان ادوگیان می‌شود... از «گنبدهای برفی بزرگ» در قطب شمال گرفته تا خیابان‌های تفتیده مراکش... تیچ، واش را با طیف کاملی از اکتشافات و اختراعات آشنا می‌کند که دانش و تجارت بشر را متحول می‌کند، از روش‌های پیشین غواصی با دستگاه اکسیژن گرفته تا روش‌های اعجاب‌آور ثبت تصاویر ...
به قول هلدرلین، اقامت انسان در جهان شاعرانه است... شعر در حقیقت تبدیل ماده خامی به نام «زبان»، به روح یا در حقیقت، «شعر» است. بنابراین، شعر، روح زبان است... شعر است که اثر هنری را از اثر غیرهنری جدا می‌کند. از این نظر، شعر، حقیقت و ذات هنرهاست و اثر هر هنرمند بزرگی، شعر اوست... آیا چنان‌ که می‌گویند، فرازهایی از بخش نخست کتاب مقدس مسیحی که متکی بر مجموعه کتب مقدس یهودیان، یعنی تنخ است، از اساطیر شفاهی رایج در خاور نزدیک اخذ شده یا خیر؟ ...