کتاب «شیرین، ملکه مسیحی، اسطوره عشق» [Shirin : Christian, queen, myth of love, a woman of late antiquity, historical reality and literary effect] نوشته ویلهلم باوم [Wilhelm Baum] که در تحلیل ریشه‌های تاریخی داستان شیرین است، منتشر شد.

شیرین، ملکه مسیحی، اسطوره عشق» [Shirin : Christian, queen, myth of love, a woman of late antiquity, historical reality and literary effect] نوشته ویلهلم باوم [Wilhelm Baum]

به گزارش کتاب نیوز به نقل از ایسنا، در ابتدای کتاب و در بخش «اشاره» با اشاره به تابلوی مینیاتوری «خسرو و شیرین» آمده است: فرهادِ صنعتگر نیز عاشق شیرین می‌شود، و شیرین به او دستور می‌دهد کانالی را از میان کوه به دربار او حفر کند. نگارگران و همچنین نظامیِ شاعر (وفات ۱۲۰۹ میلادی) و جغرافیدانان عرب نقش برجسته سنگی متعلق به اواخر ایران باستان در نزدیکی شهر کرمانشاه را به این افسانه نسبت داده‌اند. این نقش برجسته، سوارکاری را روی اسب نشان می‌دهد که شاه و ایزدی که او را در این مقام گماشته، بالای سر او دیده می‌شوند. تصویر یک زن کنار این دو فرد به تصویر کشیده شده که یک الهه زرتشتی است و برخلاف باور نویسندگان اسلامی، ارتباطی با ملکه شیرین ندارد. در نتیجه، این نقشه برجسته شگفت‌انگیز منبع الهام شاخ و برگ دادن به حماسه‌ای بود که به‌طور گسترده در ادبیات فارسی و ترکی مورد استفاده قرار می‌گرفت.

در قرن دوازدهم میلادی داستان‌های عاشقانه‌ای مملو از الگوهایی با چهره‌هایی از دوران کهن وجود داشت. سنت شعرسرایی اسلامی عمدتا پیشینه مسیحی این ملکه را نادیده گرفت و شیرین که عضوی از کلیسای سریانی شرق بود، به شیرین «ارمنی» تبدیل شد. این داستان حماسی عاشقانه نه‌تنها از ایران تا عثمانی گسترش یافت، بلکه به هند و ازبکستان و همچنین به کشور مسیحی گرجستان نیز رسید. تا کنون هیچ تلاشی برای درک پیشینه تاریخی این افسانه صورت نگرفته است. این کتاب قبل از هر چیزی سعی در تحلیل ریشه‌های تاریخی داستانی شیرین دارد.

با این‌حال، مقدمه‌ای مختصر از تاریخ ایران و روشن کردن اختلاف‌های بین کلیسای ارتدکس بیزانس در امپراتوری روم شرقی و کلیسای شرق، که با اصطلاح «نسطوری» نامیده می‌شود، لازم است. منابع غالبا متناقض که به داستان ازدواج دیگر خسرو دوم (وفات ۶۲۸ میلادی) با مریم دختر موریس، امپراتوری بیزانس اشاره دارند، به ایجاد داستان رقابتی منجر شد که در شرح مسمومیت مریم توسط شیرین به اوج خود رسید. بنابراین پژوهشی برای سنجش صحت منابع عربی، سریانی، ارمنی، گرجی و بیزانسی مورد نیاز است.

منابع بعدی مانند «شاهنامه» فردوسی، حماسه ملی ایرانیان که حدود ۱۰۰۰ میلادی تدوین شده است، شرحی دقیق از رخدادهای تاریخی ارائه نمی‌کند. احتمالاً تصادفی نیست که همچنان هیچ زندگی‌نامه تاریخی از شیرین وجود ندارد. مردم اروپا حد زیادی از رخدادهایی که در شرق اتفاق می‌افتاد، بی‌اطلاع بودند. از شیرین به معنای واقعی کلمه تاز مان یوزف فون‌هامر پورگشتال، شرق‌شناس اتریشی، که دوباره آثار هنری و ادبی را تا اواخر قرن هجدهم در قسطنطیه بررسی کرد، سخنی در میان نبود. بنابراین وی تحقیقات اولیه را برای دیوان غربی-شرقی یوهان ولفگانگ فون گوته، که شیرین و خسرو را در صف عشاق برجسته جهان قرار داد، انجام داد. همچنین نویسندگان و هنرمندان دوره رمانتیک، این افسانه را که در شرق باقی مانده و هرگز در ظلمت فراموشی نرفته بود، کشف کردند. این کتاب تکامل افسانه شیرین از واقعیت تاریخی تا ادبیات داستانی و آثار هنری و پذیرش آن در ادبیات مشرق‌زمین و سرانجام چگونگی ورود آن به ادبیات اروپا به واسطه اثر گوته را شرح می‌دهد.»

«شیرین، ملکه مسیحی، اسطوره عشق» نوشته ویلهلم باوم با ترجمه مهناز بابایی در ۱۶۱ صفحه با شمارگان ۳۳۰ نسخه و با قیمت ۹۵ هزار تومان در انتشارات مروارید منتشر شده است.

................ هر روز با کتاب ...............

ما خانواده‌ای یهودی در رده بالای طبقه متوسط عراق بودیم که بر اثر ترکیبی از فشارهای ناشی از ناسیونالیسم عربی و یهودی، فشار بیگانه‌ستیزی عراقی‌ها و تحریکات دولت تازه ‌تأسیس‌شده‌ی اسرائیل جاکن و آواره شدیم... حیاتِ جاافتاده و عمدتاً رضایت‌بخش یهودیان در کنار مسلمانان عراق؛ دربه‌دری پراضطراب و دردآلود؛ مشکلات سازگار‌ شدن با حیاتی تازه در ارض موعود؛ و سه سال عمدتاً ناشاد در لندن: تبعید دوم ...
رومر در میان موج نویی‌ها فیلمساز خاصی‌ست. او سبک شخصی خود را در قالب فیلم‌های ارزان قیمت، صرفه‌جویانه و عمیق پیرامون روابط انسانی طی بیش از نیم قرن ادامه داده است... رومر حتی وقتی بازیگرانی کاملاً حرفه‌ای انتخاب می‌کند، جنس بازیگری را معمولاً از شیوه‌ی رفتار مردم معمولی می‌گیرد که در دوره‌ای هدف روسلینی هم بود و وضعیتی معمولی و ظاهراً کم‌حادثه، اما با گفت‌وگوهایی سرشار از بارِ معنایی می‌سازد... رومر در جست‌وجوی نوعی «زندگی‌سازی» است ...
درباریان مخالف، هر یک به بهانه‌ای کشته و نابود می‌شوند؛ ازجمله هستینگز که به او اتهام رابطه پنهانی با همسر پادشاه و نیز نیت قتل ریچارد و باکینگهم را می‌زنند. با این اتهام دو پسر ملکه را که قائم‌مقام جانشینی پادشاه هستند، متهم به حرامزاده بودن می‌کنند... ریچارد گلاستر که در نمایشی در قامت انسانی متدین و خداترس در کلیسا به همراه کشیشان به دعا و مناجات مشغول است، در ابتدا به‌ظاهر از پذیرفتن سلطنت سرباز می‌زند، اما با اصرار فراوان باکینگهم، بالاخره قبول می‌کند ...
مردم ایران را به سه دسته‌ی شیخی، متشرعه و کریم‌خانی تقسیم می‌کند و پس از آن تا انتهای کتاب مردم ایران را به دو دسته‌ی «ترک» و «فارس» تقسیم می‌کند؛ تقسیم مردمان ایرانی در میانه‌های کتاب حتی به مورد «شمالی‌ها» و «جنوبی‌ها» می‌رسد... اصرار بیش‌از اندازه‌ی نویسنده به مطالبات قومیت‌ها همچون آموزش به زبان مادری گاهی اوقات خسته‌کننده و ملال‌آور می‌شود و به نظر چنین می‌آید که خواسته‌ی شخصی خود اوست ...
بی‌فایده است!/ باد قرن‌هاست/ در کوچه‌ها/ خیابان‌ها/ می‌چرخد/ زوزه می‌کشد/ و رمه‌های شادی را می‌درد./ می‌چرخم بر این خاک/ و هرچه خون ماسیده بر تاریخ را/ با اشک‌هایم می‌شویم/ پاک نمی‌شود... مانی، وزن و قافیه تنها اصولی بودند که شعر به وسیلهء آنها تعریف می‌شد؛ اما امروزه، توجه به فرم ذهنی، قدرت تخیل، توجه به موسیقی درونی کلمات و عمق نگاه شاعر به جهان و پدیده‌های آن، ورای نظام موسیقایی، لازمه‌های شعری فاخرند ...