دومین چاپ «نشانه – معناشناسی ادبیات: نظریه و روش تحلیل گفتمان ادبی» نوشته حمیدرضا شعیری توسط انتشارات دانشگاه تربیت مدرس منتشر شد.
به گزارش خبرنگار مهر، انتشارات دانشگاه تربیت مدرس چاپ دوم کتاب «نشانه – معناشناسی ادبیات: نظریه و روش تحلیل گفتمان ادبی» نوشته حمیدرضا شعیری را با شمارگان ۵۰۰ نسخه، ۱۸۸ صفحه و بهای ۲۸ هزار تومان منتشر کرد. چاپ نخست این کتاب سال ۱۳۹۵ با شمارگان هزار نسخه و بهای ۱۸ هزار تومان در دسترس مخاطبان قرار گرفت.
«نشانه – معناشناسی ادبیات» چهار فصل دارد که در هر فصل یک نظام گفتمانی مهم ادبی را مورد تجزیه و تحلیل قرار می‌دهد. عناوین آنها به ترتیب از این قرار است: «نظام گفتمانی کنشی»، «نظام گفتمانی تنشی»، «نظام گفتمانی شَوِشی» و «نظام گفتمانی بُوشی».
نظام گفتمانی کنشی خود به دو نوع کنشی تجویزی و کنشی مجابی تقسیم می‌شود. این نظام نشان می‌دهد که چگونه کنش در مرکز عملیات روایی قرار گرفته و با ایجاد تغییر در معنای موجود فرآیند دگرگونی معنایی را رهبری میکند.
نظام گفتمانی تنشی نظامی است که بر اساس تنیدگی بین دو فضای گستره‌ای و فشاره‌ای شکل می‌گیرد. در این حالت میزانی از انرژی از ناحیه‌ای به ناحیه دیگر منتقل شده و وضعیت موجود را به وضعیتی هم‌تنیده تغییر می‌دهد. به همین دلیل است که کنش اهمیت خود را از دست داده و تنش در مرکز فرآیند گفتمانی قرار می‌گیرد.
در نظام گفتمانی شوشی با پدیدارشناسی حضور مواجه هستیم. بر خلاف نظام کنشی در چنین نظامی، نقصان و یا بحران ارزشی جای خود را به نقصان و یا بحران حضور می‌دهد. چنین نظامی ما را مقابل شوشگری قرار می‌دهد که با تجربه زیسته حضور درگیر است. در فرآیند شوشی کنش جای خود را به رابطه حسی – ادراکی می‌دهد که شوشگر با دنیایی برقرار کرده و تجربه زیسته خود را به زبان منتقل میکند.
در نهایت اینکه نظام بوشی را می‌توان فرآیندی دانست که به نوعی از مسیر ساختار و و برنامه خارج شده و از این نظر انحرافی است. گسست و چالش از ویژگی‌های مهم چنین حرکتی هستند. این نظام فرآیندی است که با سلب و ایجاب گره خورده و بر این اساس کنشگر بوشی به واسطه «ممکن‌ها» معنادار می‌شود. «ممکن» راهی است که کنشگر بوشی را به سوی یک انتخاب آزاد سوق می‌دهد. امکان انتخاب برای سوژه بوشی تنها در صورتی میسر می‌شود که او در محتوای درونی خود نسبت به «خود» و حضور «خود» به طور کیفی آگاه باشد.
نویسنده در فصول چهارگانه کتاب و برای شرح بهتر هرکدام از این نظام‌ها به تحلیل آثاری چون «سنگی بر گوری» جلال آل احمد، «انتری که لوطیش مرده بود» و «روز اول قبر» صادق چوبک و «رویاهای یک گردشگر تنها» ژان ژاک روسو پرداخته است.
حمیدرضا شعیری فارغ‌التحصیل مقطع دکترای رشته نشانه‌معناشناسی از دانشگاه لیموژ فرانسه است. او هم‌اکنون به عنوان عضو هیأت علمی در دانشکده علوم انسانی دانشگاه تربیت مدرس به تدریس و پژوهش اشتغال دارد. «تجزیه و تحلیل نشانه‌معناشناختی گفتمان»، «مبانی معناشناسی نوین»، «نشانه‌معناشناسی دیداری» و «ققنوس؛ راهی به نشانه‌معناشناسی سیال» از دیگر تالیفات منتشر شده اوست.
