کتاب «بازسازی دینی؛ نگاهی روان‌شناختی به توبه» تألیف محمدتقی تبیک، به زبان فارسی از آثار پژوهشگاه قرآن و حدیث منتشر شد.

بازسازی دینی؛ نگاهی روان‌شناختی به توبه محمدتقی تبیک

به گزارش کتاب نیوز به نقل از مهر، «توبه» مهم‌ترین و پرکاربردترین واژه‌ای است که در متون دینی گویای ضرورت بازسازی و دگرگونی انسان است. لذا فهم چگونگی فرایند تغییر و دگرگونی انسان و ایجاد روش‌هایی کارا برای تغییر ساحت‌های وجودی از جمله مسائلی است که از دیرباز ذهن اندیشمندان و پژوهشگران گروه‌های مختلف را به خود مشغول کرده است.

در کتاب حاضر تلاش شده تا الگوی بازسازی دینی با محوریت مفهوم توبه را با بهره‌گیری از متون دینی، علوم روان‌شناختی و میراث علمی مسلمانان صورت‌بندی شود.

در این کتاب با بازشناسی مراحل تغییر و بازسازی دینی و عوامل تسهیل‌گر و بازدارنده، الگوی بازسازی دینی و الگوهای تغییر رفتار در علوم روان‌شناختی مقایسه شد و نقاط اشتراک و افتراق این الگوها بررسی شد.

کتاب «بازسازی دینی؛ نگاهی روان‌شناختی به توبه» در سه بخش با عناوین «توبه در منابع روان‌شناسی»، «توبه در منابع اسلامی» و «نتیجه گیری» و ۱۰ فصل به مباحثی همچون «الگوهای تغییر رفتار در روانشناسی، توبه و احساس گناه و شرم، تعریف و تحلیل ماهیت توبه، مبانی روانشناختی توبه، پیامدهای فردی و اجتماعی توبه، عوامل تسعیل گر توبه و....اشاره دارد.

نویسنده این کتاب تلاش کرده در پژوهش حاضر مقدماتی همچون، تحلیل ضرورت بازسازی دینی و جایگاه آن در متون دینی با تکیه بر مفهوم توبه، ماهیت توبه و بازشناسی مؤلفه‌های تشکیل‌دهنده آن در متون دینی، ویژگی‌های شخصیتی و موقعیتی تسهیل‌گر و بازدارنده تداوم توبه، جایگاه امید و سبک نگرش خوش‌بینانه در فرایند تحقق توبه، رابطه میان توبه و تغییر شخصیت و… را واکاوی کند.

در بخشی از این کتاب آمده است: یکی از مسائل مهمی که در قرآن کریم و سخنان معصومان علیه السلام بر آن تاکید شده بحث خوش‌بینی به خداست. صفات فراوانی در قرآن کریم وجود دارد که بیانگر خواست خداوند بر شکل گیری تصور خوش بینانه در ذهن بندگان راجع به اوست. خداوند خود را با اوصافی همچون غفار، تواب، رئوف، رحیم، مهربان، قریب، مجیب، ودود و … معرفی می‌کند.

کتاب «بازسازی دینی؛ نگاهی روان‌شناختی به توبه» تألیف محمدتقی تبیک، از سوی پژوهشکده اخلاق و روان‌شناسی اسلامی، به زبان فارسی، در قطع رقعی، در ۲۳۳ صفحه به نگارش درآمده است و در سال ۱۴۰۰ با همکاری بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی منتشر شده است.

................ هر روز با کتاب ...............

می‌خواستم این امکان را از خواننده سلب کنم؛ اینکه نتواند نقطه‌ای بیابد و بگوید‌ «اینجا پایانی خوش برای خودم می‌سازم». مقصودم این بود که خواننده، ترس را در تمامی عمق واقعی‌اش تجربه کند... مفهوم «شرف» درحقیقت نام و عنوانی تقلیل‌یافته برای مجموعه‌ای از مسائل بنیادین است که در هم تنیده‌اند؛ مسائلی همچون رابطه‌ فرد و جامعه، تجدد، سیاست و تبعیض جنسیتی. به بیان دیگر، شرف، نقطه‌ تلاقی ده‌ها مسئله‌ ژرف و تأثیرگذار است ...
در شوخی، خود اثر مایه خنده قرار می‌گیرد، اما در بازآفرینی طنز -با احترام به اثر- محتوای آن را با زبان تازه ای، یا حتی با وجوه تازه ای، ارائه می‌دهی... روان شناسی رشد به ما کمک می‌کند بفهمیم کودک در چه سطحی از استدلال است، چه زمانی به تفکر عینی می‌رسد، چه زمانی به تفکر انتزاعی می‌رسد... انسان ایرانی با انسان اروپایی تفاوت دارد. همین طور انسان ایرانیِ امروز تفاوت بارزی با انسان هم عصر «شاهنامه» دارد ...
مشاوران رسانه‌ای با شعار «محصول ما شک است» می‌کوشند ابهام بسازند تا واقعیت‌هایی چون تغییرات اقلیمی یا زیان دخانیات را زیر سؤال ببرند. ویلیامسن در اینجا فلسفه را درگیر با اخلاق و سیاست می‌بیند: «شک، اگر از تعهد به حقیقت جدا شود، نه ابزار آزادی بلکه وسیله گمراهی است»...تفاوت فلسفه با گفت‌وگوی عادی در این است که فیلسوف، همان پرسش‌ها را با نظام‌مندی، دقت و منطق پی می‌گیرد ...
عوامل روان‌شناختی مانند اطمینان بیش‌ازحد، ترس از شکست، حس عدالت‌طلبی، توهم پولی و تاثیر داستان‌ها، نقشی کلیدی در شکل‌گیری تحولات اقتصادی ایفا می‌کنند. این عوامل، که اغلب در مدل‌های سنتی اقتصاد نادیده گرفته می‌شوند، می‌توانند توضیح دهند که چرا اقتصادها دچار رونق‌های غیرمنتظره یا رکودهای عمیق می‌شوند ...
جامعیت علمی همایی در بخش‌های مختلف مشخص است؛ حتی در شرح داستان‌های مثنوی، او معانی لغات را باز می‌کند و به اصطلاحات فلسفی و عرفانی می‌پردازد... نخستین ضعف کتاب، شیفتگی بیش از اندازه همایی به مولانا است که گاه به گزاره‌های غیر قابل اثبات انجامیده است... بر اساس تقسیم‌بندی سه‌گانه «خام، پخته و سوخته» زندگی او را در سه دوره بررسی می‌کند ...