کتاب «اخلاق، فصل نخست اصلاح» نوشته اصغر زارع‌کهنمویی منتشر شد.

به گزارش ایسنا، مجموعه گفت‌وگوهای پژوهشی اصغر زارع‌کهنمویی در حوزه اخلاق در پنج فصل، با مقدمه سیدحسن اسلامی‌اردکانی توسط پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی منتشر شده است. 

در معرفی این کتاب که به نسبت ویژه یک رشته با اخلاق می‌پردازد، آمده است: در فصل اول «نسبت اخلاق و دین و حقوق» با چهار گفت‌وگوی بلند و بسیار مهم بررسی شده است؛ مصطفی ملکیان، فیلسوف اخلاق و پژوهشگر دینی معاصر، ابوالقاسم فنایی، پژوهشگر اخلاق دین‌شناسی، مرحوم ناصر کاتوزیان، استاد علم حقوق و محمد راسخ، استاد فلسفه حقوق.

در فصل دوم، با چهار چهره آکادمیک کشور درباره «وضعیت اخلاقی جامعه ایرانی» گفت‌وگو شده؛ تقی آزاد ارمکی، استاد علوم اجتماعی، ابراهیم حاجیانی، جامعه‌شناس پرکار مسائل ایران، عباس عبدی، پژوهشگر جامعه‌شناسی و قدیر نصری،‌ استاد اندیشه سیاسی.

فصل سوم به «نسبت اخلاق و سیاست و قدرت» اختصاص دارد و شامل چهار گفت‌وگوی عمیق است که به این ترتیب درج شده است؛ سیدعلی محمودی، یکی از نویسندگان پرکار اندیشه سیاسی در ایران معاصر، محمدرضا تاجیک، نظریه‌پرداز گفتمان‌های سیاسی، سعید حجاریان، تئورسین اصلاحات و سروش دباغ، استاد فلسفه اخلاق.

در فصل چهارم درباره «اهمیت و نحوه اخلاقی بودن ساحت‌های رسانه،‌ هنر و تاریخ» با چهار استاد برجسته رسانه، هنر و تاریخ گفت‌وگو شده: مرحوم کاظم معتمدنژاد، استاد علم ارتباطات، حسن نمک‌دوست، پژوهشگر صاحب‌سبکِ رسانه و دموکراسی، آیدین آغداشلو، نقاش معاصر و سیدصادق سجادی، رئیس پیشین گروه تاریخ مرکز دایره‌المعارف بزرگ اسلامی.

فصل پنجم نیز به بررسی نسبت اخلاق با «اقتصاد و نظام صنفی» اختصاص دارد که در آن گفتگوهایی با محسن رنانی، استاد اقتصاد دانشگاه اصفهان، بخشعلی قنبری، متخصص اخلاق حرفه‌ای، محمود عباسی، رئیس پیشین مرکز تحقیقات اخلاق و حقوق پزشکی و حسین راغفر، استاد نهادگرای اقتصاد انجام شده است.

سیدحسن اسلامی‌اردکانی در بخشی از مقدمه خود بر این کتاب نوشته‌ است: عوامل زیادی، اخلاق‌ورزی و کنشگری اخلاقی را دشوار می‌کند،‌ با این همه آن را ناممکن نمی‌سازد. همواره و در هر وضعیتی می‌توان و باید به اخلاق اندیشید و کوشید اخلاقی رفتار کرد. همان گونه که در آغاز سخن آمد، بنیاد عمل اخلاقی، مسئولیت‌پذیری و گریز از هر نوع توجیه و خودفریبی است. به همین سبب،‌ بخشی از اخلاق‌ورزی و اخلاق‌گستری و ترویج فرهنگ اخلاقی زیستن و اخلاقی عمل کردن، دعوت به پذیرش مسئولیت خویش و به جای پرسش از «چه کسی این کار را کرد؟» پیش کشیدن این پرسش است که «چه باید کرد؟» مجموعه پیش‌رو، تلاشی است برای پاسخ به این پرسش اساسی.

اصغر زارع کهنمویی، روزنامه‌نگار باسابقه‌ای است که این پرسش مسئولانه را در برابر دانشوران رشته‌های مختلف قرار داده و از آن‌ها خواسته، به فراخور تخصص خود، به سهم نهادهای مختلف در این چنین شدن وضعیت اخلاق، پاسخ دهند و بگویند، برای گذار از وضعیت موجود،‌ چه باید کرد؟ به باور من، این تلاش ارزنده،‌ جای تأمل و تقدیر بسیار دارد،‌ به‌خصوص از آن جهت که ما برای فهم مسائل جامعه‌مان، راهی جز گفت‌وگو نداریم. اتخاذ روش گفت‌وگوی علمی با اندیشمندان مختلف در باب موضوعی خاص، سبکی مرسوم در مجامع علمی است. این کار نیاز به دانش و مهارت ویژه‌ای دارد چه، نشستن پای گفت‌وگوی تخصصی متخصصان برجسته، بدون تسلط به سوژه بحث، آگاهی از دیدگاه‌های طرف مقابل و برخورداری از مهارت‌های گفت‌وگو، ناشدنی است.»

زارع‌کهنمویی در بخشی از مقدمه بلند خود که بیشتر از موضوع کتاب، به ضرورت‌ها و سختی‌های این پروژه ژورنالیسی ـ پژوهشی پرداخته، می‌نویسد: اگر روزنامه‌نگار بخواهد به مسئولیت اجتماعی خود عمل کند، باید در حد توانایی خود،‌ تلاشی برای مقابله با مشکلات جامعه انجام دهد. 

 گفت‌وگو را اخلاقی‌ترین مرارت ممکن می‌دانم و ضروری‌ترین کنشی که جامعه ما بدان نیاز دارد. روزگار نشستن در کنج توهم و تولید غیرمسئولانه متونی که مخاطبان را «گوسفند» فرض می‌کند و نویسنده را «الهه دانایی»، سرآمده است. گفت‌وگوی چالشی، مخاطب را به درون متن می‌برد و نویسنده را از دیکتاتوری باز می‌دارد. ما برای فهم مسائل جامعه‌مان، راهی جز گفت‌وگو نداریم.

اصغر زارع کهنمویی، روزنامه‌نگار(خبرنگار حوزه سیاست و اندیشه و سردبیر پیشین سایت جماران و روزنامه بهار) و پژوهشگر (محقق تاریخ اندیشه و فلسفه اخلاق و عضو هیئت علمی گروه فلسفه و الهیات پژوهشگاه علوم انسانی جهاددانشگاهی) است. «انقلاب اخلاقی»، «برابری و رفع تبعیض»و «پایان تک‌زبانی» از دیگر آثار کهنمویی هستند.

................ هر روز با کتاب ...............

دختری نوجوان، زیبا و در آستانه‌ بلوغ است و به خاطر فقر خانواده‌اش در یک محله‌ بدنام زندگی می‌کند... خواهرش نیز یک زن بد نام است... با رسیدن به سن بلوغ باید کار خواهر بزرگترش را انجام دهد تا کمک خرج خانواده باشد... پسر یک راهب ریاکار بودایی است... عاشق میدوری می‌شود اما خجالت می‌کشد از اینکه عشقش را به میدوری اظهار کند؛ به‌رغم اینکه همانند سایر همبازیان خود به کار خواهر بزرگتر میدوری آگاه است ...
تمایل به مبادله و خرید و فروش انگیزه‌های غریزی در انسان‌ها نیست، بلکه صرفاً پدیده‌ای متاخر است که از اروپای قرن 16 آغاز می‌شود... بحران جنگ جهانی اول، رکود بزرگ و جنگ جهانی دوم نتیجه عدم تعادل بین آرمان بازار و رفاه اجتماعی و ناتوانی هرگونه ضدجنبش اجتماعی، نظیر سوسیالیزم و کمونیزم، برای کاهش تنش‌ها بود... تاریخ انگلیس، از جنبش حصارکشی در قرن شانزدهم تا لغو قانون حمایت از فقرا در 1834، تاریخ کالایی سازی جامعه و طبیعت است... نئولیبرال‌ها و فاشیست‌ها همچنان مشغول آرمانشهر بازارند! ...
سنت حشره‌شناسی در ایران به دانشکده‌های کشاورزی پیوند خورده و خب طبعا بیشتر پژوهشگران به مطالعه حشرات آفت می‌پردازند... جمله معروفی وجود دارد که می‌گوید: «ما فقط چیزهایی را حفاظت می‌کنیم که می‌شناسیم»... وقتی این ادراک در یک مدیر سازمانی ایجاد شود، بی‌شک برای اتخاذ تصمیمات مهمی مثل سم‌پاشی، درختکاری یا چرای دام، لختی درنگ می‌کند... دولت چین در سال‌های بعد، صدها هزار گنجشک از روسیه وارد کرد!... سازمان محیط زیست، مجوزهای نمونه‌برداری من در ایران را باطل کرد ...
چه باور کنید و چه نکنید، خروج از بحران‌های ملی نیز به همان نظم و انضباطی نیاز دارند که برای خروج از بحران‌های شخصی نیاز است... چه شما در بحران میانسالی یا در بحران شغلی گرفتار شده باشید و چه کشور شما با کودتا توسط نظامیان تصرف شده باشد؛ اصول برای یافتن راه‌حل خروج از بحران و حرکت روبه جلو یکسان است... ملت‌ها برای خروج از تمامی آن بحران‌ها مجبور بودند که ابتدا در مورد وضعیت کنونی‌شان صادق باشند، سپس مسئولیت‌ها را بپذیرند و در نهایت محدودیت‌های‌شان را کنار بزنند تا خود را نجات دهند ...
در ایران، شهروندان درجه یک و دو و سه داریم: شهرنشینان، روستانشینان و اقلیت‌ها؛ ما باید ملت بشویم... اگر روستاییان مشکل داشته باشند یا فقیر باشند؛ به شهر که می‌روند، همه مشکلات را با خود خواهند برد... رشدِ روستای من، رشدِ بخش ماست و رشدِ شهرستانِ ما رشد استان و کشور است... روستاییان رأی می‌دهند، اهمیت جدولی و آماری دارند اهمیت تولیدی ندارند! رأی هم که دادند بعدش با بسته‌های معیشتی کمکشان می‌کنیم ولی خودشان اگر بخواهند مولد باشند، کاری نمی‌شود کرد... اگر کسی در روستا بماند مفهوم باختن را متوجه ...