فهرست کوتاه جایزه «هانس کریستین اندرسن» در سال ۲۰۲۲، با حضور دو نامزد ایرانی یعنی جمشید خانیان و پژمان رحیمی‌زاده اعلام شد.

جمشید خانیان و پژمان رحیمی‌زاده

به گزارش کتاب نیوز به نقل از ایرنا، شصت‌ودو نامزد از ۳۳ کشور جهان به رقابت نهایی برای کسب جایزه هانس کریستین اندرسن موسوم به نوبل کوچک راه یافتند.

پژمان رحیمی‌زاده تصویرگر کتاب‌های دیوانه و چاه، آرش (حکایت تیر انداختن قصه‌گو) و رستم و اسفندیار و جمشید خانیان نویسنده کتاب‌هایی همچون قلب زیبای بابور و ادسون آرانتس دوناسیمنتو و خرگوش هیمالیایی‌اش دو نامزد ایرانی حاضر در این فهرست هستند.

رحیمی‌زاده در سال ۲۰۱۶ نیز نامزد دریافت جایزه اندرسن بود و در رقابت با تصویرگران مطرح جهان موفق شد به فهرست پنج تصویرگر برتر راه یابد. وی بیش از دو دهه به صورت مستمر به تصویرگری کتاب و طراحی جلد برای کودکان و نوجوانان پرداخته و تاثیر ماندگار و مهمی در رشد ادبیات و تصویرگری کتاب کودک و نوجوان داشته است. آثار رحیمی‌زاده به فهرست‌ و نمایشگاه‌های ملی و بین‌المللی بسیاری راه یافته و موفق به کسب جوایز متعددی چون دیپلم افتخار IBBYو کتاب‌های برگزیده شورای کتاب کودک شده‌اند.

جمشید خانیان نیز جوایز و افتخارات ملی و بین‌المللی بسیاری را در کارنامه هنری خود دارد که از آن جمله می‌توان به دیپلم افتخار IBBY، فهرست «کلاغ سفید» (کتابخانه بین‌المللی کودک و نوجوان مونیخ) و جوایز متعدد ملی مانند لوح برگزیده شورای کتاب کودک اشاره کرد. آثار خانیان به دلیل تاکید بر مسائلِ انسانِ امروز چون جنگ، مهاجرت، تبعیض، تنهایی و...، رسیدن به سبک نوشتاری خاص با تاکید بر فُرم، تکنیک، جنبه‌های زیبایی‌شناسانه‌ زبانِ روایت و توجه ویژه به شخصیت و همچنین برانگیختن کنجکاوی، پرسشگری و رشد تفکر انتقادی در مخاطبان تاثیر ماندگاری بر رشد ادبیات نوجوان گذاشته‌اند. خانیان تاکنون کارگاه‌ها و نشست‌های بسیاری در حوزه‌ ادبیات کودک و نوجوان، داستان‌نویسی و نقد ادبی در شهرهای مختلف ایران و خارج از ایران مانند چین و آلمان داشته است. تاکنون بیش از صد مقاله، رساله و پایان‌نامه‌ پژوهشی بر اساس آثار وی نوشته شده است. خانیان سهم منحصر به فردی در پیشبرد و ارتقای سطح کیفی ادبیات کودک و نوجوان ایران داشته است.

جایزه هانس کریستین اندرسن یا نوبل کوچک معتبرترین جایزه ادبی و هنری در حوزه ادبیات کودکان است که از سوی دفتر بین المللی کتاب برای نسل جوان به منظور بالا بردن سطح ادبی و هنری کتاب های کودکان هر دو سال یک بار، به مجموعه آثار یک نویسنده و یک تصویرگر داده می شود. اهدای این جایزه به مجموعه آثار یک نویسنده از سال ۱۹۵۶ و به مجموعه آثار یک تصویرگر از سال ۱۹۶۶ آغاز شده است. این جایزه شامل یک مدال طلا و یک دیپلم افتخار است که در مراسمی در کنگره دو سالانه IBBY، به برندگان اهدا می شود.

در ادامه فهرست کامل نامزدهای نهایی این جایزه در سال ۲۰۲۲ را مشاهده می‌کنید:

آرژانتین: ماریا کریستینا راموس ؛ گوستی
استرالیا: مارگارت وایلد ؛ توبی رایدل
اتریش: هنز یانیچ ؛ لیندا ولفسگروبر
بلژیک: توماس لاوچری ؛ کارل کانوت
برزیل: مارینا کولسانتی؛ نلسون کروز
کانادا: آنجل دلانویس ؛ سیدنی اسمیت
چین: جین بو ؛ شیونگ لیانگ
کلمبیا و ونزوئلا: ایوار دا کول
کرواسی: دوبراوکا کولانویچ
قبرس: آنا کوپانو ؛ دورا اورنتی
استونی: اندروس کیویراچ ؛ پیرت راود
فرانسه: ماری یود موریل ؛ ژیل باشلت
آلمان: اندریاس اشتنهوفل ؛ نیکولاس هایدلباخ
یونان: ماریا پاپایانی ؛ آیریس سامارتزی
مجارستان: لاسلو هربست، اندراس دانیل
ایران: جمشید خانیان؛ پژمان رحیمی‌زاده
ایتالیا: روبرتو پیومینی ؛ بئاتریس آلمانیا
ژاپن: جوکو ایواسه ؛ ریوجی آرایی
جمهوری کره: یی هیون ؛ سوزی لی
لتونی: الکسیج ناموفس
لبنان: فاطمه شرف‌الدین؛ سنان هلاک
لیتوانی: کستوتیس کاسپاراویوس
هلند: تونکه دراگت؛ سیلویا ویو
لهستان: مارچین سژیزیلسکی ؛ ایوانا چمیولوسکا
روسیه: سرگئی ماخوتین ؛ جولجا گوکووا
اسلوونی: پیتر سوتینا ؛ دمیجان استپانچیچ
اسپانیا: جوردی سیرا و فابرا ؛ النا اودریوزولا
سوئد: آنیکا ثور؛ آنا بنگتسون
سوئیس: فرانتس هولر ؛ کاترین لویی
ترکیه: بهیج آک ؛ مصطفی دلی‌اوغلو
اوکراین: هالینا مالک ؛ کوست لاورو
انگلستان: مارکوس سدویک ؛ دیوید مک کی
ایالات متحده آمریکا: لیندا سوپارک؛ کادیر نلسون

نامزدهای جایزه هانس کریستین اندرسن از سوی دفاتر ملی کاندید می‌شوند و هیات داورانی متشکل از کارشناسان برجسته ادبیات کودکان برندگان این جایزه را از میان نامزدهای معرفی‌شده برمی‌گزینند. از جمله معیارهای گزینش برندگان می‌توان به کیفیت بالای زیبایی شناختی آثار نویسنده و تصویرگر،‌ در نظر گرفتن مخاطب کودک، خلاقیت و نوآوری و اصالت و مهمتر از همه داشتن سهم جاودان در ادبیات کودکان جهان اشاره کرد.

تنها برنده ایرانی این جایزه جهانی فرشید مثقالی تصویرگر است که در سال ۱۹۷۴ موفق به دریافت این جایزه شد. هوشنگ مرادی کرمانی نیز در سال ۱۹۹۲ تحسین هیئت داوران این جایزه معتبر را برانگیخت.

ما خانواده‌ای یهودی در رده بالای طبقه متوسط عراق بودیم که بر اثر ترکیبی از فشارهای ناشی از ناسیونالیسم عربی و یهودی، فشار بیگانه‌ستیزی عراقی‌ها و تحریکات دولت تازه ‌تأسیس‌شده‌ی اسرائیل جاکن و آواره شدیم... حیاتِ جاافتاده و عمدتاً رضایت‌بخش یهودیان در کنار مسلمانان عراق؛ دربه‌دری پراضطراب و دردآلود؛ مشکلات سازگار‌ شدن با حیاتی تازه در ارض موعود؛ و سه سال عمدتاً ناشاد در لندن: تبعید دوم ...
رومر در میان موج نویی‌ها فیلمساز خاصی‌ست. او سبک شخصی خود را در قالب فیلم‌های ارزان قیمت، صرفه‌جویانه و عمیق پیرامون روابط انسانی طی بیش از نیم قرن ادامه داده است... رومر حتی وقتی بازیگرانی کاملاً حرفه‌ای انتخاب می‌کند، جنس بازیگری را معمولاً از شیوه‌ی رفتار مردم معمولی می‌گیرد که در دوره‌ای هدف روسلینی هم بود و وضعیتی معمولی و ظاهراً کم‌حادثه، اما با گفت‌وگوهایی سرشار از بارِ معنایی می‌سازد... رومر در جست‌وجوی نوعی «زندگی‌سازی» است ...
درباریان مخالف، هر یک به بهانه‌ای کشته و نابود می‌شوند؛ ازجمله هستینگز که به او اتهام رابطه پنهانی با همسر پادشاه و نیز نیت قتل ریچارد و باکینگهم را می‌زنند. با این اتهام دو پسر ملکه را که قائم‌مقام جانشینی پادشاه هستند، متهم به حرامزاده بودن می‌کنند... ریچارد گلاستر که در نمایشی در قامت انسانی متدین و خداترس در کلیسا به همراه کشیشان به دعا و مناجات مشغول است، در ابتدا به‌ظاهر از پذیرفتن سلطنت سرباز می‌زند، اما با اصرار فراوان باکینگهم، بالاخره قبول می‌کند ...
مردم ایران را به سه دسته‌ی شیخی، متشرعه و کریم‌خانی تقسیم می‌کند و پس از آن تا انتهای کتاب مردم ایران را به دو دسته‌ی «ترک» و «فارس» تقسیم می‌کند؛ تقسیم مردمان ایرانی در میانه‌های کتاب حتی به مورد «شمالی‌ها» و «جنوبی‌ها» می‌رسد... اصرار بیش‌از اندازه‌ی نویسنده به مطالبات قومیت‌ها همچون آموزش به زبان مادری گاهی اوقات خسته‌کننده و ملال‌آور می‌شود و به نظر چنین می‌آید که خواسته‌ی شخصی خود اوست ...
بی‌فایده است!/ باد قرن‌هاست/ در کوچه‌ها/ خیابان‌ها/ می‌چرخد/ زوزه می‌کشد/ و رمه‌های شادی را می‌درد./ می‌چرخم بر این خاک/ و هرچه خون ماسیده بر تاریخ را/ با اشک‌هایم می‌شویم/ پاک نمی‌شود... مانی، وزن و قافیه تنها اصولی بودند که شعر به وسیلهء آنها تعریف می‌شد؛ اما امروزه، توجه به فرم ذهنی، قدرت تخیل، توجه به موسیقی درونی کلمات و عمق نگاه شاعر به جهان و پدیده‌های آن، ورای نظام موسیقایی، لازمه‌های شعری فاخرند ...