فهرست کوتاه جایزه «هانس کریستین اندرسن» در سال ۲۰۲۲، با حضور دو نامزد ایرانی یعنی جمشید خانیان و پژمان رحیمی‌زاده اعلام شد.

جمشید خانیان و پژمان رحیمی‌زاده

به گزارش کتاب نیوز به نقل از ایرنا، شصت‌ودو نامزد از ۳۳ کشور جهان به رقابت نهایی برای کسب جایزه هانس کریستین اندرسن موسوم به نوبل کوچک راه یافتند.

پژمان رحیمی‌زاده تصویرگر کتاب‌های دیوانه و چاه، آرش (حکایت تیر انداختن قصه‌گو) و رستم و اسفندیار و جمشید خانیان نویسنده کتاب‌هایی همچون قلب زیبای بابور و ادسون آرانتس دوناسیمنتو و خرگوش هیمالیایی‌اش دو نامزد ایرانی حاضر در این فهرست هستند.

رحیمی‌زاده در سال ۲۰۱۶ نیز نامزد دریافت جایزه اندرسن بود و در رقابت با تصویرگران مطرح جهان موفق شد به فهرست پنج تصویرگر برتر راه یابد. وی بیش از دو دهه به صورت مستمر به تصویرگری کتاب و طراحی جلد برای کودکان و نوجوانان پرداخته و تاثیر ماندگار و مهمی در رشد ادبیات و تصویرگری کتاب کودک و نوجوان داشته است. آثار رحیمی‌زاده به فهرست‌ و نمایشگاه‌های ملی و بین‌المللی بسیاری راه یافته و موفق به کسب جوایز متعددی چون دیپلم افتخار IBBYو کتاب‌های برگزیده شورای کتاب کودک شده‌اند.

جمشید خانیان نیز جوایز و افتخارات ملی و بین‌المللی بسیاری را در کارنامه هنری خود دارد که از آن جمله می‌توان به دیپلم افتخار IBBY، فهرست «کلاغ سفید» (کتابخانه بین‌المللی کودک و نوجوان مونیخ) و جوایز متعدد ملی مانند لوح برگزیده شورای کتاب کودک اشاره کرد. آثار خانیان به دلیل تاکید بر مسائلِ انسانِ امروز چون جنگ، مهاجرت، تبعیض، تنهایی و...، رسیدن به سبک نوشتاری خاص با تاکید بر فُرم، تکنیک، جنبه‌های زیبایی‌شناسانه‌ زبانِ روایت و توجه ویژه به شخصیت و همچنین برانگیختن کنجکاوی، پرسشگری و رشد تفکر انتقادی در مخاطبان تاثیر ماندگاری بر رشد ادبیات نوجوان گذاشته‌اند. خانیان تاکنون کارگاه‌ها و نشست‌های بسیاری در حوزه‌ ادبیات کودک و نوجوان، داستان‌نویسی و نقد ادبی در شهرهای مختلف ایران و خارج از ایران مانند چین و آلمان داشته است. تاکنون بیش از صد مقاله، رساله و پایان‌نامه‌ پژوهشی بر اساس آثار وی نوشته شده است. خانیان سهم منحصر به فردی در پیشبرد و ارتقای سطح کیفی ادبیات کودک و نوجوان ایران داشته است.

جایزه هانس کریستین اندرسن یا نوبل کوچک معتبرترین جایزه ادبی و هنری در حوزه ادبیات کودکان است که از سوی دفتر بین المللی کتاب برای نسل جوان به منظور بالا بردن سطح ادبی و هنری کتاب های کودکان هر دو سال یک بار، به مجموعه آثار یک نویسنده و یک تصویرگر داده می شود. اهدای این جایزه به مجموعه آثار یک نویسنده از سال ۱۹۵۶ و به مجموعه آثار یک تصویرگر از سال ۱۹۶۶ آغاز شده است. این جایزه شامل یک مدال طلا و یک دیپلم افتخار است که در مراسمی در کنگره دو سالانه IBBY، به برندگان اهدا می شود.

در ادامه فهرست کامل نامزدهای نهایی این جایزه در سال ۲۰۲۲ را مشاهده می‌کنید:

آرژانتین: ماریا کریستینا راموس ؛ گوستی
استرالیا: مارگارت وایلد ؛ توبی رایدل
اتریش: هنز یانیچ ؛ لیندا ولفسگروبر
بلژیک: توماس لاوچری ؛ کارل کانوت
برزیل: مارینا کولسانتی؛ نلسون کروز
کانادا: آنجل دلانویس ؛ سیدنی اسمیت
چین: جین بو ؛ شیونگ لیانگ
کلمبیا و ونزوئلا: ایوار دا کول
کرواسی: دوبراوکا کولانویچ
قبرس: آنا کوپانو ؛ دورا اورنتی
استونی: اندروس کیویراچ ؛ پیرت راود
فرانسه: ماری یود موریل ؛ ژیل باشلت
آلمان: اندریاس اشتنهوفل ؛ نیکولاس هایدلباخ
یونان: ماریا پاپایانی ؛ آیریس سامارتزی
مجارستان: لاسلو هربست، اندراس دانیل
ایران: جمشید خانیان؛ پژمان رحیمی‌زاده
ایتالیا: روبرتو پیومینی ؛ بئاتریس آلمانیا
ژاپن: جوکو ایواسه ؛ ریوجی آرایی
جمهوری کره: یی هیون ؛ سوزی لی
لتونی: الکسیج ناموفس
لبنان: فاطمه شرف‌الدین؛ سنان هلاک
لیتوانی: کستوتیس کاسپاراویوس
هلند: تونکه دراگت؛ سیلویا ویو
لهستان: مارچین سژیزیلسکی ؛ ایوانا چمیولوسکا
روسیه: سرگئی ماخوتین ؛ جولجا گوکووا
اسلوونی: پیتر سوتینا ؛ دمیجان استپانچیچ
اسپانیا: جوردی سیرا و فابرا ؛ النا اودریوزولا
سوئد: آنیکا ثور؛ آنا بنگتسون
سوئیس: فرانتس هولر ؛ کاترین لویی
ترکیه: بهیج آک ؛ مصطفی دلی‌اوغلو
اوکراین: هالینا مالک ؛ کوست لاورو
انگلستان: مارکوس سدویک ؛ دیوید مک کی
ایالات متحده آمریکا: لیندا سوپارک؛ کادیر نلسون

نامزدهای جایزه هانس کریستین اندرسن از سوی دفاتر ملی کاندید می‌شوند و هیات داورانی متشکل از کارشناسان برجسته ادبیات کودکان برندگان این جایزه را از میان نامزدهای معرفی‌شده برمی‌گزینند. از جمله معیارهای گزینش برندگان می‌توان به کیفیت بالای زیبایی شناختی آثار نویسنده و تصویرگر،‌ در نظر گرفتن مخاطب کودک، خلاقیت و نوآوری و اصالت و مهمتر از همه داشتن سهم جاودان در ادبیات کودکان جهان اشاره کرد.

تنها برنده ایرانی این جایزه جهانی فرشید مثقالی تصویرگر است که در سال ۱۹۷۴ موفق به دریافت این جایزه شد. هوشنگ مرادی کرمانی نیز در سال ۱۹۹۲ تحسین هیئت داوران این جایزه معتبر را برانگیخت.

بابا که رفت هوای سیگارکشیدن توی بالکن داشتم. یواشکی خودم را رساندم و روشن کردم. یکی‌دو تا کام گرفته بودم که صدای مامانجی را شنیدم: «صدف؟» تکان خوردم. جلو در بالکن ایستاده بود. تا آمدم سیگار را بیندازم، گفت: «خاموش نکنْ‌نه، داری؟ یکی به من بده... نویسنده شاید خواسته است داستانی «پسامدرن» بنویسد، اما به یک پریشانی نسبی رسیده است... شهر رشت این وقت روز، شیک و ناهارخورده، کاری جز خواب نداشت ...
فرض کنید یک انسان 500، 600سال پیش به خاطر پتکی که به سرش خورده و بیهوش شده؛ این ایران خانم ماست... منبرها نابود می‌شوند و صدای اذان دیگر شنیده نمی‌شود. این درواقع دید او از مدرنیته است و بخشی از جامعه این دید را دارد... می‌گویند جامعه مدنی در ایران وجود ندارد. پس چطور کورش در سه هزار سال قبل می‌گوید کشورها باید آزادی خودشان را داشته باشند، خودمختار باشند و دین و اعتقادات‌شان سر جایش باشد ...
«خرد»، نگهبانی از تجربه‌هاست. ما به ویران‌سازی تجربه‌ها پرداختیم. هم نهاد مطبوعات را با توقیف و تعطیل آسیب زدیم و هم روزنامه‌نگاران باتجربه و مستعد را از عرصه کار در وطن و یا از وطن راندیم... کشور و ملتی که نتواند علم و فن و هنر تولید کند، ناگزیر در حیاط‌خلوت منتظر می‌ماند تا از کالای مادی و معنوی دیگران استفاده کند... یک روزی چنگیز ایتماتوف در قرقیزستان به من توصیه کرد که «اسب پشت درشکه سیاست نباش. عمرت را در سیاست تلف نکن!‌» ...
هدف اولیه آموزش عمومی هرگز آموزش «مهارت‌ها» نبود... سیستم آموزشی دولت‌های مرکزی تمام تلاش خود را به کار گرفتند تا توده‌ها را در مدارس ابتدایی زیر کنترل خود قرار دهند، زیرا نگران این بودند که توده‌های «سرکش»، «وحشی» و «از لحاظ اخلاقی معیوب» خطری جدی برای نظم اجتماعی و به‌علاوه برای نخبگان حاکم به شمار روند... اما هدف آنها همان است که همیشه بوده است: اطمینان از اینکه شهروندان از حاکمان خود اطاعت می‌کنند ...
کتاب جدید کانمن به مقایسه موارد زیادی در تجارت، پزشکی و دادرسی جنایی می‌پردازد که در آنها قضاوت‌ها بدون هیچ دلیل خاصی بسیار متفاوت از هم بوده است... عواملی نظیر احساسات شخص، خستگی، محیط فیزیکی و حتی فعالیت‌های قبل از فرآیند تصمیم‌گیری حتی اگر کاملاً بی‌ربط باشند، می‌توانند در صحت تصمیمات بسیار تاثیر‌گذار باشند... یکی از راه‌حل‌های اصلی مقابله با نویز جایگزین کردن قضاوت‌های انسانی با قوانین یا همان الگوریتم‌هاست ...