استاد محمدرضا حکیمی چه کتاب‌هایی را برای مطالعه به طلاب و دانشجویان دین پیشنهاد می‌دهد؟

محمدرضا حکیمی به طلاب

به گزارش ایبنا، محمدرضا حکیمی، اندیشمند و متفکر برجسته اسلامی در دسته اول، تأکید بسیار زیادی بر مطالعه و تدبر در قرآن، نهج‌البلاغه، خطبه حضرت زهرا(س)، خطبه منی امام حسین(ع)، صحیفه سجادیه، ادعیه و احادیث معصومین(ع) و سرگذشت عالمان دارد.

وی در برخی از کتاب‌ها، مطالعه «الغدیر» علامه امینی، «الحیات» و «مکتب تفکیک» (تألیف خود استاد)، برخی آثار شهید مطهری، علامه جعفری، استاد محمدتقی شریعتی، «امام علی(ع)، صدای عدالت انسانی» جورج جرداق مسیحی را توصیه کرده است. و نیز آثار زیر را:

«منیة المرید»
درباره مسائل خودسازی و ایثار… کتاب‏‌هایی چند نوشته شده است. مطالعه این کتاب‌ها لازم است، بلکه می‌‏توان گفت واجب است. از جمله این کتاب‌ها، کتاب «منیه المرید» است، تألیف شیخ بزرگوار، عالم ربانی، شیخ زین‏‌الدین شهید ثانی. ترجمه‏‌های فارسی این کتاب نیز منتشر شده است. خوب است افرادی که تاکنون این کتاب را نخوانده‌‏اند، آن را همواره و مکرر بخوانند.
میرزای شیرازی درباره این کتاب، چنین مرقوم کرده است: «بسم الله الرحمن الرحیم. چقدر شایسته است که اهل علم مواظبت نکند به مطالعه این کتاب شریف، و متادب شوند به آداب مزبوره در آن».

«معراج السعاده»
از کتاب‌های مهم درباره اخلاق علمی، کتاب «معراج السعاده» است، تألیف عالم عامل، ملا احمد نراقی. این کتاب اهمیت بسیار دارد و باید کتاب بالینی طلبه باشد؛ یعنی کتابی که هر شب مقداری بخواند و خود را با آن منطبق کند. چون بعضی کتاب‌ها مطالعه‏‌ای نیست؛ یعنی اینطور نیست که انسان بخواند و کنار بگذارد، مانند داستان که می‏‌خوانند و کنار می‏‌گذارند. مثلاً اگر شما کتابی درباره دستورات ورزشی بگیرید و بخوانید و کنار بگذارید، چه سودی دارد؟ اینگونه کتابی، یا ورقه و دستورالعملی، باید در کنار انسان باشد، و پیوسته قسمتی را بخواند و عمل کند و این حرکت و آن حرکت را انجام دهد و تکرار کند و سپس به قسمت دیگر بپردازد، تا کم کم آثار ورزش در وجود او پیدا شود و بدنی قوی و سالم پیدا کند. کتب اخلاق هم همینطور است، باید انسان فصل‏‌هایش را، صفحاتش را، یکی یکی، بخواند و عمل کند، و خود را از «نو» بسازد و چون در یک مرحله موفق شد، به مرحله دیگر برود.

«اَلعُروه الوُثقی» سید جمال‏ الدین اسدآبادی
در کتاب «بیدارگران اقالیم قبله»، در بخش مربوط به «سید جمال‏الدین اسدآبادی»، مطالبی مهم و یادآوری‌هایی لازم، درباره مجله انقلابی «العروة الوثقی» که با همت و همکاری سید جمال‏‌الدین و شیخ محمد عبده انتشار یافت به قلم آوردم و این کتاب را به عنوان مهمترین منبع استخراج افکار و پیشنهادها و آموزش‏‌های «سیاسی ـ دینی» و «سیاسی ـ اجتماعی» سید جمال‌‏الدین معرفی کردم و نوشتم: «این کتاب نباید تا این اندازه مغفول و مجهول بماند، کتابی که نوشته شده، جهان خفته اسلام را بیدار کرد؛ کتابی که آن را مشعل آزادی‌خواهی، خوانده‌‏اند و در همان‌جا گله‏‌گزاری کردم که چرا این عروةالوثقای سیاسی مانند عروة‌الوثقای فقهی، مورد توجه و شرح‏‌نگاری و حاشیه‏‌نویسی قرار نگرفته است؟! و پیشنهاد کردم که این کتاب جزء کتب درسی حوزه‏‌ها قرار گیرد.
در پیوست‏‌هایی که برای کتاب «سیری در اندیشه سیاسی عرب» تألیف مرحوم حمید عنایت نگاشتم نیز نوشتم: «… برای رهایی بخشیدن شرق و اسلام از چنگال استعمار باید به هدف والای او (سید جمال‎الدین) پیوسته بیندیشند، یعنی: اتحاد ممالک و اقوام اسلامی و بازگشت به تربیت‏‌های راستین قرآنی. در این باره باید کتاب «العروة‌الوثقی» را بارها خواند و بلکه در حوزه‌‏های مربوط درسی وارد کرد…».

«از چشمه کویر» استاد محمدتقی شریعتی
یکی از آثار بسیار ارجمند و پرمحتوی و غنی و خواندنی استاد محمدتقی شریعتی، کتاب «از چشمه کویر» است. من به همه افراد خواهان معرفت‏‌های دینی به ویژه جوانان که به اعتقادات خود و حفظ این اعتقادها علاقه دارند و در پی یافتن نکته‎هایی دانستنی و سازنده درباره شناخت‎های عقیدتی هستند سفارش می‎کنم که حتماً این کتاب را بخوانند و از آن هر چه بیشتر استفاده کنند و بدانند که آگاهی و بیداری هیچ منافاتی با پایبندی به اعتقادات دینی و جدا کردن «حق» از «باطل»، و تأکید بر «حق» و نفی «باطل» ندارد.

«تکاپوگر اندیشه‏‌ها» زندگی و اندیشه علامه جعفری
نگاهی گذرا به کتاب دکتر نصری می‏‌افکنیم، چه به بخش نخست و چه بخش دوم. محقق جوان در این بخش در ۱۹ عنوان و عنوان‏‌های فرعی بسیار پرتنوع و پرمطلب، مسائل بسیار ارزنده‏ و افکار بلند و درخشانی را از خلال آثار استاد جعفری در آورده و معلوماتی وافر، به صورتی شایسته و علمی، به خوانندگان خود عرضه کرده است. این کتاب، جعفری را حتی به کسانی که سال‌ها با وی آشنایی داشته‏‌اند، از نو معرفی می‏‌کند، پس بهتر این است که از خوانندگان دکتر نصری بخواهم که به ویژه این بخش را با دقت و حوصله و حتی مکرر بخوانند. این عصاره‌‏گیری و فصل‏‌بندی افکار چهل ساله یک متفکر بزرگ، از خلال آثاری بی‏‌شمار کاری آسان نبوده است، اما کار را بر دیگران آسان کرده است.

«عیار نقد»
کتاب «عیار نقد» را حتماً و با دقت بخوانید، تألیف استاد سید یحیی یثربی. وی در آن کتاب یادآور شده‏ که «کلام»، «فلسفه» و «عرفان»، شانسی و با قرعه‏‌کشی، سه رشته نشده‌‏اند، بلکه هر یک اصول و مبانی خاص خود را دارند، که باعث تمایز آنها در طول قرون شده است و در هم ریختن و بهم آمیختن آنها نه تنها کار مهمی نیست، بلکه زیان‏رسانی به علم و روش و تحلیل و تعقل است.
کتاب «عیار نقد» را که کتاب کوچکی است و خواندن آن وقتی زیاد نمی‏‌خواهد، اما فکر و تأمل می‏‌خواهد را ملاحظه کنید و مکرر بخوانید. نگذارید در فلسفه، چشم و گوش بسته بار بیایید و تلقین‏‌های مدرسان و استادان را بپذیرید و مرعوب هیچ شخصیتی از بزرگان تاریخ فلسفه نشوید، در عین اینکه به آنان احترام می‏‌گذارید. و خلاصه اینکه اگر مدعی عقل‏‌گرایی هستید در معارف و عقلیات، دنباله‏‌رو و مقلد نباشید، خودتان باشید و فکر کنید تا بیابید.

................ هر روز با کتاب ...............

دختری نوجوان، زیبا و در آستانه‌ بلوغ است و به خاطر فقر خانواده‌اش در یک محله‌ بدنام زندگی می‌کند... خواهرش نیز یک زن بد نام است... با رسیدن به سن بلوغ باید کار خواهر بزرگترش را انجام دهد تا کمک خرج خانواده باشد... پسر یک راهب ریاکار بودایی است... عاشق میدوری می‌شود اما خجالت می‌کشد از اینکه عشقش را به میدوری اظهار کند؛ به‌رغم اینکه همانند سایر همبازیان خود به کار خواهر بزرگتر میدوری آگاه است ...
تمایل به مبادله و خرید و فروش انگیزه‌های غریزی در انسان‌ها نیست، بلکه صرفاً پدیده‌ای متاخر است که از اروپای قرن 16 آغاز می‌شود... بحران جنگ جهانی اول، رکود بزرگ و جنگ جهانی دوم نتیجه عدم تعادل بین آرمان بازار و رفاه اجتماعی و ناتوانی هرگونه ضدجنبش اجتماعی، نظیر سوسیالیزم و کمونیزم، برای کاهش تنش‌ها بود... تاریخ انگلیس، از جنبش حصارکشی در قرن شانزدهم تا لغو قانون حمایت از فقرا در 1834، تاریخ کالایی سازی جامعه و طبیعت است... نئولیبرال‌ها و فاشیست‌ها همچنان مشغول آرمانشهر بازارند! ...
سنت حشره‌شناسی در ایران به دانشکده‌های کشاورزی پیوند خورده و خب طبعا بیشتر پژوهشگران به مطالعه حشرات آفت می‌پردازند... جمله معروفی وجود دارد که می‌گوید: «ما فقط چیزهایی را حفاظت می‌کنیم که می‌شناسیم»... وقتی این ادراک در یک مدیر سازمانی ایجاد شود، بی‌شک برای اتخاذ تصمیمات مهمی مثل سم‌پاشی، درختکاری یا چرای دام، لختی درنگ می‌کند... دولت چین در سال‌های بعد، صدها هزار گنجشک از روسیه وارد کرد!... سازمان محیط زیست، مجوزهای نمونه‌برداری من در ایران را باطل کرد ...
چه باور کنید و چه نکنید، خروج از بحران‌های ملی نیز به همان نظم و انضباطی نیاز دارند که برای خروج از بحران‌های شخصی نیاز است... چه شما در بحران میانسالی یا در بحران شغلی گرفتار شده باشید و چه کشور شما با کودتا توسط نظامیان تصرف شده باشد؛ اصول برای یافتن راه‌حل خروج از بحران و حرکت روبه جلو یکسان است... ملت‌ها برای خروج از تمامی آن بحران‌ها مجبور بودند که ابتدا در مورد وضعیت کنونی‌شان صادق باشند، سپس مسئولیت‌ها را بپذیرند و در نهایت محدودیت‌های‌شان را کنار بزنند تا خود را نجات دهند ...
در ایران، شهروندان درجه یک و دو و سه داریم: شهرنشینان، روستانشینان و اقلیت‌ها؛ ما باید ملت بشویم... اگر روستاییان مشکل داشته باشند یا فقیر باشند؛ به شهر که می‌روند، همه مشکلات را با خود خواهند برد... رشدِ روستای من، رشدِ بخش ماست و رشدِ شهرستانِ ما رشد استان و کشور است... روستاییان رأی می‌دهند، اهمیت جدولی و آماری دارند اهمیت تولیدی ندارند! رأی هم که دادند بعدش با بسته‌های معیشتی کمکشان می‌کنیم ولی خودشان اگر بخواهند مولد باشند، کاری نمی‌شود کرد... اگر کسی در روستا بماند مفهوم باختن را متوجه ...