از کتاب «جامعه ما» با زیرعنوان در اندیشه و آثار شهید سیدمحمدباقر صدر (ره) نوشته «سید منذر حکیم» و با ترجمه «مسعود فکری» در دانشگاه تهران رونمایی شد.
به گزارش کتاب نیوز به نقل از باشگاه خبرنگاران جوان، مراسم رونمایی از کتاب «جامعه ما» امروز دوشنبه ۲۷ مرداد ماه در دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران برگزار شد.
در این مرایم حجت الاسلام و المسلمین امید موذنی، معاون پژوهشی پژوهشکده صدر گفت: برخی از آثار شهید صدر مفقود شده است، از آثار او می‌توان به کتاب "فدک فی التاریخ" در ۱۳ سالگی نوشته شده است.که کتابی مهم در دیدگاه تاریخی و اجتماعی، که اسلام و روایت تاریخ داشته و اثراتی که صدر در جامعه به وجود اورده و نگاه صدر برای تحول جانعه این بوده تا الگو‌های جامعه شیعه را بازبینی کند.
وی افزود: نقطه تعقل جامعه وجود ذهنی است که الگو‌ها در ذهن افراد جامعه تاثیر دارد. کتاب "علم اصول" که ۹ جلد آن از بین رفته و ۵ جلد مانده است، در حوزه تدریس می‌شود. کتاب " فسفه ما" که شهید صدر در ۲۴ سالگی نوشتند به مشکل اجتماعی انسان معاصر پرداخته است. قرار بوده که کتاب " جامعه ما" حلقه دوم این سه گانه باشد، ولی به دلایل سوسیالیستی و مارکسیستی آن روز نتوانسته که چاپ کند.
معاون پژوهشی پژوهشکده صدر بیان کرد: برخی دو دلیل برای ننوشتن این کتاب ذکر می‌کنند یکی همان نامناسب بودن فضای اجتماعی که پذیرای اندیشه اسلام نمی‌شود و تحلیل دوم، اینکه تطبیق اندیشه‌های معرفت شناسی غرب را بحث و نقد کرده و سپس مکتب اسلام را نقد میکند.شهید صدر فرصت بررسی تمام آثار عربی در لیبرالیسم و مارکسیسم را نداشته است. اگر چه اندیشه اسلامی در ذهن ایشان حاضر بوده است. چیزی که صدر از کتاب " جامعه ما" قصد نوشتن را داشت، خروجی ساختار یافته معرفت و جهان بینی اسلامی و تبین آن در جامعه بود. او ارتباط ساختار تکریم و تشریع را بیان میکند. آیت الله سید مذر حکیم سه دهه مشعول گرد آوری و تدوین این کتاب بوده است.
حجت الاسلام پارسانیا، استاد حوزه و دانشگاه در ارتباط تصویری مجازی گفت: از حدود پنج دهه پیش انتظار چاپ این کتاب از شهید صدر پس از چاپ کتاب " اقتصاد ما" و " فلسفه ما" وجود داشت. جایگاه این اثر در علوم اجتماعی، نوع نگاه روشی به مسئله است که آیا این اثر ترجمه شده یک اثر در حوزه علوم اجتماعی و فلسفه و تفکر اجتماعی است؟ نسبت این اثر با دانشکده و رشته علوم اجتماعی چیست؟
وی بیان کرد:کتاب " جامعه ما" علم، science نیست و دانش knowledge است. از این دیدگاه این اثر علم نیست که در حوزه فرهنگ اسلامی انسانی است و از جامعه آرمانی اجتماعی و اسلامی سخن می‌گوید، "جامعه ما" کتاب تعلیمی است و به تبیین پدیده‌ها از منظر اسلام پرداخته است.
استاد حوزه و دانشگاه گفت: ما در این کتاب تقسیم بندی سه گانه یعنی تفصیلی و انتقادی را در این کتاب می‌بینیم. از دید علم، این کتاب تفسیر عالم از نگاه اثبات گرایی است. تفسیر‌ها روش‌هایی دارد که در ان چارچوب عمل نکرده و نوعی نگاه انتقادی به نوعی از نظام‌های سرمایه داری (کاپیتالیسم) و سوسیالیسم دارد. اگر سوژه، (سوژه در علم جامعه شناسی مد نظر است) خود صدر باشد و روش‌هایی که در جامعه اسلام وجود دارد، در دانشکده علوم اجتماعی است.
وی افزود: کتاب "جامعه ما" دانش اجتماعی جامعه مسلمین است که وقتی سراغ جامعه می‌رود رویکرد پوزیتیویسمی اش رویکرد عقلانی است. در این کتاب، مرجعیت عقل و عقل فیزیکی حضور دارد. با مرگ متافیزیک مواجه نیست، متافیزیک را علم می‌داند. عقبه نظری صدر حوزه نجف است و بر حسب نیاز جامعه اسلامی فراتر آمده است. عقل تفسیری نوعی هرمونتیک واسطه محور و فلسفی است. در کل اگر "جامعه ما" را از حاشیه سوژه پوزیتیویستی ببینیم کتاب علمی است که بسیار روش‌مند بوده است.
سید مهدی اعتمادی فر، رئیس دانشکده علوم اجتماعی افزود: این کتاب حلقه مفقوده‌ای است که می‌تواند تبیین آثار دیگر شهید صدر را کامل کند، و همچنین ما را با نظریه شهید صدر در خصوص اجتماع آشنا میکند.
رئیس دانشکده علوم اجتماعی گفت: اصلاً و ابداً شهید صدر در طاقچه اندیشه‌های مسلمانان نیست و اگر ما نظریه صدر را مرتبط با جامعه خودمان بپرورانیم مجبور می‌شویم که آن را پایین بیاوریم. کارکرد اول این کتاب این است که در ساحت انتزاعی قدرت شناور شدن و فرض کردن بدهد، کارکرد دوم آن این است که تطبیقی است، نظریه باید تطبیق پذیر باشد و نظریه‌ای که در ساخت انتزاعی باشد نظریه خوبی نیست و ما چگونه می‌توانیم نسبت بین خود و دیگری را تقریر کنیم؟
وی گفت: در منطق شهید صدر باید حول مهم‌ترین مقوله الهی یعنی شناختن توحید بین خود و دیگری ذیل اینکه خداوند یکتا چگونه در نظریه شهید صدر تطبیق پیدا کرده بیندیشیم. مهم‌ترین میانجی برای نسبت خود و دیگری با میانجی گری عدالت فهمیده می‌شود.
رئیس دانشکده علوم اجتماعی بیان کرد:در ادیان الهی نیز پیامبران در صدد دیدن خداوند بودند، حضرت ابراهیم خدا را در ملکوت می‌بیند، حضرت موسی که تقاضای دیدن او را دارد توسط صاعقه‌ای مدهوش می‌شود و مشاهده میکند که فرامین الهی در کوه نقش می‌بندد و متوجه می‌شور که خداوند اگر بخواهد آشکار شود به چشم دیده نمی‌شود و اگر حق دیگری (حق الناس) را مقدم بداری، خدا را خواهی دید. در دین اسلام، مقدم داشتن دیگری بر خود زمینه ساز فهم عدالت که در کلام نبی دیده می‌شود. شهید صدر تلاش کرده با توجه به منابع اسلامی به این برسد که عدالت مهم‌ترین میانجی برای مرئی کردن خداوند در جامعه است.
اعتقادی فر ادامه داد: چیزی که در مبارزه پیامبران بوده مبارزه با اِطراف یعنی اسراف در خوش گذرانی و لذایذ و نادیده انگاشتن تقدم حق دیگری بر خود است. میانجی اصلی توحید به مثابه الگوی جاودان عدالت است. صدر می‌گوید:" عدل با توحید پیوند پیدا میکند. " یعنی اگر حق الله را به جا بیاوری وظیفه داری حق الناس را به جای آوری، با میانجی گری عدالت می‌توان امکانات تئوری، انتزاعی و تجربیات اثبات پذیر را نگاه داشت.
همایون، استاد دانشگاه امام صادق گفت: از لحاظ تاریخی در چارچوب تمدنی تحولات عظیم علمی مقارن با اتفاقات بزرگ صحنه اجتماعی است. به اعتقاد بنده ما تحولی عظیم‌تر از انقلاب اسلامی در بشر نداشتیم.
سید مجید امامی، استادیار دانشگاه امام صادق هم در خصوص نسبت دین و جامعه در کتاب جامعه ما صحبت میکند: وقتی دین چگونگی اثر بر جامعه را نشان می‌دهد، ۹ اصل را مطرح میکند، در اصل ۹ سراغ عبادت می‌رود یعنی این لوازم وجودی جامعه سالم است و بدون این فرهنگ جامعه محقق نمی‌شود. عبادت و نگاه سیستمی شهید صدر یک تمهید فرهنگی برای جامعه است.
چاپ نخست این اثر در ۴۹۶ صفحه وزیری، شمارگان ۵۰۰ نسخه و با قیمت 65هزار تومان توسط انتشارات سروش در اختیار علاقمندان این حوزه قرار گرفته است.
