چاپ دوم کتاب «اندیشه سیاسی شهید ثانی» نوشته سید محمدرضا موسویان توسط موسسه بوستان کتاب منتشر شد. از جمله مباحث این کتاب حکومت مطلوب و وظایف آن در منظومه فکری شهید ثانی است.

اندیشه سیاسی شهید ثانی  سید محمدرضا موسویان

به گزارش کتاب نیوز به نقل از مهر، انتشارات موسسه بوستان کتاب پس از گذشت ۱۷ سال از چاپ نخست دومین چاپ کتاب «اندیشه سیاسی شهید ثانی» نوشته سید محمدرضا موسویان را با شمارگان ۱۰۰ نسخه، ۳۰۴ صفحه و بهای ۴۴ هزار تومان منتشر کرد. نخستین چاپ این کتاب سال ۸۲ با شمارگان دو هزار نسخه و بهای ۱,۸۰۰ تومان منتشر شده بود.

شهید ثانی در روز ۱۳ شوال سال ۹۱۱ هجری قمری، در دهکده جبع (یا جباع) جبل عامل، در یک خاندان علمی به دنیا آمد و سال ۹۶۶ قمری، بدر سفر مکه به امر سلطان عثمانی بازداشت شد و بعد از ۴۰ روز به شهادت رسید. این چهره تابناک امامیه به مذاهب پنج گانه جعفری، حنفی، شافعی، مالکی و حنبلی مسلط بود و اولین بار فقه تطبیقی را تدریس کرد و آثار و مکتوبات بسیار داشت.

نویسنده در این‌کتاب، زندگی و عقاید زین‌الدین بن نورالدین علی بن احمد عاملی جبعی معروف به شهید ثانی را با تکیه بر اندیشه‌های سیاسی وی بررسی کرده است. در آغاز کتاب پس از بررسی زندگی شهید ثانی و اوضاع سیاسی، اجتماعی و مذهبی عهد صفوی و عثمانی در فصل نخست، در فصل دوم مبانی فکری سیاسی شهید ثانی شرح و تبیین می‌شود. فصل سوم کتاب درباره انواع حکومت، به ویژه حکومت مطلوب از دیدگاه شهید ثانی است. این فصل شاید مهم‌ترین بخش کتاب است و در آن حکومت ولایت فقیه در عصر غیبت و حوزه اختیارات حاکم (همان ولی فقیه) بررسی شده است.

حکومت نامطلوب یا جور موضوع فصل چهارم است و در آن نحوه مواجهه با حکومت‌های ظالم پیشنهاد و ارائه شده است. پس از آن در فصل پنجم، وظایف متقابل مردم حکومت تشریح می‌شود. در فصل ششم به سیاست داخلی و مبانی و اصول آن اشاره شده همچنین جریان‌های معارض با حکومت و نحوه تعامل با آنها از منظر شهید ثانی بررسی شده است.

مبانی سیاست داخلی از دیدگاه شهید ثانی عبارت است از: ۱: حفاظت از دین و شریعت، ۲: بازداری مردم از مفاسد و ترغیب به انجام مصالح، ۳: تامین مصالح عمومی جامعه، ۴: رسیدگی به امور دنیوی و منابع مادی مردم، ۵: احترام به افراد و جایگاه آنان در جامعه، ۶: تقدم مصالح عمومی بر منافع فردی، ۷: استقرار نظم و امنیت، ۸: تساهل و عدم سخت‌گیری بر مردم.

موضوع فصل پایانی کتاب تبیین سیاست خارجی از دیدگاه شهید ثانی است که عبارت‌اند از: ۱: حفظ دارالاسلام، ۲: دعوت به اسلام، ۳: نفی سبیل (استقلال و عزت)، ۴: همزیستی مسالمت آمیز و عدم مداخله در امور کشورها. این فصل نیز از اهمیت بسیاری برخوردار است. در این فصل اموری نظیر جهاد، تالیف قلوب، انواع قراردادهای بین‌المللی و روابط با ملل غیرمسلمان از دیدگاه شهید ثانی بررسی شده است. محتوای این فصل برای جامعه امروز ایران و دستگاه دیپلماسی کشور می‌تواند بسیار مفید باشد.

سیدمحمدرضا موسویان عضو هیات علمی دانشگاه شهید چمران اهواز است. به قلم او پیشتر کتاب‌هایی چون «اندیشه سیاسی شیخ طوسی»، «اندیشه سیاسی فاضل مقداد» و «نظام سیاسی و دولت مطلوب در اندیشه سیاسی شیخ مفید، سید مرتضی و شیخ طوسی» (مشترک با علی خالقی و محمود شفیعی) منتشر شده‌اند.

................ هر روز با کتاب ...............

می‌خواستم این امکان را از خواننده سلب کنم؛ اینکه نتواند نقطه‌ای بیابد و بگوید‌ «اینجا پایانی خوش برای خودم می‌سازم». مقصودم این بود که خواننده، ترس را در تمامی عمق واقعی‌اش تجربه کند... مفهوم «شرف» درحقیقت نام و عنوانی تقلیل‌یافته برای مجموعه‌ای از مسائل بنیادین است که در هم تنیده‌اند؛ مسائلی همچون رابطه‌ فرد و جامعه، تجدد، سیاست و تبعیض جنسیتی. به بیان دیگر، شرف، نقطه‌ تلاقی ده‌ها مسئله‌ ژرف و تأثیرگذار است ...
در شوخی، خود اثر مایه خنده قرار می‌گیرد، اما در بازآفرینی طنز -با احترام به اثر- محتوای آن را با زبان تازه ای، یا حتی با وجوه تازه ای، ارائه می‌دهی... روان شناسی رشد به ما کمک می‌کند بفهمیم کودک در چه سطحی از استدلال است، چه زمانی به تفکر عینی می‌رسد، چه زمانی به تفکر انتزاعی می‌رسد... انسان ایرانی با انسان اروپایی تفاوت دارد. همین طور انسان ایرانیِ امروز تفاوت بارزی با انسان هم عصر «شاهنامه» دارد ...
مشاوران رسانه‌ای با شعار «محصول ما شک است» می‌کوشند ابهام بسازند تا واقعیت‌هایی چون تغییرات اقلیمی یا زیان دخانیات را زیر سؤال ببرند. ویلیامسن در اینجا فلسفه را درگیر با اخلاق و سیاست می‌بیند: «شک، اگر از تعهد به حقیقت جدا شود، نه ابزار آزادی بلکه وسیله گمراهی است»...تفاوت فلسفه با گفت‌وگوی عادی در این است که فیلسوف، همان پرسش‌ها را با نظام‌مندی، دقت و منطق پی می‌گیرد ...
عوامل روان‌شناختی مانند اطمینان بیش‌ازحد، ترس از شکست، حس عدالت‌طلبی، توهم پولی و تاثیر داستان‌ها، نقشی کلیدی در شکل‌گیری تحولات اقتصادی ایفا می‌کنند. این عوامل، که اغلب در مدل‌های سنتی اقتصاد نادیده گرفته می‌شوند، می‌توانند توضیح دهند که چرا اقتصادها دچار رونق‌های غیرمنتظره یا رکودهای عمیق می‌شوند ...
جامعیت علمی همایی در بخش‌های مختلف مشخص است؛ حتی در شرح داستان‌های مثنوی، او معانی لغات را باز می‌کند و به اصطلاحات فلسفی و عرفانی می‌پردازد... نخستین ضعف کتاب، شیفتگی بیش از اندازه همایی به مولانا است که گاه به گزاره‌های غیر قابل اثبات انجامیده است... بر اساس تقسیم‌بندی سه‌گانه «خام، پخته و سوخته» زندگی او را در سه دوره بررسی می‌کند ...