کتابی در نقد مقوله شرق شناسی به قلم الکساندر لئون مک‌فی در ایران ترجمه و منتشر شد.

به گزارش مهر، انتشارات مروارید کتاب «شرق شناسی» اثر الکساندر لئون مک‌فی را با ترجمه مسعود فرهمندفر و با مقدمه‌ای از احمد کریمی حکاک روانه بازار کتاب کرد.

مک‌فی در کتاب خود به پدیده فرهنگی «شرق شناسی» که از دیدگاه مستشرقین مورد تولید قرار گرفته است پرداخته است و با مروری تاریخی بر این پدیده فرهنگی به تحلیل آن روی آورده است.

در این کتاب مک‌فی موضوعات پیدایش مطالعات در مشرق زمین اعم از کشورهای عربی، هندوستان و ... را توسط انگلیسی‌ها مورد توجه و بررسی قرار داده است و سعی کرده از این زاویه به بررسی ریشه‌های غرض‌ورزی اروپاییان درباره اسلام بپردازد و نیم نگاهی نیز به موضوع استعمار از این زاویه داشته باشد.

کتاب در ادامه موضوع شرق شناسی در هنر را مورد توجه قرار داده و پس از آن به بحران‌های موجود در مسیر تکامل این پدیده فرهنگی اشاره کرده است. موضوعاتی چون برداشت‌های غربی از شرق، نگاه مارکس به پدیده شرق شناسی، نگاه ادوارد سعید به موضوع شرق شناسی و بررسی دیدگاه‌های منتقدان او در زمره بحران‌هایی است که در این بخش از کتاب مورد بررسی قرار گرفته است.

کتاب همچنین در فصل مجزایی با عنوان مورد پژوهی، به بررسی جریانات فرهنگی شکل گرفته پیرامون شرق شناسی در الجزایر، اسکاتلند و هند پرداخته است و فصل پایانی خود نیز اندیشه «خروج از شرق شناسی» را مورد توجه قرار داده است.

احمد کریمی حکاک در بخشی از مقدمه خود بر این اثر آورده است: در چهاردهه‌ای که از انتشار کتاب شرق شناسی، اثر مهم پژوهشگر نامدار ادوارد سعید می‌گذرد جهان از بسیاری جهات، از جمله  در مبانی  و مقولات شناخت کتقابل فرهنگ‌های تمدن‌ساز جهان از یکدیگر، دگرگون شده است و روابط و ارتباطات فرهنگ‌ها و شبکه‌های فرهنگی جهان نیز.

مفهوم شرق ‌شناسی در طی این سال‌ها با حمایت و انتقادهای بسیاری روبرو شده است. در این میان کتاب الکساندر لئون مک‌فی با طرحی گسترده و شرحی درخور هم حقانیتی بی‌شائبه به شرق شنای سعید می‌دهد و هم صلابتی بارز به انتقادهایی می‌بخشد که وی  در این کتاب  آنها را موضوع داوری‌ها و ارزیابی‌های منصفانه خود قرار داده است. حتی می‌توان گفت موفقیت چشمگیر مک‌فی مرهون اعتدال و انصافی است که او در این اکر از خود نشان داده، به گونه‌ای که کتاب حاضر را به حادثه‌ای یگانه در تعدیل و تثبیت نسبی نقد شرق‌شناسی و در خور هرگونه تحسین و تمجید تبدیل کرده است.

کتاب «شرق شناسی» را نشر مروارید در ۲۴۵ صفحه و با قیمت ۴۰ هزار تومان منتشر کرده است.

«خرد»، نگهبانی از تجربه‌هاست. ما به ویران‌سازی تجربه‌ها پرداختیم. هم نهاد مطبوعات را با توقیف و تعطیل آسیب زدیم و هم روزنامه‌نگاران باتجربه و مستعد را از عرصه کار در وطن و یا از وطن راندیم... کشور و ملتی که نتواند علم و فن و هنر تولید کند، ناگزیر در حیاط‌خلوت منتظر می‌ماند تا از کالای مادی و معنوی دیگران استفاده کند... یک روزی چنگیز ایتماتوف در قرقیزستان به من توصیه کرد که «اسب پشت درشکه سیاست نباش. عمرت را در سیاست تلف نکن!‌» ...
هدف اولیه آموزش عمومی هرگز آموزش «مهارت‌ها» نبود... سیستم آموزشی دولت‌های مرکزی تمام تلاش خود را به کار گرفتند تا توده‌ها را در مدارس ابتدایی زیر کنترل خود قرار دهند، زیرا نگران این بودند که توده‌های «سرکش»، «وحشی» و «از لحاظ اخلاقی معیوب» خطری جدی برای نظم اجتماعی و به‌علاوه برای نخبگان حاکم به شمار روند... اما هدف آنها همان است که همیشه بوده است: اطمینان از اینکه شهروندان از حاکمان خود اطاعت می‌کنند ...
کتاب جدید کانمن به مقایسه موارد زیادی در تجارت، پزشکی و دادرسی جنایی می‌پردازد که در آنها قضاوت‌ها بدون هیچ دلیل خاصی بسیار متفاوت از هم بوده است... عواملی نظیر احساسات شخص، خستگی، محیط فیزیکی و حتی فعالیت‌های قبل از فرآیند تصمیم‌گیری حتی اگر کاملاً بی‌ربط باشند، می‌توانند در صحت تصمیمات بسیار تاثیر‌گذار باشند... یکی از راه‌حل‌های اصلی مقابله با نویز جایگزین کردن قضاوت‌های انسانی با قوانین یا همان الگوریتم‌هاست ...
لمپن نقشی در تولید ندارد، در حاشیه اجتماع و به شیوه‌های مشکوکی همچون زورگیری، دلالی، پادویی، چماق‌کشی و کلاهبرداری امرار معاش می‌کند... لمپن امروزی می‌تواند فرزند یک سرمایه‌دار یا یک مقام سیاسی و نظامی و حتی یک زن! باشد، با ظاهری مدرن... لنین و استالین تا جایی که توانستند از این قشر استفاده کردند... مائو تسه تونگ تا آنجا پیش رفت که «لمپن‌ها را ذخایر انقلاب» نامید ...
نقدی است بی‌پرده در ایدئولوژیکی شدن اسلامِ شیعی و قربانی شدن علم در پای ایدئولوژی... یکسره بر فارسی ندانی و بی‌معنا نویسی، علم نمایی و توهّم نویسنده‌ی کتاب می‌تازد و او را کاملاً بی‌اطلاع از تاریخ اندیشه در ایران توصیف می‌کند... او در این کتاب بی‌اعتنا به روایت‌های رقیب، خود را درجایگاه دانایِ کل قرار داده و با زبانی آکنده از نیش و کنایه قلم زده است ...