آخر زمان | آرمان ملی


شرلی جکسون [Shirley Jackson] شناخته‌شده‌ترین داستانش یعنی «لاتاری» را وقتی 32 ساله بود، در سال 1948 نوشت (او در بعدازظهر هشتم آگوست 1965 وقتی چهل‌وهشت سال داشت، مطابق معمول هر روز، از پلکان خانه‌اش بالا ‌رفت تا دقایقی چشم برهم بگذارد، اما خواب او را با خودش به جهان دیگر بُرد تا دیگر هرگز چشم‌هایش رو به دنیای «گوتیک آمریکایی» باز نشود) داستان کوتاهی که نام او را پس از هفت دهه به عنوان یکی از برجسته‌ترین نویسنده‌های ژانر گوتیک در ادبیات جهان جاودانه کرده است. پس از «لاتاری» او رمان‌های مهمی نوشت: «ما همیشه در قصر زندگی کرده‌ایم» و «ساعت آفتابی» [the sundial] که هر دو با ترجمه محمدرضا شکارسری از سوی نشر کتابسرای تندیس منتشر شده است.

شرلی جکسون [Shirley Jackson] ساعت آفتابی» [the sundial]

«ساعت آفتابی» در سال 1958 منتشر شد؛ اثری کلاسیک، کمیک، فانتزی از نویسنده نام‌آشنای ژانر وحشت و کمیک. شرلی جکسون در این رمان خانواده هالوران را که در عمارتی دوردست در نیوانگلند زندگی می‌کنند به تصویر می‌کشد. سه نسل در این عمارت زندگی کرده‌اند. لیونل هالوران می‌میرد. همسرش باور دارد که کسی او را از پله‌ها پرت کرده است. فنی خواهر لیونل نیز پیشگویی می‌کند که به‌زودی همه‌چیز در این جهان از هم می‌پاشد. ساکنان عمارت هالوران می‌پذیرند که در آستانه امری هولناک هستند. دوازده آدم تنها ساکن در این خانه بزرگ و مخوف در انتظار پایان جهان، خانه‌نشین شده‌اند. آنها باور دارند که همه‌جا از بین خواهد رفت، مگر خانه آنها. این ساکنان جنون‌زده کتاب‌های کتابخانه را آتش می‌زنند تا جای بیشتری در خانه برای آنها باشد.

رمانی کاملا بر عناصر گروتسک، خوفناک، کمیک بنا شده و دیالوگ از عناصر اصلی پیش‌برنده داستان است. تعامل پیچیده بین کاراکترهای داستان در قالب دیالوگ‌های فراوان، مخصوصا میان زنان داستان بسیار قوی پیش رفته است. به طور کل، پلات داستان پرپیچ‌وخم «ساعت آفتابی» اصطلاحا سورویوالیست‌گونه (سورویوالیست‌‌ها (Survivalists) که به پرِپِرز (Preppers) نیز شهرت دارند، درواقع همان‌‌هایی هستند که معتقدند در آینده اتفاقات تلخی روی خواهد داد و باید از همین حالا به فکر راه چاره‌ ای بود.) است. افکار سورویوالیستی نویسنده و کاراکترها باعث می‌شود برای تسلط بر امور یک عمارت، سر از پا نشناسند و رقابت کنند. سورویوالیست‌ها همیشه آماده آخرزمان هستند.

آقای هالوران مالک اصلی عمارت که همان ابتدای رمان از مرگش مطلع می‌شویم، آنقدر ثروتمند بود که تصمیم گرفت جهان منحصربه‌خویش را بسازد. جهانی محصور در یک عمارت خاص. او این جهان را با دکوراسیون و چیدمان خاص برای خانواده بزرگ خود ساخت. در باغ خانه یک ساعت بزرگ آفتابی به نحوی نامتقارن قرار داده شد که چشم هر بیننده‌ای را آزار می‌داد مخصوصا با آن نوشته‌ای که بر خود داشت: «این جهان چیست؟» که این جمله برگرفته از داستان مشهور «یک شوالیه» اولین داستان «حکایت‌های کنتربری» اثر کلاسیک قرن چهارده میلادی نوشته جفری چاسر است که به فروپاشی نظام اشرافی آدم‌های عصاقورت داده توسط یک شوالیه تمرکز دارد.

«چه زمانی باید زندگی کنیم، اگر الان نه؟!» این جمله با حروف سیاه‌رنگ گوتیک که روی آن طلاکاری شده بر فرار پنجره‌ای در لابی پله‌های اصلی عمارت نقاشی شده است.

جریانی گروتسک و خوفناک سراسر متن را در دست گرفته است و شرلی جکسون با جزئیات دقیق به توصیف دقیق عمارت و چیدمان عجیبش و امور عجیب و ترسناک زندگی هالوران‌ها می‌پردازد. البته این امر گروتسک ادبی در بیشتر آثار شرلی جکسون پیدا است. پروتاگونیست‌های زن رمان‌های شرلی جکسون به‌خصوص این رمان تنش‌زا هستند و روحیات عجیبی دارند.

به طور کل کاراکترهای رمان‌های جکسون در عمارت‌های خاص و بیشتر در ایالات شرقی زندگی می‌کنند که این امر بنا بر باور منتقدان ادبی الهام‌گرفته از زندگی خود نویسنده است که با همسر و فرزندانش و حیوان خانگی‌شان در عمارتی در نیوانگلند زندگی می‌کرد.

تکنیک و کیفیت داستان‌نویسی شرلی جسکون در داستان کوتاه «لاتاری» در این رمان مجددا به کار گرفته شده است؛ روایتی است فراتر از مکان و زمان و آکنده از سمبولیسم، و اشارات پررمزوراز، و در برابر هر نوع تعبیر و تفسیری آزاد و گشوده است. آنطور که شیکاگو تریبون این رمان را «سرگرم‌کننده، مجذوب‌کننده و آزاردهنده» توصیف می‌کند. شرلی جکسون در «ساعت آفتابی» دنیایی خلق می‌کند که مسائل پیش‌پاافتاده و مسائل پیچیده، چیزهای عادی و چیزهای اسرارآمیز، و روشنایی و تاریکی هستی، به شکلی فراموش‌نشدنی درهم می‌آمیزند. شما دلتان می‌خواهد بارها و بارها از این دنیای سحرآمیز کتاب‌های او دیدن کنید.

................ تجربه‌ی زندگی دوباره ...............

هنرمندی خوش‌تیپ به‌نام جد مارتین به موفقیت‌های حرفه‌ای غیرمعمولی دست می‌یابد. عشقِ اُلگا، روزنامه‌نگاری روسی را به دست می‌آورد که «کاملا با تصویر زیبایی اسلاوی که به‌دست آژانس‌های مدلینگ از زمان سقوط اتحاد جماهیر شوروی رایج شده است، مطابقت دارد» و به جمع نخبگان جهانی هنر می‌پیوندد... هنرمندی ناامید است که قبلا به‌عنوان یک دانشجوی جوان معماری، کمال‌گرایی پرشور بوده است... آگاهیِ بیشتر از بدترشدنِ زندگی روزمره و چشم‌انداز آن ...
آیا مواجهه ما با مفهوم عدالت مثل مواجهه با مشروطه بوده است؟... «عدالت به مثابه انصاف» یا «عدالت به عنوان توازن و تناسب» هر دو از تعاریف عدالت هستند، اما عدالت و زمینه‌های اجتماعی از تعاریف عدالت نیستند... تولیدات فکری در حوزه سیاست و مسائل اجتماعی در دوره مشروطه قوی‌تر و بیشتر بوده یا بعد از انقلاب؟... مشروطه تبریز و گیلان و تاحدی مشهد تاحدی متفاوت بود و به سمت اندیشه‌ای که از قفقاز می‌آمد، گرایش داشت... اصرارمان بر بی‌نیازی به مشروطه و اینکه نسبتی با آن نداریم، بخشی از مشکلات است ...
وقتی با یک مستبد بی‌رحم که دشمنانش را شکنجه کرده است، صبحانه می‌خورید، شگفت‌آور است که چقدر به ندرت احساس می‌کنید روبه‌روی یک شیطان نشسته یا ایستاده‌اید. آنها اغلب جذاب هستند، شوخی می‌کنند و لبخند می‌زنند... در شرایط مناسب، هر کسی می‌تواند تبدیل به یک هیولا شود... سیستم‌های خوب رهبران بهتر را جذب می‌کنند و سیستم‌های بد رهبران فاسد را جذب می‌کنند... به جای نتیجه، روی تصمیم‌گیری‌ها تمرکز کنیم ...
دی ماهی که گذشت، عمر وبلاگ نویسی من ۲۰ سال تمام شد... مهر سال ۸۸ وبلاگم برای اولین بار فیلتر شد... دی ماه سال ۹۱ دو یا سه هفته مانده به امتحانات پایان ترم اول مقطع کارشناسی ارشد از دانشگاه اخراج شدم... نه عضو دسته و گروهی بودم و هستم، نه بیانیه‌ای امضا کرده بودم، نه در تجمعی بودم. تنها آزارم! وبلاگ نویسی و فعالیت مدنی با اسم خودم و نه اسم مستعار بود... به اعتبار حافظه کوتاه مدتی که جامعه‌ی ایرانی از عوارض آن در طول تاریخ رنج برده است، باید همیشه خود را در معرض مرور گذشته قرار دهیم ...
هنگام خواندن، با نویسنده‌ای روبه رو می‌شوید که به آنچه می‌گوید عمل می‌کند و مصداق «عالِمِ عامل» است نه زنبور بی‌عسل... پس از ارائه تعریفی جذاب از نویسنده، به عنوان «کسی که نوشتن برای او آسان است (ص17)»، پنج پایه نویسندگی، به زعم نویسنده کتاب، این گونه تعریف و تشریح می‌شوند: 1. ذوق و استعداد درونی 2. تجربه 3. مطالعات روزآمد و پراکنده 4. دانش و تخصص و 5. مخاطب شناسی. ...