دومین چاپ کتاب «چرا روانکاوی؟ سه مداخله» [Why Psychoanalysis] اثر آلنکا زوپانچیچ [Alenka Zupančič] فیلسوف معاصر اسلوونیایی و ترجمه علی حسن زاده توسط نشر بان منتشر شد.

به گزارش مهر، دومین چاپ «چرا روانکاوی؟ سه مداخله» با شمارگان هزار و ۱۰۰ نسخه، ۱۳۶ صفحه و بهای ۲۴ هزار تومان منتشر شده است. نخستین چاپ این کتاب سال گذشته (۱۳۹۷) با شمارگان هزار و ۱۰۰ نسخه و بهای ۱۶ هزار تومان منتشر شده بود.

منظومه فکری زوپانچیچ با نخستین کتاب منتشر شده او در ایران یعنی «کوتاه ترین سایه: مفهوم حقیقت در فلسفه نیچه» ترجمه‌ای از صالح نجفی و علی عباس‌بیگی معرفی شد.

زوپانچیچ متولد ۱۹۶۶ در اسلوونی است و در فلسفه شاگرد اسلاوی ژیژک و آلن بدیو بوده است. حسن زاده پیشتر کتاب «اخلاقیات امر واقعی: کانت، لاکان» زوپانچیچ را نیز به فارسی ترجمه و منتشر کرده است.

«چرا روانکاوی؟ سه مداخله» سه فصل دارد که عناوین آن به ترتیب عبارتند از: «جنسیت و هستی شناسی»، «آزادی و علت» و «کمدی امر غرایب». در پیوست کتاب نیز یک گفت‌وگوی مطبوعاتی زوپانچیچ ترجمه شده است که شناخت خوبی از زندگی و منظومه فکری او به مخاطبان ارائه می‌دهد.

به نظر زوپانچیچ، برخلاف این برداشت پیش-افتاده که روانکاوی با فلسفه سر ستیز دارد، لاکان نظریه‌اش را همواره از راه دیالوگی با فلسفه و ادبیات می‌پروراند. به باور او «امروز بیش از هر زمان دیگر به تحلیل فلسفی نیاز داریم؛ هم در مقام نقد ایدئولوژی و هم در مقام پژوهش هستی‌شناختی».

زوپانچیچ در این کتاب بر این عقیده است که روانکاوی لاکانی می‌تواند ما را از خواب دگماتیسم بیدار کند. او می‌کوشد تا نشان دهد که روانکاوی ما را یاری نمی‌کند تا ایدئال گنجینه شخصی و تکینگی‌مان را پرورش دهیم. روانکاوی لکانی هرگز از رسیدن به هدف درمانی «میسر کردن سازگاری اجتماعی» راضی نشده است بلکه سویه‌ای انتقادی دارد.

به باور زوپانچیچ روانکاوی ابزار مفهومی نیرومندی برای نقد و سنجش دستگاه‌های دیگر در اختیار می‌گذارد. به همین دلیل او در این کتاب می‌کوشد تا با بهره گیری از مفاهیم روانکاوانه در سه عرصه هستی شناسی، فلسفه عملی و زیبایی شناسی مداخله کند.

او در فصل نخست ثابت می‌کند که درس بنیادین فروید این است که چیزی به نام امر جنسی در کار نیست. فقط امر جنسی‌ای هست که به‌مثابه ناهمترازیِ برسازنده‌ی موجودِ انسانی پافشاری می‌کند. در فصل دوم او به رابطه میان آزادی و علت پرداخته شده است. در روانکاوی نیز مثل ایدئالیسم آلمانی پیوند بسیار نزدیکی میان مفاهیم سوژه و آزادی هست، اما نباید فراموش کرد که از دید لاکان سوژه معلول ساختار است. در فصل سوم نیز زوپانچیچ خوانشی نو و بسیار جالب از امر کمیک و امر غریب عرضه می‌کند. در اینجا هم او امر کمیک را، مثل مفاهیم «آزادی»، «سوژه»، «جنسیت»، «علت» و «لاملا» در ساحت رانه صورت بندی می‌کند و ارتباط آن با «اختگی» را می‌کاود.

علی حسن زاده، مدرس زبان انگلیسی است. با ترجمه او پیشتر کتاب‌هایی چون «سوژه‌ی لاکانی: میان زبان و ژوئیسانس» نوشته بروس فینک و «اخلاقیات امر واقعی کانت، لاکان» نوشته آلنکا زوپانچیچ منتشر شده‌اند.

................ هر روز با کتاب ...............

دوران قحطی و خشکسالی در زمان ورود متفقین به ایران... در چنین فضایی، بازگشت به خانه مادری، بازگشتی به ریشه‌های آباواجدادی نیست، مواجهه با ریشه‌ای پوسیده‌ است که زمانی در جایی مانده... حتی کفن استخوان‌های مادر عباسعلی و حسینعلی، در گونی آرد کمپانی انگلیسی گذاشته می‌شود تا دفن شود. آرد که نماد زندگی و بقاست، در اینجا تبدیل به نشان مرگ می‌شود ...
تقبیح رابطه تنانه از جانب تالستوی و تلاش برای پی بردن به انگیره‌های روانی این منع... تالستوی را روی کاناپه روانکاوی می‌نشاند و ذهنیت و عینیت او و آثارش را تحلیل می‌کند... ساده‌ترین توضیح سرراست برای نیاز مازوخیستی تالستوی در تحمل رنج، احساس گناه است، زیرا رنج، درد گناه را تسکین می‌دهد... قهرمانان داستانی او بازتابی از دغدغه‌های شخصی‌اش درباره عشق، خلوص و میل بودند ...
من از یک تجربه در داستان‌نویسی به اینجا رسیدم... هنگامی که یک اثر ادبی به دور از بده‌بستان، حسابگری و چشمداشت مادی معرفی شود، می‌تواند فضای به هم ریخته‌ ادبیات را دلپذیرتر و به ارتقا و ارتفاع داستان‌نویسی کمک کند... وقتی از زبان نسل امروز صحبت می‌کنیم مقصود تنها زبانی که با آن می‌نویسیم یا حرف می‌زنیم، نیست. مجموعه‌ای است از رفتار، کردار، کنش‌ها و واکنش‌ها ...
می‌خواستم این امکان را از خواننده سلب کنم؛ اینکه نتواند نقطه‌ای بیابد و بگوید‌ «اینجا پایانی خوش برای خودم می‌سازم». مقصودم این بود که خواننده، ترس را در تمامی عمق واقعی‌اش تجربه کند... مفهوم «شرف» درحقیقت نام و عنوانی تقلیل‌یافته برای مجموعه‌ای از مسائل بنیادین است که در هم تنیده‌اند؛ مسائلی همچون رابطه‌ فرد و جامعه، تجدد، سیاست و تبعیض جنسیتی. به بیان دیگر، شرف، نقطه‌ تلاقی ده‌ها مسئله‌ ژرف و تأثیرگذار است ...
در شوخی، خود اثر مایه خنده قرار می‌گیرد، اما در بازآفرینی طنز -با احترام به اثر- محتوای آن را با زبان تازه ای، یا حتی با وجوه تازه ای، ارائه می‌دهی... روان شناسی رشد به ما کمک می‌کند بفهمیم کودک در چه سطحی از استدلال است، چه زمانی به تفکر عینی می‌رسد، چه زمانی به تفکر انتزاعی می‌رسد... انسان ایرانی با انسان اروپایی تفاوت دارد. همین طور انسان ایرانیِ امروز تفاوت بارزی با انسان هم عصر «شاهنامه» دارد ...