سومین نشست از مجموعه درس گفتارهایی درباره جامی با عنوان «آشنایی با تاریخ و ادبیات دوره جامی» چهارشنبه ۱۲ مهرماه با حضور ایرج شهبازی در مرکز فرهنگی شهر کتاب برگزار شد.

به گزارش کتاب نیوز به نقل از مهر، در این جلسه فراز و فرود شخصیت تیمور لنگ به عنوان بنیان گذار دوره تیموری بررسی و لیستی از آثار مکتوب جهت آشنایی با تیمورلنگ معرفی شد. در ادامه بخشی از این نشست که به معرفی مختصر این کتاب‌ها پرداخته شده؛ آورده شده است:

منم تیمور جهانگشا» [Attila: Roi des Huns]،  مارسل بریون [Marcel Brion]

خوش‌بختانه محققان ایرانی و غیرایرانی کتاب‌های علمی ارزشمندی در مورد تاریخ دوره تیموریان نوشته‌اند. برخی از این کتاب‌ها صرفاً به بیان مسائل تاریخی اختصاص دارند و می‌کوشند حوادث مربوط به تیمور و خاندان آن را به شکلی علمی بررسی کنند، اما برخی دیگر از این منابع به بررسی مسائل اجتماعی، سیاسی، مذهبی، اقتصادی، فرهنگی، اداری و نظایر آنها می‌پردازند. ویژگی اصلی این قبیل کتاب‌ها این است که با روش علمی و شیوه‌های تاریخ‌نویسی و تحلیل تاریخ جدید در مورد عصر تیموریان سخن گفته‌اند. بی‌گمان در سال‌های اخیر تعداد زیادی پایان‌نامه و مقاله‌ی علمی هم در مورد دوره‌ی تیموریان نوشته شده است. اشاره به آنها در این نوشتار مختصر ممکن نیست؛ بنابراین در ادامه به معرفی مهم‌ترین کتاب‌های تحقیقی در مورد دوره‌ی تیموریان می‌پردازیم.

1. برآمدن و فرمان‌روایی تیمور، از بئاتریس فوربز مَنز، ترجمه‌ی منصور صفت‌گل
2. تاریخ تیموریان، از لوسین بُوا، ترجمه‌ی محمود بهفروزی
3. تاریخ ایران، دوره‌ی تیموریان، از مجموعه‌ی تاریخ کمبریج، ترجمه‌ی یعقوب آژند
4. تیموریان، از حیدر تاکستن و همکاران، ترجمه‌ی یعقوب آژند
5. از یورش مغولان تا زوال ترکمانان، از رسول جعفریان
6. تاریخ هرات در عهد تیموریان، از عبدالحکیم طبیبی
7. سکه‌های ایران؛ دوره‌ی گورکانیان (تیموریان)، از بهرام علاء‌الدینی
8. تاریخ تحولات سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی ایران در دوره‌ی تیموریان و ترکمانان، از حسین میرجعفری
9. تاریخ سیاسی اجتماعی تیموریان، از امیر تیموررفیعی
10. ایران عصر تیموری؛ قدرت، سیاست و مذهب، از بئاتریس فوربز مَنز، ترجمه‌ی اکبر صبوری (این کتاب سه ترجمه به زبان فارسی دارد)
11. تاریخ سیاسی و فرهنگی تیموریان، از احمد شه‌وری
12. تجارت ایران در دوره‌ی تیموریان، از طاهره‌ی جهانیان
13. تیغ و تنبور؛ هنر دوره‌ی تیموریان به روایت متون، از ولی الله کاوسی
14. هنر عهد تیموریان و متفرعات آن، از عبدالحی حبیبی
15. کتاب‌های تاریخ ادبیات، مانند تاریخ ادبیات ذبیح الله صفا، تاریخی ادبی ایران از ادوارد براون و نظایر آنها اطلاعات خوبی درباره‌ی تاریخ تیموریان دارند.

16. منم تیمور جهانگشا
بر اساس تاریخ تیموریان، مخصوصاً در مورد شخصیت شگفت‌آور تیمور رمان‌های تاریخی متعدد نوشته شود و فیلم‌ها و سریال‌های تاریخی ساخته شود. این هم یکی از اولویت‌های فرهنگی ماست. ترکیه در این مورد از ما بسیار جلوتر است. به نظرم مهم‌ترین رمان تاریخی در مورد تیمور کتاب «منم تیمور جهانگشا» [Attila: Roi des Huns]، از مارسل بریون [Marcel Brion]، اقتباس و ترجمه ذبیح‌الله منصوری است. اگرچه این کتاب از نظر تاریخی ارزشی ندارد و خطاهای تاریخی فراوانی در آن وجود دارد، از حیث هنری و زبان یک شاهکار است و ارزش بسیار زیادی دارد. به نظرم هیچ محققی نباید به این کتاب استناد کند، اما کسانی که مایلند با شخصیت تیمور آشنا شوند، می‌توانند این کتاب را بخوانند و با کلیات تاریخ دوره تیمور و ویژگی‌های شخصیتی او آشنا شوند.

................ تجربه‌ی زندگی دوباره ...............

ما خانواده‌ای یهودی در رده بالای طبقه متوسط عراق بودیم که بر اثر ترکیبی از فشارهای ناشی از ناسیونالیسم عربی و یهودی، فشار بیگانه‌ستیزی عراقی‌ها و تحریکات دولت تازه ‌تأسیس‌شده‌ی اسرائیل جاکن و آواره شدیم... حیاتِ جاافتاده و عمدتاً رضایت‌بخش یهودیان در کنار مسلمانان عراق؛ دربه‌دری پراضطراب و دردآلود؛ مشکلات سازگار‌ شدن با حیاتی تازه در ارض موعود؛ و سه سال عمدتاً ناشاد در لندن: تبعید دوم ...
رومر در میان موج نویی‌ها فیلمساز خاصی‌ست. او سبک شخصی خود را در قالب فیلم‌های ارزان قیمت، صرفه‌جویانه و عمیق پیرامون روابط انسانی طی بیش از نیم قرن ادامه داده است... رومر حتی وقتی بازیگرانی کاملاً حرفه‌ای انتخاب می‌کند، جنس بازیگری را معمولاً از شیوه‌ی رفتار مردم معمولی می‌گیرد که در دوره‌ای هدف روسلینی هم بود و وضعیتی معمولی و ظاهراً کم‌حادثه، اما با گفت‌وگوهایی سرشار از بارِ معنایی می‌سازد... رومر در جست‌وجوی نوعی «زندگی‌سازی» است ...
درباریان مخالف، هر یک به بهانه‌ای کشته و نابود می‌شوند؛ ازجمله هستینگز که به او اتهام رابطه پنهانی با همسر پادشاه و نیز نیت قتل ریچارد و باکینگهم را می‌زنند. با این اتهام دو پسر ملکه را که قائم‌مقام جانشینی پادشاه هستند، متهم به حرامزاده بودن می‌کنند... ریچارد گلاستر که در نمایشی در قامت انسانی متدین و خداترس در کلیسا به همراه کشیشان به دعا و مناجات مشغول است، در ابتدا به‌ظاهر از پذیرفتن سلطنت سرباز می‌زند، اما با اصرار فراوان باکینگهم، بالاخره قبول می‌کند ...
مردم ایران را به سه دسته‌ی شیخی، متشرعه و کریم‌خانی تقسیم می‌کند و پس از آن تا انتهای کتاب مردم ایران را به دو دسته‌ی «ترک» و «فارس» تقسیم می‌کند؛ تقسیم مردمان ایرانی در میانه‌های کتاب حتی به مورد «شمالی‌ها» و «جنوبی‌ها» می‌رسد... اصرار بیش‌از اندازه‌ی نویسنده به مطالبات قومیت‌ها همچون آموزش به زبان مادری گاهی اوقات خسته‌کننده و ملال‌آور می‌شود و به نظر چنین می‌آید که خواسته‌ی شخصی خود اوست ...
بی‌فایده است!/ باد قرن‌هاست/ در کوچه‌ها/ خیابان‌ها/ می‌چرخد/ زوزه می‌کشد/ و رمه‌های شادی را می‌درد./ می‌چرخم بر این خاک/ و هرچه خون ماسیده بر تاریخ را/ با اشک‌هایم می‌شویم/ پاک نمی‌شود... مانی، وزن و قافیه تنها اصولی بودند که شعر به وسیلهء آنها تعریف می‌شد؛ اما امروزه، توجه به فرم ذهنی، قدرت تخیل، توجه به موسیقی درونی کلمات و عمق نگاه شاعر به جهان و پدیده‌های آن، ورای نظام موسیقایی، لازمه‌های شعری فاخرند ...