جهان در آتش | آرمان امروز


از ابتدای آفرینش تا این روزها که در دو سوی جهان شاهد دو جنگ ویران‌گر هستیم - از یک‌سو جنگ روسیه و اوکراین و از سوی دیگر جنگ اسراییل و حماس- جهان با تصویری ازلی‌ ابدی در هر قرن پژواک یافته که گویا بدون جنگ نمی‌تواند باشد؛ جنگ‌ها در سراسر جهان بیداد می‌کنند، ملت‌ها را متلاشی می‌کنند، امپراتوری‌ها را ایجاد و نابود می‌کنند و رنج گسترده‌ای را برای بشر به وجود می‌آورند. اما چرا کشورها به‌سمت نبرد سوق داده می‌شوند؟ چه چیزی پیروزی یا شکست را تعیین می‌کند؟ و جنگ‌های کلیدی چگونه مسیر تاریخ را تغییر داده‌اند؟

چارلز مسنجر [Charles Messenger]، جنگ‌هایی که دنیا را تغییر دادند» [Wars that changed the world]،

چارلز مسنجر [Charles Messenger]، سرباز سابق بریتانیایی و تاریخ‌دان نظامی، در کتاب «جنگ‌هایی که دنیا را تغییر دادند» [Wars that changed the world]، به این پرسش‌ها از طریق داستان‌هایی از بزرگ‌ترین جنگ‌های جهان پاسخ می‌دهد. این کتاب با ترجمه منوچهر پزشک در نشر ققنوس منتشر شده است.

کتاب با جنگ بزرگ پلوپونزی، از 2500 سال پیش آغاز می‌شود و با جنگ علیه تروریسم در دنیای معاصر پایان می‌یابد. چارلز مسنجر، پیشینه تاریخی و دلایل مختلف درگیری - خواه ایدئولوژیک، مذهبی، یا مبارزه شخصی برای قدرت - را بررسی می‌کند و میراث جنگ و تأثیر آن بر جهان را روشن می‌کند. مکمل این روایت‌های متقاعدکننده، جداول زمانی با جزییات دوره، نقشه‌های منطقه که مکان‌های نبردهای اصلی و تئاترهای جنگ را نشان می‌دهند، و تصاویر نمادینی است که درام نبرد و شخصیت‌های درگیر را دربرمی‌گیرد. این گزارش‌های روشنگر نه‌تنها تاریخچه مختصری از مبارزات و رویارویی های خاص را ارائه می‌دهد، بلکه یک مرور کلی جذاب و قابل دسترس از تاریخ جهان را نیز به همراه دارد. شامل نمایه‌هایی از فتوحات اسکندر، فتح مکزیک اسپانیایی، جنگ هفت‌ساله، جنگ استقلال آمریکا، جنگ‌های ناپلئونی، جنگ داخلی آمریکا، جنگ‌های جهانی اول و دوم، ویتنام، و بسیاری از درگیری‌های دیگر است.

چارلز مسنجر به‌عنوان مورخی مستقل در این کتاب درباره اهمیت تاریخی جنگ فرانسه و پروس و چرایی و چگونگی آغاز آن نیز توضیح می‌دهد. او می‌گوید یکی از دلایل ناپدیدشدن آن از کتاب‌های تاریخ لطف صنایع سینما و تلویزیون بوده است. از نظر مسنجر عمدتاً جنگ جهانی دوم، گاهی اوقات جنگ جهانی اول و کمی از تاریخ روم و یونان مورد بی‌مهری قرار گرفته است. دلیل دیگر نحوه ارائه تاریخ در مدارس است، به‌عنوان مجموعه‌ای از جنبه‌های مستقل و نه یک فرآیند دیالکتیکی مستمر. نویسنده با تثبیت این فرض، روایت خود را با جنگ‌هایی که منجر به منحل‌شدن امپراتوری روم شد آغاز می‌کند. در 6 آگوست 1806، امپراتور سابق روم یعنی فرانسیس دوم، بر امپراتور فرانسیس اول اتریش پیروز شد. در 19 ژوئیه 1806، امپراتور فرانسه، ناپلئون، کنفدراسیون راین را ایجاد کرد و 360 ایالت فئودال آلمان را در حدود چهل ایالت ادغام کرد. ناپلئون بدون اینکه چنین قصدی داشته باشد، روند اتحاد ملت آلمان را آغاز کرد.

همچنین این کتاب، جنگ‌های جهانی، جنگ‌های آزادی‌بخش ملی، جنگ‌های داخلی، جنگ‌های چریکی و ظهور تروریسم را پوشش می‌دهد. مسنجر ظهور زیردریایی، تانک و هواپیمای نظامی را توصیف می‌کند و به طعنه مشاهده می‌کند که بسیاری از درگیری‌های امروزی با فناوری تسلیحاتی انجام می‌شود که تفاوت چندانی با فناوری سال 1900 ندارد. این دیدگاه به هیچ وجه محدود به رویارویی‌های میدان نبرد نیست. به‌عنوان مثال، او تأثیر فروپاشی نظام پزشکی بر روحیه ارتش فرانسه را مورد بحث قرار می‌دهد و نشان می‌دهد که چگونه جنگ دوم بالکان در سال 1913 پیش‌بینی رقابت‌های قومیتی بود که منطقه را تا به امروز گرفتار کرده است. این گزارش رضایت‌بخش، تحلیل ادراکی را با روایت دراماتیک ترکیب می‌کند.

به‌طور کلی، کتاب «جنگ‌هایی که دنیا را تغییر دادند» با مختصرترین جزییات ممکن درگیری‌ها را توصیف می‌کند، جنگی که نتایج آن به جنگ جهانی اول منجر شد، و در پی آن جنگ جهانی دوم دوباره شعله‌ور شد. حتی می‌توان جنگ ویتنام را به‌عنوان پیامد جنگ فرانسه و پروس در نظر گرفت؛ زیرا پس از سال 1873 فرانسه جمهوری‌خواه، به‌دنبال گسترش قدرت خود در خارج از کشور بود، و حتی تلاش زیادی برای توسعه قدرت استعماری خود بر هند و چین داشت. درنتیجه می‌توان گفت این کتاب فوق العاده با روشن‌کردن اولین شعله جنگ، تصویری نازیبا از جنگ نشان می‌دهد به امید روزی که جهانی بدون جنگ داشته باشیم.

................ تجربه‌ی زندگی دوباره ...............

نگاه تاریخی به جوامع اسلامی و تجربه زیسته آنها نشان می‌دهد که آنچه رخ داد با این احکام متفاوت بود. اهل جزیه، در عمل، توانستند پرستشگاه‌های خود را بسازند و به احکام سختگیرانه در لباس توجه چندانی نکنند. همچنین، آنان مناظره‌های بسیاری با متفکران مسلمان داشتند و کتاب‌هایی درباره حقانیت و محاسن آیین خود نوشتند که گرچه تبلیغ رسمی دین نبود، از محدودیت‌های تعیین‌شده فقها فراتر می‌رفت ...
داستان خانواده شش‌نفره اورخانی‌... اورهان، فرزند محبوب پدر است‌ چون در باورهای فردی و اخلاق بیشتر از همه‌ شبیه‌ اوست‌... او نمی‌تواند عاشق‌ شود و بچه‌ داشته‌ باشد. رابطه‌ مادر با او زیاد خوب نیست‌ و از لطف‌ و محبت‌ مادر بهره‌ای ندارد. بخش‌ عمده عشق‌ مادر، از کودکی‌ وقف‌ آیدین‌ می‌شده، باقی‌مانده آن هم‌ به‌ آیدا (تنها دختر) و یوسف‌ (بزرگ‌‌ترین‌ برادر) می‌رسیده است‌. اورهان به‌ ظاهرِ آیدین‌ و اینکه‌ دخترها از او خوش‌شان می‌آید هم‌ غبطه‌ می‌خورد، بنابراین‌ سعی‌ می‌کند از قدرت پدر استفاده کند تا ند ...
پس از ۲۰ سال به موطن­‌شان بر می­‌گردند... خود را از همه چیز بیگانه احساس می‌­کنند. گذشت روزگار در بستر مهاجرت دیار آشنا را هم برای آنها بیگانه ساخته است. ایرنا که که با دل آکنده از غم و غصه برگشته، از دوستانش انتظار دارد که از درد و رنج مهاجرت از او بپرسند، تا او ناگفته‌­هایش را بگوید که در عالم مهاجرت از فرط تنهایی نتوانسته است به کسی بگوید. اما دوستانش دلزده از یک چنین پرسش­‌هایی هستند ...
ما نباید از سوژه مدرن یک اسطوره بسازیم. سوژه مدرن یک آدم معمولی است، مثل همه ما. نه فیلسوف است، نه فرشته، و نه حتی بی‌خرده شیشه و «نایس». دقیقه‌به‌دقیقه می‌شود مچش را گرفت که تو به‌عنوان سوژه با خودت همگن نیستی تا چه رسد به اینکه یکی باشی. مسیرش را هم با آزمون‌وخطا پیدا می‌کند. دانش و جهل دارد، بلدی و نابلدی دارد... سوژه مدرن دنبال «درخورترسازی جهان» است، و نه «درخورسازی» یک‌بار و برای همیشه ...
همه انسان‌ها عناصری از روباه و خارپشت در خود دارند و همین تمثالی از شکافِ انسانیت است. «ما موجودات دوپاره‌ای هستیم و یا باید ناکامل بودن دانشمان را بپذیریم، یا به یقین و حقیقت بچسبیم. از میان ما، تنها بااراده‌ترین‌ها به آنچه روباه می‌داند راضی نخواهند بود و یقینِ خارپشت را رها نخواهند کرد‌»... عظمت خارپشت در این است که محدودیت‌ها را نمی‌پذیرد و به واقعیت تن نمی‌دهد ...