مهاجر و استاد زبان روسی در یکی از دانشگاه‌های امریکاست... به ناشی‌گری‌های متوالی و فزاینده‌ی او می‌خندد: قطارهایی که عوضی سوار می‌شود، متون سخنرانی‌هایی که یکی را به جای دیگری می‌خواند، کفش‌هایی که در ماشین رختشویی می‌اندازد... همه‌ی وجودش مملو از حسرت گذشته‌ها و خاطره‌ها و رؤیاهاست... زن از او طلاق می‌گیرد و به همسری همان روان‌پزشک درمی‌آید... مانند وصله‌ی ناجوری در جامعه‌ی امریکاست

پنین [Pnin].  ولادیمیر ناباکوف

پنین [Pnin]. رمانی از ولادیمیر ناباکوف1 (1899-1977)، نویسنده‌ی امریکایی روسی‌نژاد، منتشرشده به سال 1957 در امریکا. تیموفل پاولوویچ2 پنین، استاد زبان روسی در یکی از دانشگاه‌های امریکا است. قبلاً زندگانی سرگردان مهاجران را داشته و از زادگاهش روسیه به پراگ و از آنجا به پاریس رفته بوده است. اکنون در کشوری که پیروی از آداب و رسوم اجتماعی را والاترین ارزش‌ها می‌داند، ظاهر عجیبی دارد: بالاتنه‌ای بسیار درشت بر روی پاهایی بسیار باریک و بر بالای آن جمجمه‌ای سراسر بی‌مو به اضافه‌ی گیجی و سربه‌هوایی علاج‌ناپذیر، زیرا همه‌ی وجودش مملو از حسرت گذشته‌ها و خاطره‌ها و رؤیاهاست. پس شخصیتی هم مضحک و هم تأثرآور نقش محوری این کتاب را دارد، و خواننده در عین حال که به ناشی‌گری‌های متوالی و فزاینده‌ی او می‌خندد (قطارهایی که عوضی سوار می‌شود، متون سخنرانی‌هایی که یکی را به جای دیگری می‌خواند، کفش‌هایی که در ماشین رختشویی می‌اندازد و جز اینها) از ادامه‌ی خاطره‌ی دنیای ناپدیدشده در او متأثر می‌گردد؛ یعنی همان روسیه‌ی قدیم که برای این مرد پیر، در عین حال، دنیای کودکی و جوانی نیز هست.

در این رمان مضامین متعدد دیگری هم به چشم می‌خورد، از جمله: خاطره‌ی فرزند و خاطره‌ی عشق به زنی که همسر پنین بوده که پس از ازدواج با این زن، پسری را که او از مرد دیگری، یعنی از یک روان‌پزشک داشته است به فرزندی قبول می‌کند. سرانجام زن از او طلاق می‌گیرد و به همسری همان روان‌پزشک درمی‌آید. اما پسر او، ویکتور، برای پنین در حکم پسر خودش مانده است و یکی از تأثرانگیزترین صحنه‌های این کتاب دیدار پنین با ویکتورِ چهارده‌ساله است. در پیرامون پنین گروهی از مهاجران روس نیز دیده می‌شوند که مانند وصله‌ی ناجوری در جامعه‌ی امریکا هستند. خود پنین هم با وجود دانش و فضلش معلم بسیار بدی است. سببِ این، شاید فرهنگِ زیاده عمیق و زیاده درونی او باشد که نمی‌گذارد تا بفهمد که دانشجویانش تا چه اندازه از دانشی که می‌خواهد به آنها انتقال دهد به‌دورند و چه‌بسا که علت آن تلفظِ بسیار بدش در زبان انگلیسی باشد. سرانجام شغل استادی را از دست می‌دهد. وانگهی این شغل را مدیون وجود «طرفه‌مانند»ش بوده است که در یک‌رنگی و یکنواختی محیط دانشگاه تنوعی به وجود می‌آورد که از کشورهای دور آمده بود. ارزش این رمان مرهون شیوه‌ای است که از طریق آن جنبه‌ی خنده‌آور این شخصیت معصومِ مضحک با غنای حسرت‌بار زندگی درونی او به‌صورت درهم‌جوشی به هم می‌آمیزد. پنین را در رمان دیگری از ناباکوف با عنوان آتش بی‌رنگ نیز بازمی‌یابیم.

ابوالحسن نجفی. فرهنگ آثار. سروش


1. Vladimir Nabbokov 2. Timofel Pavlovič

................ تجربه‌ی زندگی دوباره ...............

ما خانواده‌ای یهودی در رده بالای طبقه متوسط عراق بودیم که بر اثر ترکیبی از فشارهای ناشی از ناسیونالیسم عربی و یهودی، فشار بیگانه‌ستیزی عراقی‌ها و تحریکات دولت تازه ‌تأسیس‌شده‌ی اسرائیل جاکن و آواره شدیم... حیاتِ جاافتاده و عمدتاً رضایت‌بخش یهودیان در کنار مسلمانان عراق؛ دربه‌دری پراضطراب و دردآلود؛ مشکلات سازگار‌ شدن با حیاتی تازه در ارض موعود؛ و سه سال عمدتاً ناشاد در لندن: تبعید دوم ...
رومر در میان موج نویی‌ها فیلمساز خاصی‌ست. او سبک شخصی خود را در قالب فیلم‌های ارزان قیمت، صرفه‌جویانه و عمیق پیرامون روابط انسانی طی بیش از نیم قرن ادامه داده است... رومر حتی وقتی بازیگرانی کاملاً حرفه‌ای انتخاب می‌کند، جنس بازیگری را معمولاً از شیوه‌ی رفتار مردم معمولی می‌گیرد که در دوره‌ای هدف روسلینی هم بود و وضعیتی معمولی و ظاهراً کم‌حادثه، اما با گفت‌وگوهایی سرشار از بارِ معنایی می‌سازد... رومر در جست‌وجوی نوعی «زندگی‌سازی» است ...
درباریان مخالف، هر یک به بهانه‌ای کشته و نابود می‌شوند؛ ازجمله هستینگز که به او اتهام رابطه پنهانی با همسر پادشاه و نیز نیت قتل ریچارد و باکینگهم را می‌زنند. با این اتهام دو پسر ملکه را که قائم‌مقام جانشینی پادشاه هستند، متهم به حرامزاده بودن می‌کنند... ریچارد گلاستر که در نمایشی در قامت انسانی متدین و خداترس در کلیسا به همراه کشیشان به دعا و مناجات مشغول است، در ابتدا به‌ظاهر از پذیرفتن سلطنت سرباز می‌زند، اما با اصرار فراوان باکینگهم، بالاخره قبول می‌کند ...
مردم ایران را به سه دسته‌ی شیخی، متشرعه و کریم‌خانی تقسیم می‌کند و پس از آن تا انتهای کتاب مردم ایران را به دو دسته‌ی «ترک» و «فارس» تقسیم می‌کند؛ تقسیم مردمان ایرانی در میانه‌های کتاب حتی به مورد «شمالی‌ها» و «جنوبی‌ها» می‌رسد... اصرار بیش‌از اندازه‌ی نویسنده به مطالبات قومیت‌ها همچون آموزش به زبان مادری گاهی اوقات خسته‌کننده و ملال‌آور می‌شود و به نظر چنین می‌آید که خواسته‌ی شخصی خود اوست ...
بی‌فایده است!/ باد قرن‌هاست/ در کوچه‌ها/ خیابان‌ها/ می‌چرخد/ زوزه می‌کشد/ و رمه‌های شادی را می‌درد./ می‌چرخم بر این خاک/ و هرچه خون ماسیده بر تاریخ را/ با اشک‌هایم می‌شویم/ پاک نمی‌شود... مانی، وزن و قافیه تنها اصولی بودند که شعر به وسیلهء آنها تعریف می‌شد؛ اما امروزه، توجه به فرم ذهنی، قدرت تخیل، توجه به موسیقی درونی کلمات و عمق نگاه شاعر به جهان و پدیده‌های آن، ورای نظام موسیقایی، لازمه‌های شعری فاخرند ...