بیش از ۶۰۰ نویسنده جهانی با امضای یک نامه سرگشاده‌، لغو برنامه تجلیل از یک نویسنده فلسطینی در نمایشگاه کتاب فرانکفورت را تقبیح کردند.



به گزارش کتاب نیوز به نقل از مهر، در نامه سرگشاده‌ای که روز دوشنبه منتشر شد، ۶۰۰ نویسنده تصمیم لغو مراسم اهدای جایزه به عدنیه شبلی [Adania Shibli]، نویسنده فلسطینی رمان «جزییات کوچک» [Minor detail] را در نمایشگاه کتاب فرانکفورت تقبیح کردند.

در این نامه سرگشاده که توسط بیش از ۶۰۰ نویسنده و ناشر امضا شد، تصمیم انجمن ادبی «لیت‌پروم» برای لغو بزرگداشت یک نویسنده فلسطینی برنده جایزه در نمایشگاه کتاب فرانکفورت محکوم شد. نمایشگاه فرانکفورت که یکی از بزرگترین همایش‌های انتشاراتی جهان است- که از چهارشنبه تا یکشنبه برگزار می‌شود - پس از حمله ۷ اکتبر حماس به اسراییل و درخواست از نمایشگاه، برنامه‌هایی را که برای تجلیل از عدنیه شبلی تدارک دیده بود را لغو کرد.

در این نامه که به امضای چهره‌هایی چون آنی ارنو برنده نوبل، اولگا توکارچوک برنده نوبل، آن انرایت، کامیلا شمسی، هشام مطر، راوی هیج، لیلا ابولیلا، ریچارد فلاناگان، والاس شاون، کالم توییبین، ایلین مایلس، هری کونسرو، راشل کوشنر و صدها نویسنده دیگر و نیز ده‌ها ویراستار، نمایشگاه کتاب و ناشر جهانی رسیده، آمده است: در حالی که کتاب «جزییات کوچک» شبلی توسط دو روزنامه‌نگار و ویراستار ادبی آلمانی یهودستیزانه خوانده شده تا به آن انگ بچسبانند، دیگر منتقدان جدی ادبی به وضوح این موضوع را در مطبوعات آلمان و دیگر نشریات ادبی کاملاً رد کرده‌اند. این کتاب رویدادهای مستند مربوط به تجاوز به یک دختر بادیه‌نشین در سال ۱۹۴۹ توسط یک واحد ارتش رژیم صهیونیستی را دستمایه خود قرار داده است.

ترجمه انگلیسی این رمان که سال ۲۰۱۷ منتشر شد، سه سال بعد نامزد دریافت جایزه ملی کتاب در آمریکا و جایزه بین‌المللی بوکر شد. پس از انتشار ترجمه آلمانی آن در سال ۲۰۲۲ نیز جایزه ادبی ۲۰۲۳ آلمان (لیبراتور پرایس) که جایزه سالانه‌ای است که به بهترین آثار نویسندگان زن از سراسر آسیا، آفریقا و آمریکای لاتین اهدا می‌شود، را دریافت کرد. این جایزه هر سال در نمایشگاه کتاب فرانکفورت به برنده آن اهدا می‌شود، ولی امسال اهدای آن به مشکل خورد.

روز جمعه «لیت پرام» سازمانی که جایزه کتاب را توزیع می‌کند، مسیر خود را تغییر داد و نشستی که قرار بود با حضور شبلی و مترجم آلمانی زبان او، گونتر اورث برگزار شود نیز لغو شد.

«لیت پرام» که بخشی از بودجه‌اش را از دولت آلمان و نمایشگاه کتاب فرانکفورت تامین می‌کند، تصمیم خود را برای لغو برنامه تجلیل شبلی در بیانیه‌ای آنلاین توضیح داد و گفت به دنبال تنظیم مناسب شرایط برای برگزاری این رویداد است.

حالا بیش از ۶۰۰ نویسنده و ناشر در این نامه از سازمان و نمایشگاه خواسته‌اند در تصمیم خود تجدید نظر کنند. آنها نوشته‌اند: نمایشگاه کتاب فرانکفورت به عنوان یک نمایشگاه بزرگ بین‌المللی کتاب، مسئولیت دارد فضایی برای نویسندگان فلسطینی ایجاد کند که آنها هم بتوانند افکار، احساسات و تأملات خود را در مورد ادبیات در این دوران وحشتناک و ظالمانه به اشتراک بگذارند، نه اینکه بخواهد صدای آنها را خاموش کند.

علاوه بر این اشاره شده که پیشتر در نیویورک تایمز به اشتباه گزارش شده که لغو این رویداد «تصمیم مشترکی» که بود با شبلی اتخاذ شد. در حالی که در واقع فقط به او اطلاع داده شد و در نهایت لیت‌پرام هم بیانیه خود را اصلاح کرد.

باربارا اپلر مدیر انتشارات «نیو دیرکشنز» که ناشر آمریکایی «جزئیات کوچک» است در نامه‌ای به سردبیر نیویورک تایمز خواستار اصلاح این خبر شد. وی در نامه خود همچنین تاکید کرده که: با دل‌شکستگی باورنکردنی که اکنون از هر طرف متحمل شده، هیچکس در خدمت دروغگویی نیست، به ویژه درباره نویسنده رمانی درباره نکبه که از نظر تاریخی هم بسیار صادق است. لغو مراسم و تلاش برای خاموش کردن صدای عدنیه شبلی - به دلیل جنگ در اسراییل - بزدلانه است. اما اینکه بگوییم شبلی با این تصمیم موافق است (در میان همه رنج‌ها در غزه) بدتر از همه است. در حالی که نمایشگاه بیانیه‌ای صادر کرده و گفته می‌خواهد صدای اسراییل به‌ویژه در نمایشگاه قابل مشاهده باشد، آنها فضا را برای صدای فلسطینی‌ها بسته‌اند.

ژاک تستارد، ناشر شبلی در بریتانیا هم اعلام کرده است: یکی از اهداف ادبیات تشویق به تفاهم و گفتگو بین فرهنگ‌ها است. وقتی چنین خشونت وحشتناک و دلخراشی در جریان است، بزرگترین نمایشگاه کتاب جهان وظیفه دارد از صداهای ادبی هر دو ملت حمایت کند. ما با عدنیه شبلی و ناشران آلمانی او اعلام همبستگی می‌کنیم.

در ادامه بیانیه ناشر انگلیسی آمده است: با این روحیه، آنهایی که در زمینه نویسندگی، ترجمه و انتشار فعالیت می‌کنیم، به شدت تأکید داریم که لغو رویدادهای فرهنگی راه پیش رو نیست. ما به خاطر می‌آوریم که نمایشگاه کتاب فرانکفورت از ناشران ترک حمایت کرد و اینکه چگونه سال گذشته، زلنسکی، رییس جمهوری اوکراین در یک سخنرانی از پیش ضبط شده در نمایشگاه با مخاطبانش صحبت کرد. نمایشگاه کتاب فرانکفورت به عنوان یک نمایشگاه بزرگ بین‌المللی کتاب این مسئولیت را دارد که فضاهایی را برای نویسندگان فلسطینی ایجاد کند تا افکار، احساسات و تأملات خود را در مورد ادبیات در این دوران وحشتناک و ظالمانه به اشتراک بگذارند، نه اینکه آنها را خاموش کند. ما باید به دنبال زبان جدید و ایده های جدید باشیم تا بتوانیم به شیوه ای جدید به این دوران تلخ نزدیک شویم. برای این منظور، ما بیش از هر زمان دیگری به نویسندگان - از جمله نویسندگان فلسطینی - نیاز داریم.

متن نامه‌ای که تاکنون ۶۰۰ نویسنده آن را امضا کرده‌اند چنین است:

رویدادهای تکان دهنده و غم انگیزی که از ۷ اکتبر آغاز شد و تا امروز نیز ادامه دارد، در سرتاسر جهان، از جمله در دنیای نشر، بازتاب داشته است. نویسنده فلسطینی برنده جایزه، عدنیه شبلی، که فینالیست جایزه ملی کتاب ۲۰۲۰ برای کتاب «جزییات کوچک» (ترجمه الیزابت ژاکت) بود، قرار بود جایزه «لیبراتور پرایز» آلمان در سال ۲۰۲۳ را برای همان کتاب دریافت کند که به زبان آلمانی منتشر شده در نمایشگاه کتاب فرانکفورت ۲۰۲۳ که هفته آینده آغاز می شود دریافت کند.

۱۳ اکتبر، برگزارکنندگان این جایزه که بخشی از بودجه آن توسط دولت آلمان و نمایشگاه کتاب فرانکفورت تامین می‌شود، بیانیه‌ای منتشر کردند مبنی بر اینکه شبلی دیگر در طول نمایشگاه کتاب جایزه دریافت نخواهد کرد. علاوه بر این، گفتگوی عمومی با عدنیه شبلی و مترجم او گونتر اورت در نمایشگاه کتاب نیز لغو شده است.

در ادامه آمده است: ابتدا گفته شد که این تصمیم در هماهنگی با نویسنده گرفته شده که سپس در مطلبی در نیویورک تایمز (که اکنون تصحیح شده) هم منتشر شد. این نادرست است؛ عدنیه شبلی گفته است که تصمیمی با او گرفته نشده بلکه به وی ابلاغ شده است. او گفت که اگر این مراسم برگزار می‌شد، از فرصت استفاده می کرد و درباره نقش ادبیات در این دوران ظالمانه و دردناک صحبت می‌کرد.

عدنیه شبلی متولد فلسطین در سال ۱۹۷۴ است و ترجمه کتاب «حس» او در ایران منتشر شده است.

^{_{................}} هر روز با کتاب ^{_{...............}}