دولا بوئسی در کتاب «گفتاری در بندگی خودخواسته» می‌نویسد:
«بر سر دوراهی میان بنده ماندن و آزاد زیستن، خود مردمند که آزادگی را پس می‌زنند و بندگی پیشه می‌کنند. مردم خود به این ذلت تن درمی‌دهند و در طلب آن هم می‌دوند. بیشتر باید دردآور باشد تا شگفت‌انگیز که می‌بینیم کرور کرور آدم بینوایانه بندگی می‌کنند و یوغ بر گردن دارند. نه اینکه زورمندتری وادارشان کرده باشد بلکه گویی تنها به شنیدن نام یکی افسون و جادو شده‌اند، یکی که نباید از قدرتش بترسند، چرا که تنهاست، و نشاید که به شایستگی او دل ببندند، چرا که با ایشان درنده‌خوی و ددمنش است.» (صفحه ۲۷)

بی بی پیک

شاید در نگاه اول رمان کوتاه «بی بی پیک» اثر لودمیلا اولیتسکایا[Lyudmila Ulitskaya] نویسنده معاصر روس یک رمان خانوادگی به نظر رسد؛ اما با کمی دقت متوجه خواهیم شد که داستان کاملا سیاسی است. داستانِ سه نسل از زنان روس که همگی زیر یک سقف و زیر نظر و سلطه‌ی زنی نود ساله به نام «مور» زندگی می‌کنند:
- «آنا» دختر این زن که چشم پزشک است اما خودش سالهاست کور شده است و نمی‌تواند واقعیت را ببیند.
- «کاتیا» دختر آنا و نوه‌ی مور که ازدواجی کورکورانه داشته و حاصل آن دو فرزند است.
و «لناچکا» دختر کاتیا که که سردرگم وارد یک رابطه‌ی عاشقانه‌شده است.

مور که در جوانی با مردهای زیادی خوابیده و چندین بار هم ازدواج کرده است نقش دیکتاتوری هوس‌ران را بازی می‌کند که با فرهنگسازی نادرستش باعث شده است سه نسل بعد از خودش هم رابطه‌هایی اشتباه و نافرجام با مردها داشته باشند.
همواره جای یک مرد مطمئن در این خانوده خالی بوده، همه مور را مقصر این داستان می‌دانند با اینکه مقصر اصلی خودشان هستند.

در اواسط داستان با ورود یک مرد(مارک شوهر سابق آنا) ماجرا تغییر می‌کند؛ او به ظاهر یک فرشته‌ی نجات است به گونه ای که حتی با عجوزه‌ی پیر قصه(مور یا بی بی پیک که خود مارک این لقب را به او داده است) رفتاری می‌کند که او را شرمزده و گاهی پشیمان می‌کند.
مارک در یونان زندگی می‌کند و تصمیم گرفته بعد از سال‌ها بازگردد و دوباره خانوده اش را به دست آورد (او حتی از وجود نوه‌هایش بی‌خبر بوده) و آنها را به یونان نزد خودش ببرد و همه به جز مور از این بابت خوشحال هستند.

لحظه‌ی تراژیک داستان آن زمان اتفاق می‌افتد که آنا می‌خواهد برای اولین بار به مادرش(دیکتاتور داستان) «نه» بگوید و کل خانواده راهی یونان شوند؛ اما از شدت استرس و هیجان، در راه آمدن به خانه قلبش می‌ایستد و می‌میرد!
این تکانده‌ترین درسی است که اولیستکایا به ما می‌دهد. و من آن را «لحظه دیر شدن» می‌نامم.

گاهی آنقدر یک ترس، یک باور، یا یک تردید در ما رشد می‌کند و قوی می‌شود که در همان لحظه که می‌خواهیم مقابلش بایستیم دخلامان را می‌آورد.

نوولای «بی بی پیک» که نامش از یک داستان معروف پوشکین گرفته شده است؛ توسط نشر چشمه و در مجموعه برج بابل در ۷۰ صفحه به چاپ رسیده است.

................ تجربه‌ی زندگی دوباره ...............

مردم ایران را به سه دسته‌ی شیخی، متشرعه و کریم‌خانی تقسیم می‌کند و پس از آن تا انتهای کتاب مردم ایران را به دو دسته‌ی «ترک» و «فارس» تقسیم می‌کند؛ تقسیم مردمان ایرانی در میانه‌های کتاب حتی به مورد «شمالی‌ها» و «جنوبی‌ها» می‌رسد... اصرار بیش‌از اندازه‌ی نویسنده به مطالبات قومیت‌ها همچون آموزش به زبان مادری گاهی اوقات خسته‌کننده و ملال‌آور می‌شود و به نظر چنین می‌آید که خواسته‌ی شخصی خود اوست ...
بی‌فایده است!/ باد قرن‌هاست/ در کوچه‌ها/ خیابان‌ها/ می‌چرخد/ زوزه می‌کشد/ و رمه‌های شادی را می‌درد./ می‌چرخم بر این خاک/ و هرچه خون ماسیده بر تاریخ را/ با اشک‌هایم می‌شویم/ پاک نمی‌شود... مانی، وزن و قافیه تنها اصولی بودند که شعر به وسیلهء آنها تعریف می‌شد؛ اما امروزه، توجه به فرم ذهنی، قدرت تخیل، توجه به موسیقی درونی کلمات و عمق نگاه شاعر به جهان و پدیده‌های آن، ورای نظام موسیقایی، لازمه‌های شعری فاخرند ...
صدای من یک خیشِ کج بود، معوج، که به درون خاک فرومی‌رفت فقط تا آن را عقیم، ویران، و نابود کند... هرگاه پدرم با مشکلی در زمین روبه‌رو می‌شد، روی زمین دراز می‌کشید و گوشش را به آنچه در عمق خاک بود می‌سپرد... مثل پزشکی که به ضربان قلب گوش می‌دهد... دو خواهر در دل سرزمین‌های دورافتاده باهیا، آنها دنیایی از قحطی و استثمار، قدرت و خشونت‌های وحشتناک را تجربه می‌کنند ...
احمد کسروی به‌عنوان روشنفکری مدافع مشروطه و منتقد سرسخت باورهای سنتی ازجمله مخالفان رمان و نشر و ترجمه آن در ایران بود. او رمان را باعث انحطاط اخلاقی و اعتیاد جامعه به سرگرمی و مایه سوق به آزادی‌های مذموم می‌پنداشت... فاطمه سیاح در همان زمان در یادداشتی با عنوان «کیفیت رمان» به نقد او پرداخت: ... آثار کسانی چون چارلز دیکنز، ویکتور هوگو و آناتول فرانس از ارزش‌های والای اخلاقی دفاع می‌کنند و در بروز اصلاحات اجتماعی نیز موثر بوده‌اند ...
داستان در زاگرب آغاز می‌شود؛ جایی که وکیل قهرمان داستان، در یک مهمانی شام که در خانه یک سرمایه‌دار برجسته و بانفوذ، یعنی «مدیرکل»، برگزار شده است... مدیرکل از کشتن چهار مرد که به زمینش تجاوز کرده بودند، صحبت می‌کند... دیگر مهمانان سکوت می‌کنند، اما وکیل که دیگر قادر به تحمل بی‌اخلاقی و جنایت نیست، این اقدام را «جنایت» و «جنون اخلاقی» می‌نامد؛ مدیرکل که از این انتقاد خشمگین شده، تهدید می‌کند که وکیل باید مانند همان چهار مرد «مثل یک سگ» کشته شود ...