کتاب «دیونامه» با عنوان فرعی «بازشناسی چهره‌ موجودات خیالی در روایت‌های ایرانی» نوشته پرویز براتی منتشر شد.

دیونامه بازشناسی چهره‌ موجودات خیالی در روایت‌های ایرانی پرویز براتی

به گزارش کتاب نیوز به نقل از ایسنا، این کتاب در ۲۹۰ صفحه با قیمت ۵۷ هزار تومان در نشر چشمه منتشر شده است.

در معرفی این کتاب آمده است: کتاب در پنج بخش (پرده) تدارک دیده شده است. در پرده نخست با عنوان «قصه‌گوی برزگر و قصه‌گوی دریانورد» به این مساله پرداخته شده که ادبیات فوق طبیعی در ایران روایت دریانورد است. با دریا و حکایت‌های دریانوردان پیوند خورده و شگفتی مترادف است با دریا و عجایب بحر.

پرده دوم با عنوان «نقش و کارکرد سیاسی متون شگفت» به واکاوی این موضوع می‌پردازد که در ادب دوره اسلامی و فرهنگ عامه مردم ایران، پریان، دیوان، غولان و مردمان یک‌چشم امکان تازه‌ای را برای خیال‌پردازی در فرهنگ ایرانی به وجود آوردند و طی فرایندی زیبایی‌شناسانه وارد خیال‌پردازی ایرانی شدند. بخشی از بارِ خیال‌پردازی ادبی در فرهنگ ایرانی بر دوش موجودات فراطبیعی همچون دیو، پری، اژدها و همسان‌های آن‌ها نظیر جنّ، غول، نسناس و امثالهم است. با این حال ظهور این هیولاهای خیالی و شَبَح‌گون در سپهر اساطیر و تاریخ ایران دلایلی کاملاً سیاسی و ایدئولوژیک دارد.

پرده سوم به بررسی «صورت‌های شگفتی» اختصاص دارد. بر این اساس صورت‌های امر شگفت‌آور در ادبیات فارسی متقدم به دو دسته کلی «روایت‌های عجایب‌نامه‌ای» و «روایت‌های اعجاب‌انگیز» تقسیم می‌شود که روایت‌های اعجاب انگیز خود به چهار دسته «روایت‌های شفاهی- مردمیِ شِگِفت یا فانتزی پالیمسستی»(لایه لایه)، «قصه‌های شگفت»، «رمانس‌های عامیانه شگفت» و «حماسه‌های دینی شگفت» تقسیم‌بندی می‌شود.

بخش چهارم «اعجاب‌برانگیزی در متون عرفانی؛ از بیان تا کنش» نام دارد. جدا از اعجاب‌برانگیزی در متون ادبی و روایت‌های شگفت فارسی، متون عرفانی هم درخود واجد نوعی زبان شگفت‌انگیز است. متون عرفانی عرصه‌ گسترده‌ شگفتی در بیان و کنش اسـت.

بخش آخر کتاب نیز با عنوان «خیال‌های غربی: ادبیات شگرف در مغرب زمین» به بررسی ادبیات شگرف (فانتاستیک) در مغرب‌زمین اختصاص دارد.

................ هر روز با کتاب ...............

تقبیح رابطه تنانه از جانب تالستوی و تلاش برای پی بردن به انگیره‌های روانی این منع... تالستوی را روی کاناپه روانکاوی می‌نشاند و ذهنیت و عینیت او و آثارش را تحلیل می‌کند... ساده‌ترین توضیح سرراست برای نیاز مازوخیستی تالستوی در تحمل رنج، احساس گناه است، زیرا رنج، درد گناه را تسکین می‌دهد... قهرمانان داستانی او بازتابی از دغدغه‌های شخصی‌اش درباره عشق، خلوص و میل بودند ...
من از یک تجربه در داستان‌نویسی به اینجا رسیدم... هنگامی که یک اثر ادبی به دور از بده‌بستان، حسابگری و چشمداشت مادی معرفی شود، می‌تواند فضای به هم ریخته‌ ادبیات را دلپذیرتر و به ارتقا و ارتفاع داستان‌نویسی کمک کند... وقتی از زبان نسل امروز صحبت می‌کنیم مقصود تنها زبانی که با آن می‌نویسیم یا حرف می‌زنیم، نیست. مجموعه‌ای است از رفتار، کردار، کنش‌ها و واکنش‌ها ...
می‌خواستم این امکان را از خواننده سلب کنم؛ اینکه نتواند نقطه‌ای بیابد و بگوید‌ «اینجا پایانی خوش برای خودم می‌سازم». مقصودم این بود که خواننده، ترس را در تمامی عمق واقعی‌اش تجربه کند... مفهوم «شرف» درحقیقت نام و عنوانی تقلیل‌یافته برای مجموعه‌ای از مسائل بنیادین است که در هم تنیده‌اند؛ مسائلی همچون رابطه‌ فرد و جامعه، تجدد، سیاست و تبعیض جنسیتی. به بیان دیگر، شرف، نقطه‌ تلاقی ده‌ها مسئله‌ ژرف و تأثیرگذار است ...
در شوخی، خود اثر مایه خنده قرار می‌گیرد، اما در بازآفرینی طنز -با احترام به اثر- محتوای آن را با زبان تازه ای، یا حتی با وجوه تازه ای، ارائه می‌دهی... روان شناسی رشد به ما کمک می‌کند بفهمیم کودک در چه سطحی از استدلال است، چه زمانی به تفکر عینی می‌رسد، چه زمانی به تفکر انتزاعی می‌رسد... انسان ایرانی با انسان اروپایی تفاوت دارد. همین طور انسان ایرانیِ امروز تفاوت بارزی با انسان هم عصر «شاهنامه» دارد ...
مشاوران رسانه‌ای با شعار «محصول ما شک است» می‌کوشند ابهام بسازند تا واقعیت‌هایی چون تغییرات اقلیمی یا زیان دخانیات را زیر سؤال ببرند. ویلیامسن در اینجا فلسفه را درگیر با اخلاق و سیاست می‌بیند: «شک، اگر از تعهد به حقیقت جدا شود، نه ابزار آزادی بلکه وسیله گمراهی است»...تفاوت فلسفه با گفت‌وگوی عادی در این است که فیلسوف، همان پرسش‌ها را با نظام‌مندی، دقت و منطق پی می‌گیرد ...