کتاب «پایان یک آغاز» گروه ژیگا - ورتوف: 1976 - 1967؛ با گزینش و ویرایش اردوان تراکمه و کیانوش اخباری منتشر شد.

«پایان یک آغاز» گروه ژیگا - ورتوف: 1976 - 1967 اردوان تراکمه و کیانوش اخباری

به گزارش کتاب نیوز به نقل از هنرآنلاین، در معرفی این کتاب آمده است: «لحظه‌ها و دوره‌های بی‌شماری در تاریخ‌نگاری سینما بوده که فراموش گشته و زیر آوار تاریخ خطی و رسمی سینما دفن شده است. فیلم‌ها، فیلمسازان و گروه‌های زیادی که جایی در تاریخ‌نگاری «رسمی» ندارند و برای «بازشناسی» آن‌ها همواره نیاز به «آواربرداری» و کنار زدن رسوبات است. اما همزمان در زیر همین آوارها و رسوبات، یک تاریخ زیرزمینی سینما شکل می‌گیرد (و نه صرفا تاریخ سینمای زیرزمینی) که در حد فاصلی بین سینما، سیاست، هنر و نظریه می‌ایستد. این تاریخ به شدت «گسسته» است و تنها رد پاها و صاعقه‌هایی ایجاد کرده، نوری تابانده و مسیر را روشن‌تر کرده است.

«گروه ژیگا_ورتوف» که ژان لوک گدار و ژان پی‌یر گورَن و گروهی از مبارزان فرانسوی در سال پر آشوب 1968 شکل دادند، یکی از این لحظه‌های مهجورمانده‌ تاریخ سینما است؛ از آن لحظه‌ها تکین پیوند با تاریخ، مدرنیته و انقلاب در سینما که از سوی تاریخ‌نگاری رسمی نادیده گرفته شد. «گروه ژیگا_ورتوف» از این جهت و به ویژه در فضای کتاب‌های سینمایی فارسی در طول تمام دهه‌های گذشته کاملا «غایب» بوده است و جز اشاراتی تاریخی در هنگام بررسی سینمای ژان لوک گدار در کتاب‌ها و پژوهش‌ها مطلبی درباره‌ آن یافت نمی‌شود. تنها ردپایی که دیده می‌شود ترجمه‌ها، جزوه‌ها و کتاب‌های زنده یاد پرویز شفا بود که جرقه اولیه را زد و این تاریخ‌نگاری سینمای انقلابی و جمعی را شروع کرد.

این کتاب از این جهت قصد دارد که بر شانه‌های جزوه‌هایی چون «سینما سلاح تئوریک» پرویز شفا بایستد و آن را گامی فراتر برده و به اکنون پیوند دهد. کتاب «پایان یک آغاز» شاید به این شکل بتواند صدایی ناکوک در فضای نقد فارسی سینما ایجاد کرده و «بازشناسی» نوعی از سینمای سیاسی و انقلابی را پیشنهاد دهد تا از این رهگذر در این دوران پر آشوب و پر «تصویر» دوباره به «بحث» دامن زند: «سینمای انقلابی چگونه سینمایی است؟». مسئله‌ای که بازشناسی آن به میانجی تجربه‌هایی که گروه‌ها و کلکتیوهای سینمای دیجیتال در سراسر جهان به ثبت رسانده‌اند، امری ضروری است.

روند تحقیق و پژوهش پیرامون گروه ژیگا_ورتف از سال 1393 به همت اردوان تراکمه و کیانوش اخباری که گزینش و ویرایش این کتاب را بر عهده دارند آغاز گشت و مترجمانی چون صالح نجفی، فرزام امین صالحی، سارا دهقان، تایماز افسری، مهدیس محمدی، فرید دبیرمقدم، آلما بهمن‌پور و مرحوم آرش طالبی در شکل‌گیری آن مشارکت و همکاری داشته‌اند.

این کتاب مشتمل بر 15 مقاله‌ی انتخابی از زبان‌های انگلیسی و فرانسوی است که متفکران و سینه‌فیل‌هایی مثل سرژ دَنه، پیتر وولِن، آلن بدیو، ژاک رانسیر، جولیا لوساژ، جیمز روی مک‌بین، آلبرتو توسکانو، اِرمگارد اِمِل‌هاینتس و راین بابولا را کنار هم قرار می‌دهد تا بتواند تضارب و تصادم آراء در باب این جریان مهم تاریخ سینما را ثبت و ضبط کند. یکی از مزایای این کتاب وجود مقالاتی است که به یکدیگر ارجاع می‌دهند و این امکان را فراهم می‌کنند که بررسی جامع‌تری نسبت به بحث مورد نظر وجود داشته باشد.

علاوه بر مقالات ترجمه‌ شده، مصاحبه با ژان پی‌یر گورن، مانیفست گروه ژیگا_ورتف و مقالات تالیفی نیز در کتاب وجود دارد که سبب جامع‌‎تر شدن کتاب گردیده و آن را به صورت یک «شناخت‌نامه» درمی‌آورد.

کتاب «پایان یک آغاز» گروه ژیگا - ورتوف: 1976 - 1967 از سوی انتشارات علمی و فرهنگی منتشر شده است.

................ هر روز با کتاب ...............

مردم ایران را به سه دسته‌ی شیخی، متشرعه و کریم‌خانی تقسیم می‌کند و پس از آن تا انتهای کتاب مردم ایران را به دو دسته‌ی «ترک» و «فارس» تقسیم می‌کند؛ تقسیم مردمان ایرانی در میانه‌های کتاب حتی به مورد «شمالی‌ها» و «جنوبی‌ها» می‌رسد... اصرار بیش‌از اندازه‌ی نویسنده به مطالبات قومیت‌ها همچون آموزش به زبان مادری گاهی اوقات خسته‌کننده و ملال‌آور می‌شود و به نظر چنین می‌آید که خواسته‌ی شخصی خود اوست ...
بی‌فایده است!/ باد قرن‌هاست/ در کوچه‌ها/ خیابان‌ها/ می‌چرخد/ زوزه می‌کشد/ و رمه‌های شادی را می‌درد./ می‌چرخم بر این خاک/ و هرچه خون ماسیده بر تاریخ را/ با اشک‌هایم می‌شویم/ پاک نمی‌شود... مانی، وزن و قافیه تنها اصولی بودند که شعر به وسیلهء آنها تعریف می‌شد؛ اما امروزه، توجه به فرم ذهنی، قدرت تخیل، توجه به موسیقی درونی کلمات و عمق نگاه شاعر به جهان و پدیده‌های آن، ورای نظام موسیقایی، لازمه‌های شعری فاخرند ...
صدای من یک خیشِ کج بود، معوج، که به درون خاک فرومی‌رفت فقط تا آن را عقیم، ویران، و نابود کند... هرگاه پدرم با مشکلی در زمین روبه‌رو می‌شد، روی زمین دراز می‌کشید و گوشش را به آنچه در عمق خاک بود می‌سپرد... مثل پزشکی که به ضربان قلب گوش می‌دهد... دو خواهر در دل سرزمین‌های دورافتاده باهیا، آنها دنیایی از قحطی و استثمار، قدرت و خشونت‌های وحشتناک را تجربه می‌کنند ...
احمد کسروی به‌عنوان روشنفکری مدافع مشروطه و منتقد سرسخت باورهای سنتی ازجمله مخالفان رمان و نشر و ترجمه آن در ایران بود. او رمان را باعث انحطاط اخلاقی و اعتیاد جامعه به سرگرمی و مایه سوق به آزادی‌های مذموم می‌پنداشت... فاطمه سیاح در همان زمان در یادداشتی با عنوان «کیفیت رمان» به نقد او پرداخت: ... آثار کسانی چون چارلز دیکنز، ویکتور هوگو و آناتول فرانس از ارزش‌های والای اخلاقی دفاع می‌کنند و در بروز اصلاحات اجتماعی نیز موثر بوده‌اند ...
داستان در زاگرب آغاز می‌شود؛ جایی که وکیل قهرمان داستان، در یک مهمانی شام که در خانه یک سرمایه‌دار برجسته و بانفوذ، یعنی «مدیرکل»، برگزار شده است... مدیرکل از کشتن چهار مرد که به زمینش تجاوز کرده بودند، صحبت می‌کند... دیگر مهمانان سکوت می‌کنند، اما وکیل که دیگر قادر به تحمل بی‌اخلاقی و جنایت نیست، این اقدام را «جنایت» و «جنون اخلاقی» می‌نامد؛ مدیرکل که از این انتقاد خشمگین شده، تهدید می‌کند که وکیل باید مانند همان چهار مرد «مثل یک سگ» کشته شود ...