در پیرامون چهره‌ی رنج کشیده‌ی بوثوتاروتی، ایتالیای قرن شانزدهم با تعارضها و کشمکشهایش نمودار می‌شود که در زمینه‌ی مذهبی، جنبش ضد اصلاح کلیسا و در زمینه‌ی هنری سبک «باروک» و در زمینه‌ی سیاسی انهدام آزادی را تدارک می‌بیند... رنج و خدا و مرگ تصوراتی‌اند که پیری توأم با تنهایی این پیروز شکست خورده را به خود مشغول می‌‌دارند. میکلانژ و بتهوون دو جانب متضاد سرنوشت آدمی‌اند. و رولان میکوشد تا دوستی نسبت به این دو را در دلها به وجود آورد.
![زندگی میکلانژ[vie de Michel.Ange]. (The life of Michael Angelo) رومن رولان](/files/15992886898803286.jpg)
زندگی میکلانژ[vie de Michel.Ange]. (The life of Michael Angelo) تک نگاری رومن رولان(1)(1866-1944)، نویسنده‌ی فرانسوی، انتشار یافته در 1905 و تجدید نظر شده در 1906. نویسنده، پس از زندگی بتهوون، اینک میکلانژ را چون سرمشقی به خستگان و ناتوانان عرضه می‌کند تا آنها خود را با این هنرمند برجسته مقایسه کنند. او بر جنبه‌ی قهرمانانه زندگیی تأکید می‌کند که صفت بارز آن کشمکش میان ناتوانی اراده و خصوصیات نفسانی از یک سو، و توانایی نبوغ از سوی دیگر است. در داوری رومن رولان درباره‌ی میکلانژ جای گفتگوست، ولی او، با تحلیل ماهرانه‌ی خود، از خصوصیات روانی این موجود، که سراسر زندگی طولانی‌اش در رنج گذشت، از داوری خود دفاع می‌کند. او این زندگی را از کودکی تا مرگ در فصولی حکایت می‌کند که لحن آنها تقریباً غنایی است؛ ولی با این حال، نویسنده از همه‌ی حوادث برجسته‌ی این زندگی آگاه است و همه جا به عین نوشته‌های میکلانژ استناد می‌جوید و نامهها و شعرهایی را که این پیکرتراش بزرگ بر جای نهاده است شاهد می‌آورد. در پیرامون چهره‌ی رنج کشیده‌ی بوثوتاروتی، ایتالیای قرن شانزدهم با تعارضها و کشمکشهایش نمودار می‌شود که در زمینه‌ی مذهبی، جنبش ضد اصلاح کلیسا و در زمینه‌ی هنری سبک «باروک» و در زمینه‌ی سیاسی انهدام آزادی را تدارک می‌بیند. رومن رولان [در این کتاب] بر آن است که «مسیحیت» میکلانژ را، چه از جنبه‌های مثبت و چه از جنبه‌های منفی آن به روشنی نشان دهد: رنج و خدا و مرگ تصوراتی‌اند که پیری توأم با تنهایی این پیروز شکست خورده را به خود مشغول می‌‌دارند. میکلانژ و بتهوون دو جانب متضاد سرنوشت آدمی‌اند. و رولان میکوشد تا دوستی نسبت به این دو را در دلها به وجود آورد. رومن رولان، پس از آنکه در بتهوون آن وجه قهرمانانه‌ی زندگی، یعنی عشق به شادی از طریق رنج، را ستود، اینک سرا پا شیفته‌ی زندگیی چون زندگی میکلانژ است که خود را آگاهانه وقف رنج کرده است. او سرانجام به نتیجه‌ی اخلاقیی می‌رسد که مبنای چندین اثر دیگر او نیز هست.
اسماعیل سعادت. فرهنگ آثار. سروش
1.Romain Rolland
................ تجربه‌ی زندگی دوباره ...............
