«شهریار شهر سنگستان» تالیف علی احمدپور در سه بخش «زندگی‌نامه اخوان و سیر اشعار و افکارش»، «ویژگی‌های سبکی» و «زیباشناسی شعر اخوان و معرفی آثار و کتاب‌شناسی» به بررسی شیوه شاعری مهدی اخوان ثالث پرداخته است.

به گزارش ایبنا، آشنایی با مهدی اخوان ثالث به عنوان یکی از نام آشنایان زبان و ادب فارسی، انس با اشعار و آثار او و تاثیر آثار اخوان در تثبیت و رواج شعر نیمایی به عنوان یکی از بنیانگذاران شعر نیمایی از مهم‌ترین انگیزه‌های تالیف این کتاب است.

بخش نخست این کتاب، شرح حال اخوان همراه تمامی مسائلی است که در زندگی، اندیشه و تکوین شخصیت و جهان‌بینی این شاعر از ابتدای تولد(1307) تا هنگام مرگ(1369) تاثیر داشته است.

بخش دوم ویژگی‌های برجسته سبکی، همراه شواهد زیادی از آثار اوست و هشت فصل را شامل می‌شود.

این فصل‌ها دربرگیرنده مباحثی چون «رمز و رمزگرایی به عنوان یکی از شاخص‌های مهم و چشمگیر در اشعار نو اخوان»، «نارضایتی از وضع موجود که به اشکال مختلف در شعرهای او رخ می‌نماید، همچون: خشم و خروش، نفرت و نفرین، طنز و لودگی، دعوت به تلاش و امیدواری، یا مرثیه‌خوانی و ناامیدی»، «عشق به ایران و انعکاس جلوه‌های ملی و محلی»، «زبان و کاربردهای باستان‌گرایانه»، «قصه‌پردازی و روایت‌گری»، «اهمیت وزن و موسیقی»، «آزمودن انواع و قالب‌های مختلف و برخی ابداعات» و «استقبال، پیروی و تاثیرپذیری» اند.

بخش سوم از این کتاب نیز سه فصل «زیباشناسی شعر اخوان»، «معرفی آثار و گزیده اشعار» و «کتاب‌شناسی اخوان ثالث» را شامل می‌شود.

در بررسی «زیبا‌شناسی شعر اخوان» این موضوع با نگرشی جدید به هفت حوزه تقسیم و در هر حوزه شواهدی برای آن ارائه شده است.

این حوزه‌ها عبارتند از «ابهام و ایهام یا بیان غیر مستقیم و کوشش ذهن»، «انواع تقابل‌ها نظیر: تضاد، پارادوکس، موازنه و برقراری قرینه‌ها»، «گونه‌های مختلف اغراق از طریق تشبیهات و استعاره‌ها»، تصویرگرایی و قابلیت تجسم و انواع حس و حال دادن‌ها به کلام از طریق صور خیال»، «انواع تاکیدها و تناسب‌های موجود بین لفظ و معنا»، «وزن، خوش‌آهنگی و تناسبات لفظی» و «پرداختن به موضوعات جالب و مضامین عالی».

احمدپور در مقدمه این کتاب نوشته است: «تنوع موضوعات این کتاب و ربط و پیوند بسیاری از آن‌ها با یکدیگر باعث شده تا برای مزید استفاده خوانندگان به مطالب مفید جنبی و اصلی بارها ارجاع داده شوند. این مسئله به علاوه تعمد در آوردن مثال‌ها و شواهد مختلف کتاب را به فرهنگ‌واره‌ای موضوعی تبدیل کرده است. همچنین برای آشنایی بیشتر با نمونه‌های نثر و سبک نویسندگی اخوان، به آوردن برخی آراء، نقل‌قول‌ها و شواهد منثور نیز توجه ویژه‌ای شده است.»

«ارغنون»، «آخر شاهنامه»، «از این اوستا»، «در حیاط کوچک پاییز در زندان»، «مجموعه مقالات اخوان»، «زندگی می‌گوید: اما باید زیست»، «دوزخ، اما سرد»، «بدعت‌ها و بدایع
نیما یوشیج»، «عطا و لقای نیما یوشیج»، «تو را ای کهن بوم و بر دوست دارم»، «نقیضه و نقیضه‌سازان» از جمله سروده‌ها و آثار اخوان ثالثند که در این کتاب معرفی و بررسی شده‌اند.

کتاب «شهریار شهر سنگستان» (شیوه شاعری و جمال شعری مهدی اخوان ثالث) تالیف علی احمد‌پور، استادیار دانشگاه آزاد اسلامی تربت جام با شمارگان سه‌هزار نسخه و قیمت 5800 تومان توسط نشر کلهر منتشر و راهی بازار نشر شده است.

که واقعا هدفش نویسندگی باشد، امروز و فردا نمی‌کند... تازه‌کارها می‌خواهند همه حرف‌شان را در یک کتاب بزنند... روی مضمون متمرکز باشید... اگر در داستان‌تان به تفنگی آویزان به دیوار اشاره می‌کنید، تا پایان داستان، نباید بدون استفاده باقی بماند... بگذارید خواننده خود کشف کند... فکر نکنید داستان دروغ است... لزومی ندارد همه مخاطب اثر شما باشند... گول افسانه «یک‌‌شبه ثروتمند‌ شدن» را نخورید ...
ایده اولیه عموم آثارش در همین دوران پرآشوب جوانی به ذهنش خطور کرده است... در این دوران علم چنان جایگاهی دارد که ایدئولوژی‌های سیاسی چون مارکسیسم نیز می‌کوشند بیش از هر چیز خود را «علمی» نشان بدهند... نظریه‌پردازان مارکسیست به ما نمی‌گویند که اگرچه اتفاقی رخ دهد، می‌پذیرند که نظریه‌شان اشتباه بوده است... آنچه علم را از غیرعلم متمایز می‌کند، ابطال‌پذیری علم و ابطال‌ناپذیری غیرعلم است... جامعه‌ای نیز که در آن نقدپذیری رواج پیدا نکند، به‌معنای دقیق کلمه، نمی‌تواند سیاسی و آزاد قلمداد شود ...
جنگیدن با فرهنگ کار عبثی است... این برادران آریایی ما و برادران وایکینگ، مثل اینکه سحرخیزتر از ما بوده‌اند و رفته‌اند جاهای خوب دنیا مسکن کرده‌اند... ما همین چیزها را نداریم. کسی نداریم از ما انتقاد بکند... استالین با وجود اینکه خودش گرجی بود، می‌خواست در گرجستان نیز همه روسی حرف بزنند...من میرم رو میندازم پیش آقای خامنه‌ای، من برای خودم رو نینداخته‌ام برای تو و امثال تو میرم رو میندازم... به شرطی که شماها برگردید در مملکت خودتان خدمت کنید ...
رویدادهای سیاسی برای من از آن جهت جالبند که همچون سونامی قهرمان را با تمام ایده‌های شخصی و احساسات و غیره‌اش زیرورو می‌کنند... تاریخ اولا هدف ندارد، ثانیا پیشرفت ندارد. در تاریخ آن‌قدر بُردارها و جهت‌های گونه‌گون وجود دارد که همپوشانی دارند؛ برآیندِ این بُردارها به قدری از آنچه می‌خواستید دور است که تنها کار درست این است: سعی کنید از خود محافظت کنید... صلح را نخست در روح خود بپروران... همه آنچه به‌نظر من خارجی آمده بود، کاملا داخلی از آب درآمد ...
می‌دانم که این گردهمایی نویسندگان است برای سازماندهی مقاومت در برابر فاشیسم، اما من فقط یک حرف دارم که بزنم: سازماندهی نکنید. سازماندهی یعنی مرگ هنر. تنها چیزی که مهم است استقلال شخصی است... در دریافت رسمی روس‌ها، امنیت نظام اهمیت درجه‌ی اول دارد. منظور از امنیت هم صرفاً امنیت مرز‌ها نیست، بلکه چیزی است بسیار بغرنج‌تر که به آسانی نمی‌توان آن را توضیح داد... شهروندان خود را بیشتر شبیه شاگرد مدرسه می‌بینند ...