«آن‌گاه که فناپذیران در خواب‌اند» [While mortals sleep : unpublished short fiction] برگزیده داستان‌های کورت ونه‌گات با مقدمه دیو اگرز نویسنده سرشناس آمریکایی و با ترجمه راضیه رحمانی از سوی نشر نقش جهان منتشر شد.

آن‌گاه که فناپذیران در خواب‌اند» [While mortals sleep : unpublished short fiction] برگزیده داستان‌های کورت ونه‌گات

به گزارش کتاب نیوز به نقل از ایلنا، کورت ونه‌گات (۲۰۰۷-۱۹۲۲) از مهاجران آلمانی بود که در قرن نوزدهم به آمریکا مهاجرت کردند. او در جنگ دوم جهانی با یونیفرم پیاده‌نظام ارتش آمریکا در آلمان اسیر شد و شاهد یکی از خون‌بارترین روزهای جنگ بود: نبرد درسدن؛ نبردی که در ۱۳ تا ۱۵ فوریه‌ی ۱۹۴۵روی داد، و آن‌طور که ونه‌گات در شاهکارش «سلاخ‌خانه‌ی شماره‌ی پنج» روایت می‌کند، ۱۳۴ هزار نفر در این نبرد توسط جنگنده‌های آمریکایی و بریتانیایی کشته شدند؛ روایت ونه‌گات در تراژیک‌ترین آثارش نیز با طنزی سیاه و تلخ همراه است؛ طنزی که پیش از «سلاخ‌خانه‌ی شماره‌ی پنج» در «گهواره‌ی گربه» خود را نشان داده بود و بعدتر در «صبحانه‌ی قهرمانان» به شکلی دیگر… این طنز تلخ و سیاه، که از جنگ دوم با ونه‌گات این «معلم واقعی اخلاق» همراه بود، در هریک از آثارش نشانه‌یی از خود دارد، حتا در داستان‌های «آن‌گاه که فناپذیران در خوابند».

«آن‌گاه که فناپذیران در خوابند» شامل شانزده داستان نسبتا ساده درباره‌ی مسائل نسبتا ساده، به یک معنا «داستان‌های پُر ماجرا»یی است که هر خواننده‌یی را به دنبال خود می‌کشاند؛ داستان‌هایی که برترکیبِ منحصربه‌فردی از مشاهدات و تخیلاتِ ونه‌گات استوار است و بازتابی است تکان‌ دهنده از دنیای ما، آن‌طور که هست و آن‌ طور که می‌تواند باشد.

داستان‌های کتاب، دارای گره‌گشایی هستند و باعث می‌شود عبرت‌گرفتنِ خوانندگان و گاهی خودِ شخصیت‌های داستان بسیار روشن و آشکار شود. داستان‌ها سعی در فریب‌دادن یا به تله‌انداختنِ مخاطب دارد؛ به این صورت که مدام تا پایان داستان، خواننده را به جلو حرکت می‌دهد تا وقتی که درِ قفس بسته و خواننده گرفتار شود. شخصیتها، صحنه پردازی و توالیِ رویداد همگی وسیله‌هایی در خدمتِ هدفِ نهایی هستند، این به آن معنا نیست که شخصیت‌های این نوع داستان‌ها واقعی و باورپذیر نیستند و ما نمی‌توانیم با آن‌ها همذات‌پنداری کنیم یا خصوصیت دیگری را که هر شخصیت باید داشته باشد این‌ها ندارند؛ برعکس، ونهگات در طراحیِ شخصیت‌هایی که خواننده فورا با آن‌ها همدردی می‌کند و خواهانِ دنبال‌کردن‌شان است، استاد است؛ اما در پایان، خطِ سیرِ شخصیت‌ها را این استادِ داستان‌های پُرماجرا تعیین می‌کند و سرنوشت شخصیت‌ها در خدمت هدف بزرگ‌تری به کار گرفته می‌شود. پس وقتی هرکدام از داستان‌های این مجموعه را انتخاب می‌کنید، باید بدانید برای‌تان نقشه کشیده‌اند. می‌دانی چیست؟ خیلی هم مفرح است که برایت نقشه بکشند…

در بخشی از کتاب می‌خوانیم:

زمانی که بیوگان در جامه‌ی عزا و به تعداد بسیار در خیابان اجتماع کردند هنوز هیچ‌یک از دولتمردان سرایت مرض در کشور را تایید نکرده بودند. خبرگزاری‌ها و عموم مردم هم که از خیلی وقت پیش به دیوانگی و آشفتگی دنیا عادت کرده بودند، هنوز متوجه نشده بودند که اخیرا اوضاع بدتر هم شده است. اخبار پر بود از گزارش‌های مرگ‌ومیر. اخبار همیشه پر بود از گزارش‌های مرگ‌ومیر. ابتدا این شرکتهای بیمه‌ی عمر بودند که متوجه قضیه شدند، باید هم متوجه می‌شدند. آن‌ها زندگی میلیون‌ها نفر را بر اساس عمر متوسط شصت‌وهشت سال نرخ‌گذاری و بیمه کرده بودند. اما حالا ظرف مدت شش ماه عمر متوسط مردان متأهل آمریکاییِ دارای بیمه‌ی عمری به ارزش بیست هزار دلار، ناگهان به رقم وحشتناک چهل‌وهفت سال کاهش یافته بود.

رییس «شرکت سوانح و زندگی ایمن و عادلانه‌ی کنتیکت» گفت: «عمر متوسط به چهل‌وهفت سال نزول کرده و این عدد همچنان رو به کاهش است.» خود رییس فقط چهل‌وشش سال داشت و برای ریاست هشتمین شرکت بزرگ بیمه در کشور خیلی جوان بود. یک جوان جدی و نحیف و بلندپرواز که رییس سابق شرکت او را این‌گونه توصیف کرد: «شخصی که به طرز مخوفی تواناست.» نام رییس، میلیکا نبود.

................ هر روز با کتاب ...............

ما خانواده‌ای یهودی در رده بالای طبقه متوسط عراق بودیم که بر اثر ترکیبی از فشارهای ناشی از ناسیونالیسم عربی و یهودی، فشار بیگانه‌ستیزی عراقی‌ها و تحریکات دولت تازه ‌تأسیس‌شده‌ی اسرائیل جاکن و آواره شدیم... حیاتِ جاافتاده و عمدتاً رضایت‌بخش یهودیان در کنار مسلمانان عراق؛ دربه‌دری پراضطراب و دردآلود؛ مشکلات سازگار‌ شدن با حیاتی تازه در ارض موعود؛ و سه سال عمدتاً ناشاد در لندن: تبعید دوم ...
رومر در میان موج نویی‌ها فیلمساز خاصی‌ست. او سبک شخصی خود را در قالب فیلم‌های ارزان قیمت، صرفه‌جویانه و عمیق پیرامون روابط انسانی طی بیش از نیم قرن ادامه داده است... رومر حتی وقتی بازیگرانی کاملاً حرفه‌ای انتخاب می‌کند، جنس بازیگری را معمولاً از شیوه‌ی رفتار مردم معمولی می‌گیرد که در دوره‌ای هدف روسلینی هم بود و وضعیتی معمولی و ظاهراً کم‌حادثه، اما با گفت‌وگوهایی سرشار از بارِ معنایی می‌سازد... رومر در جست‌وجوی نوعی «زندگی‌سازی» است ...
درباریان مخالف، هر یک به بهانه‌ای کشته و نابود می‌شوند؛ ازجمله هستینگز که به او اتهام رابطه پنهانی با همسر پادشاه و نیز نیت قتل ریچارد و باکینگهم را می‌زنند. با این اتهام دو پسر ملکه را که قائم‌مقام جانشینی پادشاه هستند، متهم به حرامزاده بودن می‌کنند... ریچارد گلاستر که در نمایشی در قامت انسانی متدین و خداترس در کلیسا به همراه کشیشان به دعا و مناجات مشغول است، در ابتدا به‌ظاهر از پذیرفتن سلطنت سرباز می‌زند، اما با اصرار فراوان باکینگهم، بالاخره قبول می‌کند ...
مردم ایران را به سه دسته‌ی شیخی، متشرعه و کریم‌خانی تقسیم می‌کند و پس از آن تا انتهای کتاب مردم ایران را به دو دسته‌ی «ترک» و «فارس» تقسیم می‌کند؛ تقسیم مردمان ایرانی در میانه‌های کتاب حتی به مورد «شمالی‌ها» و «جنوبی‌ها» می‌رسد... اصرار بیش‌از اندازه‌ی نویسنده به مطالبات قومیت‌ها همچون آموزش به زبان مادری گاهی اوقات خسته‌کننده و ملال‌آور می‌شود و به نظر چنین می‌آید که خواسته‌ی شخصی خود اوست ...
بی‌فایده است!/ باد قرن‌هاست/ در کوچه‌ها/ خیابان‌ها/ می‌چرخد/ زوزه می‌کشد/ و رمه‌های شادی را می‌درد./ می‌چرخم بر این خاک/ و هرچه خون ماسیده بر تاریخ را/ با اشک‌هایم می‌شویم/ پاک نمی‌شود... مانی، وزن و قافیه تنها اصولی بودند که شعر به وسیلهء آنها تعریف می‌شد؛ اما امروزه، توجه به فرم ذهنی، قدرت تخیل، توجه به موسیقی درونی کلمات و عمق نگاه شاعر به جهان و پدیده‌های آن، ورای نظام موسیقایی، لازمه‌های شعری فاخرند ...