محمدحسن ابریشمی، پژوهشگر حوزه تاریخ کشاورزی کتاب «رستنی‌ها و پدیده‌های نباتی در تاریخ طبری» را در مرکز نشر دانشگاهی به چاپ رساند.
به گزارش کتاب نیوز به نقل از ایبنا، محمد‌بن جریر طبری، دانشمند و مفسر و مورخ نامدار، در اثر مشهور خود تاریخ طبری، حوادث عمدۀ جهان را از آغاز آفرینش تا سال ۳۰۲ هجری در ۱۵ جلد نقل کرده و ضمن شرح وقایع، از رستنی‌ها و درختان و پدیده‌های گیاهی بسیاری نام برده و گاه به معرفی یا ذکر اوصافی از آنها پرداخته است. کتاب حاضر پژوهشی ژرف در باب این رستنی‌ها و پدیده‌های منسوب به آنها در تاریخ طبری است که با همان ترتیب حوادث تاریخی و شرح وقایع مربوط تدوین شده است. در این مطالعه، علاوه بر تاریخ طبری، به فراوانی از تاریخنامه طبری (منسوب به ابوعلی بلعمی) ترجمه تفسیر طبری (متعلق به قرن چهارم) و دیگر منابع تاریخی و متون کهن بهره گرفته شده است.
ابریشمی این اثر خود را در سه گفتار تدوین کرده است؛ گفتار اول که از آغاز تا اسلام نام دارد، دربردارنده آفرینش، آب، خاک، درخت، قلم و نی است که روایاتی درباب آفرینش و همه مخلوقات، زمان، نور و ظلمت است.
در این گفتار، درختان موز و کُنار، درختان کُندر، سدر و در اصل خروج آدم از بهشت بررسی شده است. سی‌گونه میوه‌های بهشتی، اسامی سی‌گونه میوه بهشتی در نوشته طبری، طبقه‌بندی میوه‌ها در برخی دیگر از متون کهن فارسی، گندم، بذر کشتن و درو کردن و آس کردن از دیگر مطالب این گفتار است.
این پژوهشگر حوزه تاریخ کشاورزی در ادامه این گفتار به ریشه تاریخی برخی باورها، خروس و ماکیان، طعام و علف پرداخته و نیز سدر، حنوط، نخستین آتش‌پرست، انگور، شیره و مِی را از نظر گذرانده است. موارد اشاره شده بخشی از این مطالب مندرج در گفتار اول است که علاقه‌مندان میتوانند تمامی آنها را در این گفتار مطالعه کنند.
گفتار دوم این کتاب به بعد از اسلام تا پایان سال سیصد و دو هجری اختصاص یافته است. در این گفتار ابتدا چوب‌های سقف خانه خدا، از کلیسا به کعبه و سپس نخل‌ها و کشت، نخستین مسجد پیامبر، نماز زیر درخت بررسی شده است.
وی در بخش دیگری از این گفتار به خوردنی، روغن، نخلستان خبیر، خرمابنان، خرما و غلات در تاریخ طبری اشاره کرده است. خیزران، قضیب (تازیانه) بافته شده با «خیزران» و ادیم (چرم)، برنج یا حریره زهرآلود؟ یا «برنج» در وجه «کته؟» یا «دمپخت؟» از جمله مطالب گفتار دوم است. انواع غذاها، حلواها، آش‌ها، شهد و شکر و نبات مصری و نیز حلوای آذربایجان، زیلوی محفوری دیگر مطالب خواندنی گفتار دوم هستند.
گفتار پایانی کتاب «رستنی‌ها و پدیده‌های نباتی در تاریخ طبری» به قبل و بعد از اسلام تا پایان قرن سوم هجری اختصاص دارد. در این گفتار ابتدا به وجود درختان سرسبز در کاخ-باغ‌های هخامنشی، اوصاف کاخ-باغ ساسانی مداین، تصوری از کاخ‌های هخامنشی، رستنی‌ها در منقوشات کاخ‌ها و فرش‌های ایرانی ساسانیان و فرش مشهور ساسانیان با نقوش گل و گیاه و کشتزار بررسی و در اختیار خوانندگان قرار گرفته است. از دیگر مطالب خواندنی این گفتار وجوه تسمیه رستنی‌ها در نام دختران در تاریخ طبری است. زعفران و مباحث مربوط به این رستنی خوش‌بو دیگر مطلب این بخش است.
در ابتدای این اثر نظرات هشت تن از پژوهشگران از جمله سیدعبدالله انوار، دُره میرحیدر، حسن ابراهیم‌زاده، علی‌محمد بخشوده، علیرضا طلایی، محمدحسن راشد محصل، سید احمد امامی درباره کتاب حاضر به جاپ رسیده است.
«رستنی‌ها و پدیده‌های نباتی در تاریخ طبری» نوشته محمدحسن ابریشمی از سوی مرکز نشر دانشگاهی به قیمت ۱۹۰ هزار تومان در ۷۸۲ صفحه منتشر شده است.
