نشر کرگدن کتاب «دانشگاه‌های اروپایی: از عصر روشنگری تا جنگ جهانی اول» [European universities from the Enlightenment to 1914] نوشته رابرت د. اندرسون [Robert David Anderson] را با ترجمه محمدرضا خواجه‌پور منتشر کرد.

دانشگاه‌های اروپایی: از عصر روشنگری تا جنگ جهانی اول» [European universities from the Enlightenment to 1914]

به گزارش کتاب نیوز به نقل از مهر، کتاب «دانشگاه‌های اروپایی: از عصر روشنگری تا جنگ جهانی اول» با شمارگان ۷۰۰ نسخه در ۶۰۰ صفحه و با بهای ۲۵۰ هزار تومان منتشر شده است. این کتاب ششمین مجلد از مجموعه «مطالعات علم و فناوری» در نشر کرگدن است که با دبیری حسین شیخ رضایی منتشر می‌شود.

گذار از قرن هجدهم به نوزدهم، به‌ویژه اصلاحات «هومبولتی» در آلمان را که با تأسیس دانشگاه برلین در سال ۱۸۱۰ مرتبط بود، مهم‌ترین گسست در سنت ۸۰۰ ساله دانشگاه‌های اروپایی دانسته‌اند. همراه با این تحول بود که تلفیق آموزش و پژوهش مطرح شد. از نظر اجتماعی و سیاسی، این واقعه به معنای تأسیس دانشگاه برای طبقه متوسط و همسویی با لیبرالیسم، صنعتی شدن و ملی‌گرایی بود. از نظر فکری، می‌توان آن را در حکم تثبیت اصولی دانست که در تاریخ ۶۰۰ ساله دانشگاه‌ها پیش از آن وجود نداشتند و هنوز هم شاخص دانشگاه آرمانی به حساب می‌آیند: آزادی آکادمیک، پژوهش اصیل، و تفکر نقادانه.

رابرت دیوید اندرسون، نویسنده ده‌ها مقاله و کتاب در حوزه تاریخ آموزش و دانشگاه‌ها، در این کتاب به بررسی دگرگونی دانشگاه‌های اروپایی، از اوایل سده هجدهم تا شروع جنگ جهانی اول، می‌پردازد. نویسنده تحول دانشگاه‌ها را عمدتاً در بافتی فرهنگی، اجتماعی و سیاسی بررسی می‌کند. او علاوه بر رژیم قدیم دانشگاهی، به موضوعاتی مانند اصلاحات روشنگرانه، نسبت دانشگاهیان با سیاست، نسبت دانشگاهیان با دین و دولت، تحولات دانشگاهی در هر یک از کشورهای اثرگذار اروپایی، برنامه درسی دانشگاه‌ها، زنان و دانشگاه‌ها، و نقش دانشگاهیان در برقراری ارتباط با توده‌های مردم فصولی مجزا اختصاص داده است.

کتاب بیست فصل دارد که عناوین آنها به ترتیب از این قرار است:‌ «رژیم قدیم»، «اصلاحات روشنگرانه»، «فرانسه: از روشنگری تا دانشگاه ناپلئونی»، «آلمان و الگوی هومبولتی»، «دانشجویان، استادان و سیاست»، «دانشگاه‌ها، دین و دولت لیبرال»، «برنامه درسی و فرهنگ»، «شمار دانشجویان و الگوهای اجتماعی»، «شکل گیری نخبگان»، «آلمان: عصر زرین دانشگاهی»، «آلمان: تنش‌های سیاسی»، «فرانسه»، «جزایر بریتانیا»، «ایتالیا و اسپانیا»، «هابسبورگ و ملی‌گرایی‌های دیگر»، «روسیه»، «زنان و دانشگاه‌ها»، «جوامع دانشجویی و عقاید سیاسی دانشجویی»، «ماموریت خدمت به مردم» و «سخن آخر: دانشگاه‌های اروپایی در ۱۹۱۴».

................ هر روز با کتاب ...............

می‌خواستم این امکان را از خواننده سلب کنم؛ اینکه نتواند نقطه‌ای بیابد و بگوید‌ «اینجا پایانی خوش برای خودم می‌سازم». مقصودم این بود که خواننده، ترس را در تمامی عمق واقعی‌اش تجربه کند... مفهوم «شرف» درحقیقت نام و عنوانی تقلیل‌یافته برای مجموعه‌ای از مسائل بنیادین است که در هم تنیده‌اند؛ مسائلی همچون رابطه‌ فرد و جامعه، تجدد، سیاست و تبعیض جنسیتی. به بیان دیگر، شرف، نقطه‌ تلاقی ده‌ها مسئله‌ ژرف و تأثیرگذار است ...
در شوخی، خود اثر مایه خنده قرار می‌گیرد، اما در بازآفرینی طنز -با احترام به اثر- محتوای آن را با زبان تازه ای، یا حتی با وجوه تازه ای، ارائه می‌دهی... روان شناسی رشد به ما کمک می‌کند بفهمیم کودک در چه سطحی از استدلال است، چه زمانی به تفکر عینی می‌رسد، چه زمانی به تفکر انتزاعی می‌رسد... انسان ایرانی با انسان اروپایی تفاوت دارد. همین طور انسان ایرانیِ امروز تفاوت بارزی با انسان هم عصر «شاهنامه» دارد ...
مشاوران رسانه‌ای با شعار «محصول ما شک است» می‌کوشند ابهام بسازند تا واقعیت‌هایی چون تغییرات اقلیمی یا زیان دخانیات را زیر سؤال ببرند. ویلیامسن در اینجا فلسفه را درگیر با اخلاق و سیاست می‌بیند: «شک، اگر از تعهد به حقیقت جدا شود، نه ابزار آزادی بلکه وسیله گمراهی است»...تفاوت فلسفه با گفت‌وگوی عادی در این است که فیلسوف، همان پرسش‌ها را با نظام‌مندی، دقت و منطق پی می‌گیرد ...
عوامل روان‌شناختی مانند اطمینان بیش‌ازحد، ترس از شکست، حس عدالت‌طلبی، توهم پولی و تاثیر داستان‌ها، نقشی کلیدی در شکل‌گیری تحولات اقتصادی ایفا می‌کنند. این عوامل، که اغلب در مدل‌های سنتی اقتصاد نادیده گرفته می‌شوند، می‌توانند توضیح دهند که چرا اقتصادها دچار رونق‌های غیرمنتظره یا رکودهای عمیق می‌شوند ...
جامعیت علمی همایی در بخش‌های مختلف مشخص است؛ حتی در شرح داستان‌های مثنوی، او معانی لغات را باز می‌کند و به اصطلاحات فلسفی و عرفانی می‌پردازد... نخستین ضعف کتاب، شیفتگی بیش از اندازه همایی به مولانا است که گاه به گزاره‌های غیر قابل اثبات انجامیده است... بر اساس تقسیم‌بندی سه‌گانه «خام، پخته و سوخته» زندگی او را در سه دوره بررسی می‌کند ...