کتاب «دین و اخلاق اجتماعی» حاصل 21 گفتار که در ماه رمضان سال جاری توسط جمعی از اساتید حوزه و دانشگاه ایراد شده توسط انتشارات میراث اهل قلم منتشر شد.

دین و اخلاق اجتماعی

به گزارش کتاب نیوز، گفتارهای کتاب «دین و اخلاق اجتماعی» در جلسات چهار مؤسسه همسو در قم: مؤسسه‌ پژوهشی فرهنگی فهیم، مؤسسه پژوهشی‌ فرهنگی مفتاح کرامت، پژوهشکده اندیشه دینی معاصر و سرای فرهنگ و قرآن آیت‌الله هاشمی رفسنجانی، ارائه شده و اکنون در 464 صفحه منتشر شده است.

کتاب «دین و اخلاق اجتماعی» در چهار فصل سامان یافته است.
فصل نخست کتاب با عنوان «مبانی اخلاق اجتماعی» به تبیین مبانی کلی و قواعد عام حاکم بر اخلاق اجتماعی می‌پردازد که از منابع دینی به دست می‌آید و به مباحثی چون؛ مبانی معرفتی اخلاق اجتماعی، انسان اخلاقی؛ انسان الهی، اخلاق اجتماعی و تعالی انسان، اخلاق اجتماعی؛ الزام یا التزام، حق انتخاب خطا از نگاه متون دینی و تأثیر مراتب ایمان در روابط اجتماعی، پرداخته شده است.

فصل دوم کتاب، «اخلاق اجتماعی در قرآن» نام دارد. در این فصل برخی از مباحث اخلاق اجتماعی با رویکردی قرآنی و دینی تبیین شده است، و به مباحثی چون قرآن و سعادت جامعه، کرامت انسان در قرآن با محوریت حقوق انسان، عقلانیت رفتاری در قرآن و عدالت اجتماعی در قرآن، بررسی شده است.

فصل سوم کتاب با عنوان «اخلاق اجتماعی در سنت» به تبیین برخی مفاهیم اخلاق اجتماعی در سنت و سیره پیامبر اکرم (ص) و ائمه طاهرین (ع) پرداخته است. نگاهی به سیره اخلاقی پیامبر اکرم (ص) در روابط اجتماعی، اخلاق اجتماعی در سیره امام علی (ع)، بایسته‌های اخلاق اجتماعی شیعیان در نیمه قرن دوم هجری، زیست بایسته شیعی از نگاه اهل بیت (ع) و اخلاق اجتماعی در جوامع روایی شیعه، مباحثی است که در این فصل مطرح شده است.

فصل چهارم کتاب با عنوان «اخلاق اجتماعی کاربردی» و با نگاه جامعه شناختی، برخی از مصادیق اخلاق اجتماعی را به بحث گذاشته و به مباحثی چون هم‌زیستی مسالمت آمیز، فقه و جلوه‌های بارز از رفتار انسانی با غیر مسلمانان، عیار ایمان در سنجه فقه، گمنامی یا شهرت طلبی، اخلاق اجتماعی در پرتو امنیت اجتماعی، تحلیل کیفیت تأثیر اخلاق حکمرانان بر توده مردم و احسان رکن سلوک اجتماعی پرداخته شده است. در پایان این فصل، قلمرو ولایت سیاسی در قرآن و کلام و سیره امیرالؤمنین علی (ع) نیز، به بحث گذاشته شده است.

شایان ذکر است که از این مجموعه پیش از این دو کتاب «دین، اخلاق و جامعه» و «سیاست دینی و زیست اخلاقی در پرتو قرآن و نهج‌البلاغه» منتشر شده بود.

................ هر روز با کتاب ...............

می‌خواستم این امکان را از خواننده سلب کنم؛ اینکه نتواند نقطه‌ای بیابد و بگوید‌ «اینجا پایانی خوش برای خودم می‌سازم». مقصودم این بود که خواننده، ترس را در تمامی عمق واقعی‌اش تجربه کند... مفهوم «شرف» درحقیقت نام و عنوانی تقلیل‌یافته برای مجموعه‌ای از مسائل بنیادین است که در هم تنیده‌اند؛ مسائلی همچون رابطه‌ فرد و جامعه، تجدد، سیاست و تبعیض جنسیتی. به بیان دیگر، شرف، نقطه‌ تلاقی ده‌ها مسئله‌ ژرف و تأثیرگذار است ...
در شوخی، خود اثر مایه خنده قرار می‌گیرد، اما در بازآفرینی طنز -با احترام به اثر- محتوای آن را با زبان تازه ای، یا حتی با وجوه تازه ای، ارائه می‌دهی... روان شناسی رشد به ما کمک می‌کند بفهمیم کودک در چه سطحی از استدلال است، چه زمانی به تفکر عینی می‌رسد، چه زمانی به تفکر انتزاعی می‌رسد... انسان ایرانی با انسان اروپایی تفاوت دارد. همین طور انسان ایرانیِ امروز تفاوت بارزی با انسان هم عصر «شاهنامه» دارد ...
مشاوران رسانه‌ای با شعار «محصول ما شک است» می‌کوشند ابهام بسازند تا واقعیت‌هایی چون تغییرات اقلیمی یا زیان دخانیات را زیر سؤال ببرند. ویلیامسن در اینجا فلسفه را درگیر با اخلاق و سیاست می‌بیند: «شک، اگر از تعهد به حقیقت جدا شود، نه ابزار آزادی بلکه وسیله گمراهی است»...تفاوت فلسفه با گفت‌وگوی عادی در این است که فیلسوف، همان پرسش‌ها را با نظام‌مندی، دقت و منطق پی می‌گیرد ...
عوامل روان‌شناختی مانند اطمینان بیش‌ازحد، ترس از شکست، حس عدالت‌طلبی، توهم پولی و تاثیر داستان‌ها، نقشی کلیدی در شکل‌گیری تحولات اقتصادی ایفا می‌کنند. این عوامل، که اغلب در مدل‌های سنتی اقتصاد نادیده گرفته می‌شوند، می‌توانند توضیح دهند که چرا اقتصادها دچار رونق‌های غیرمنتظره یا رکودهای عمیق می‌شوند ...
جامعیت علمی همایی در بخش‌های مختلف مشخص است؛ حتی در شرح داستان‌های مثنوی، او معانی لغات را باز می‌کند و به اصطلاحات فلسفی و عرفانی می‌پردازد... نخستین ضعف کتاب، شیفتگی بیش از اندازه همایی به مولانا است که گاه به گزاره‌های غیر قابل اثبات انجامیده است... بر اساس تقسیم‌بندی سه‌گانه «خام، پخته و سوخته» زندگی او را در سه دوره بررسی می‌کند ...