ابوالحسن علی‌‌بن احمد واحدی، یکی از علمای بزرگ نیشابور است که در علوم حدیث، فقه، ادب و شعر مهارتی چشمگیر داشت. «واحدی نیشابوری و اسباب النزول» نوشته علی‌اکبر شایسته نژاد، به کتاب «اسباب ‌النزول» واحدی نیشابوری می‌پردازد.

به گزارش ایبنا، این نوشتار می‌کوشد با نگارشی روان و ساده مخاطبان جوان را با اثر گرانسنگ «واحدی نیشابوری» آشنا کند. از همین رو، مخاطب در فصل نخست کتاب، ضمن آشنایی با شخصیت، جایگاه و آثار این عالم بزرگ قرن پنجم، انگیزه این دانشمند را از تالیف کتابی با عنوان «اسباب ‌النزول» در می‌یابد.

شایسته‌نژاد در بخش «اسباب‌النزول» موارد «معنی لغوی اسباب» و «معنی اصطلاحی اسباب‌ نزول» را توضیح می‌دهد و در بخش «معنی اصطلاحی اسباب‌ نزول» می‌نویسد: «سبب نزول، به حادثه، سوال و مساله‌ای که در عصر پیامبر (ص) رخ داده و باعث نزول آیه، یا سوه‌ای از قرآن شده است، اشاره دارد. بر این اساس اگر آیه‌ یا سوره‌ای، به تاریخ قبل اسلام اشاره داشته باشد، آن رخداد، سبب نزول نامیده می‌شود، مانند هجوم ابرهه به خانه کعبه.»

نویسنده در فصل «کلیات»، گام به گام مخاطب جوانش پیش می‌آید و او را با مواردی مانند «فواید اسباب‌ نزول»، «اسباب‌ نزول در تفسیر‌های نخستین» آشنا می‌کند. و در بخش « فواید اسباب‌ نزول» می‌نویسد: «برخی بحث از اسباب‌النزول، را بی‌ثمر و فاقد هرگونه نتیجه و بازده علمی دانسته‌اند. از نظر این افراد، بررسی اسباب علل نزول آیات، تنها کشف مسائل تاریخی و رویداد گذشته است و هیچ ثمر و فایده‌ای ندارد. در حالی که شناخت اسباب‌ نزول، برخی ابهامات آیات را بر می‌دارد.»

وی سپس به شرح فواید این شناخت می‌پردازد و از «فهم مقاصد و اسلوب تعابیر قرآن کریم» به عنوان یکی از مزایای شناخت اسباب‌النزول یاد می‌کند و می‌نویسد: «تشخیص مراد از استفهام، دریافت معنای حقیقی یا مجازی و توبیخ و سرزنش، تاکیذ و استهزاء، به چگونگی بیان و قراین و امارات بستگی دارد. مثلا صیغه امر، گاهی طلب حقیقی و زمانی اباحه، زمانی تهدید و گاهی ناتوانی و عجز را می‌فهماند. لازمه‌ی استفاده هر یک از معانی فوق از آیات قرآن کریم، نیازمند شناخت قراین و نشانه‌هایی است که ما را جهت فهم آن یاری رساند. به عبارت دیگر دستیابی به مدلول صحیح الفاظ، مقاصد و مضامین آیات و سوره‌ها وابسته به اسباب و عواملی مانند شناخت اسباب‌ نزول است.»

مولف این نوشتار پس از آن‌که در فصل دوم، مخاطب را با «اسباب‌ نزول و جایگاه اهل بیت در قرآن» آشنا می‌کند، به شرح «اسباب‌ نزول در کتاب واحدی» در قالب فصل پایانی کتاب می‌پردازد و در این زمینه به بیست مورد از سبب نزول‌هایی که واحدی به آن آیات پرداخته است، از جمله «حسادت یهود»، «آیین ابراهیم» و « انفاق علی (ع)» اشاره می‌کند.

چاپ نخست کتاب «واحدی نیشابور و اسباب النزول» را به‌تازگی انتشارات خانه کتاب با شمارگان 3000 نسخه در 144 صفحه و به بهای 25000 ریال روانه بازار نشر کرده است.

او «آدم‌های کوچک کوچه»ــ عروسک‌ها، سیاه‌ها، تیپ‌های عامیانه ــ را از سطح سرگرمی بیرون کشید و در قامت شخصیت‌هایی تراژیک نشاند. همان‌گونه که جلال آل‌احمد اشاره کرد، این عروسک‌ها دیگر صرفاً ابزار خنده نبودند؛ آنها حامل شکست، بی‌جایی و ناکامی انسان معاصر شدند. این رویکرد، روایتی از حاشیه‌نشینی فرهنگی را می‌سازد: جایی که سنت‌های مردمی، نه به عنوان نوستالژی، بلکه به عنوان ابزاری برای نقد اجتماعی احیا می‌شوند ...
زمانی که برندا و معشوق جدیدش توطئه می‌کنند تا در فرآیند طلاق، همه‌چیز، حتی خانه و ارثیه‌ خانوادگی تونی را از او بگیرند، تونی که درک می‌کند دنیایی که در آن متولد و بزرگ شده، اکنون در آستانه‌ سقوط به دست این نوکیسه‌های سطحی، بی‌ریشه و بی‌اخلاق است، تصمیم می‌گیرد که به دنبال راهی دیگر بگردد؛ او باید دست به کاری بزند، چراکه همانطور که وُ خود می‌گوید: «تک‌شاخ‌های خال‌خالی پرواز کرده بودند.» ...
پیوند هایدگر با نازیسم، یک خطای شخصی زودگذر نبود، بلکه به‌منزله‌ یک خیانت عمیق فکری و اخلاقی بود که میراث او را تا به امروز در هاله‌ای از تردید فرو برده است... پس از شکست آلمان، هایدگر سکوت اختیار کرد و هرگز برای جنایت‌های نازیسم عذرخواهی نکرد. او سال‌ها بعد، عضویتش در نازیسم را نه به‌دلیل جنایت‌ها، بلکه به این دلیل که لو رفته بود، «بزرگ‌ترین اشتباه» خود خواند ...
دوران قحطی و خشکسالی در زمان ورود متفقین به ایران... در چنین فضایی، بازگشت به خانه مادری، بازگشتی به ریشه‌های آباواجدادی نیست، مواجهه با ریشه‌ای پوسیده‌ است که زمانی در جایی مانده... حتی کفن استخوان‌های مادر عباسعلی و حسینعلی، در گونی آرد کمپانی انگلیسی گذاشته می‌شود تا دفن شود. آرد که نماد زندگی و بقاست، در اینجا تبدیل به نشان مرگ می‌شود ...
تقبیح رابطه تنانه از جانب تالستوی و تلاش برای پی بردن به انگیره‌های روانی این منع... تالستوی را روی کاناپه روانکاوی می‌نشاند و ذهنیت و عینیت او و آثارش را تحلیل می‌کند... ساده‌ترین توضیح سرراست برای نیاز مازوخیستی تالستوی در تحمل رنج، احساس گناه است، زیرا رنج، درد گناه را تسکین می‌دهد... قهرمانان داستانی او بازتابی از دغدغه‌های شخصی‌اش درباره عشق، خلوص و میل بودند ...