کتاب نیوز | اطلاع رسانی و نقد کتاب - غربال دهر

27 بهمن 1387

آنچه می‌خوانید؛ فصل هشتم از کتاب "فتح خون" است:

گفته‌اند آنگاه که حُر بن یزید ریاحی از لشکریان عمرسعد کناره می‌گرفت تا به سپاه حق الحاق یابد، «مهاجر بن اوس» به او گفت: «چه می کنی؟ مگر می‌خواهی حمله کنی؟»... و حُر پاسخی نگفت، اما لرزشی سخت سراپایش را گرفت. مهاجر حیرتزده پرسید: «والله در هیچ جنگی تو را اینچنین ندیده بودم و اگر از من می‌پرسیدند که شجاع‌ترین اهل کوفه کیست، تو را نام می‌بردم. اما اکنون این رعشه‌ای که در تو می‌بینم از چیست؟»

راوی
تن چهره‌ای است که جان را ظاهر می‌کند، اما میان این ظاهر و آن باطن چه نسبتی است؟ آنان که روح را مرکبی می‌گیرند در خدمت اهوای تن، چه می‌دانند که چرا اهل باطن از قفس تن می‌نالند؟ تن چهره‌ی جان است، اما از آن اقیانوس بی‌کرانه نَمی بیش ندارد، و اگر داشت که آن دلباختگان صنم ظاهر، حسین را می‌شناختند.

محتضران را دیده‌ای که هنگام مرگ چه رعشه‌ای بر جانشان می‌افتد؟ آن جذبه‌ی عظیم را که از درون ذرات تن، جان را به آسمان لایتناهای خلد می‌کشاند که نمی‌توان دید... اما تن را از آن همه، جز رعشه‌ای نصیب نیست. این رعشه، رعشه‌ی مرگ است؛ مرگی پیش از آنکه اجل سر رسد و سایه‌ی پر دهشت بال‌های ملک‌الموت بر بستر ذلت حُر بیفتد... موتوا قبل ان تموتوا. اینجا دیگر این حُر است که جان خویش را می‌ستاند، نه ملک‌الموت.
پیش چشم سرادقات مصفای عشق است، گسترده به پهنای آسمان‌ها و زمین، نورٌ علی نور تا غایت‌الغایات معراج نبی؛ و در قفا، گور تنگی تنگ‌تر از پوست تن، آنسان که گویی یکایک ذرات تن را در گوری تنگ‌تر از خود بفشارند.

حُر بن یزید، لرزان گفت: «والله که من نفس خویش را درمیان بهشت و دوزخ مخیر می‌بینم و زنهار اگر دست از بهشت بدارم، هر چند پاره پاره شوم و هر پاره‌ام را به آتش بسوزانند!» ... و مرکب خویش را هِی کرد و به سوی خیمه‌سرای حسین بن علی بال کشید.

راوی
حُر بن یزید ریاحی تکبیرة‌الاحرام خون بست و آخرین حجاب را نیز درید و آزاد از بندگی غیر، حُرّ وارد نماز عشق شد و این نماز، دائم است و آن که درآن وارد شود؛ هرگز از آن فارغ نخواهد شد: الذین هم علی صلاتهم دائمون... و خود جان خویش را گرفت. حُر آن کسی است که حق اذن جان گرفتن را به خود او می‌سپارد و این اکرم الموت است: قتل در راه خدا. و مگر آزاده‌ی کرامتمند را جز این نیز مرگی سزاوار است؟
احرار از مرگ در بستر به خدا پناه می‌برند. قدم صدق هرگز بر صراط نمی‌لرزد؛ حُر صادق بود و از‌ آغاز نیز جز در طریق صدق نرفته بود... احرار را چه بسا که مکر لیل و نهار به دارالاماره‌ی کوفه بکشاند، اما غربال ابتلائات هیچ‌کس را رها نمی‌کند و اهل صدق را، طوعاً یا کرهاً، از اهل کذب تمییز می‌دهد... مکاری چون ضحاک بن عبدالله نیز نمی‌تواند از چشم ابتلای دهر پنهان شود... و فاش باید گفت، این محضر عظیم حق جایی برای پنهان شدن ندارد.

ضحاک بن عبدالله خود گفته است: «چون دیدم که اصحاب حسین همه کشته افتاده‌اند و جز «سوید بن عمرو بن ابی‌المطاع خثعمی» و «بشیر بن عمرو حضرمی» دیگر کسی نمانده است، به او گفتم: «یابن رسول الله، می‌دانی آن عهدی را که بین من و توست، من شرط کرده بودم که در رکاب تو تا آنگاه بمانم که جنگجویی با تو هست. اکنون که دیگر کسی نمانده است، آیا مرا حلال می‌داری که از تو انصراف کنم؟ و حسین اذن داد که بروم... اسبی را که از پیش در یکی ازخیمه‌ها پنهان داشته بودم؛ سوار شدم و به دامن دشت که پر از دشمن بود زدم و گریختم...»

راوی
تن ضحاک بن عبدالله همه‌ی عاشورا، ازصبح تا غروب، به همراه اصحاب عاشورایی امام عشق بود، اما جانش، حتی نفسی به ملکوتی که آن احرار را بار دادند راه نیافت، چرا که بین خود و حسین شرطی نهاده بود.
"عبادت مشروط" کرم ابریشمی است که در پیله خفه می‌شود و بال‌های رستاخیزی‌اش هرگز نخواهد رست. این شرطی بود بین او و حسین... و اگرچه دیگری را جز خدای از آن آگاهی نبود، اما زنهار که لوح تقدیر ما بر قلم اختیار می‌رود!

تو بندگی چو گدایان به شرط مزد مکن
که خواجه خود روش بنده‌پروری داند

چهارده معصوم | تاریخ و سیاست | سید مرتضی آوینی |

مگر روشنفکر بود که بترسد | گفت‌وگو

جامعه فرسودگی، جامعه شفافیت در گفت‌وگو با سیدمهدی ناظمی‌قره‌باغ

خاطرات دکتر سبحانی از مجلس شورای اسلامی

زندگینامه روح‌الله کمالوند در جمع ماناها

شهید کاظمی و روایت القاعده از ۱۱ سپتامبر

تاریخ انقلاب از زبان فرزندان انقلاب | سهند ستاری

زیر آسمان سرخ به روایت مترجم ژنرال

انتشار جلد چهارم از ستاره‌های نبرد هوایی

نگاهی به قرن دیوانه من | رؤیا صدر

6مقاله در شکاف‌های اجتماعی در ایران

پاریس ۱۹۱۹ یا شش ماهی که دنیا را تغییر داد

نعت پیامبر(ص) در ایران، افغانستان و تاجیکستان

فرهنگ جغرافیای تاریخی شاهنامه به قلم سیدی فرخد

آدم‌های جنگ تافته‌ی جدابافته نیستند

ملت‌هایی بدون ملی‌گرایی | فرید درفشی

نشست ارتباط ادبیات داستانی و مستندنگاری جنگ

تاریخ شفاهی ویرایش و تجربیات پیشکسوتان

آیا مارکس مفسر ایدئولوژی بوده یا منتقد آن؟

ولایت عمومی شهروندان از نگاه علامه طباطبایی

کارنامه عملیاتی بچه‌های حمزه به روایت مسعود ده نمکی

رمان یک سرخپوست که نامزد پولیتزر شد

خیال حلاج در نشر ثالث راحت شد

خون دل کنکاش در منشور روحانیت امام(ره)

3 کمونیست ایرانی و اجاق‌ سرد همسایه‌ | علی امینی نجفی

مرور روزهای لاجوردی با شهید مهدی لاجوردی

برشی از میانه زندگی حسن طهرانی مقدم

رقص‌های هیچی کاتا و اونو | سالار تاراج

پاسخ تیمور قادری، مترجم کتاب «تاریخ اسلام کمبریج» و ناشر

ده رساله در تیراندازی و کمانداری و جنگاوری | مهدی توکلی

داستان‌های برگزیده جشنواره امام رضا(ع)

آیا آرامگاه «فروزانفر» را فروخته‌اند؟! | محمدرضا شفیعی کدکنی

راز فراموشی انقلاب‌ها | جواد افهمی

جنبش‌های اجتماعی در ایران پس از اسلام

نوشتن به سبک بیهقی مد شده است!

صد خاطره‌ و نکته از دکتر مصدق در 384صفحه

امام علی صدای عدالت انسانی | جورج جرداق

خاطرات ایران خانم به چاپ هفتم رسید

چهل از چهل در فضائل امیرالمؤمنین علی بن ابیطالب علیه السلام

خشم مقدس یا خشم فاطمه(س) در هنگامه‌ی سقوط حقیقت و عدالت

تاریخ اساطیری ایران در 82 صفحه

آسوموار | امیل زولا

الهامی از زندگی کارگران پاریسی... با کار رختشویی توانسته است که مبلغی پس‌انداز کند... از او دو پسر داشت... تنبل و خوش‌گذران است و به زودی معشوقه را رها می‌کند و به زنان دیگری روی می‌آورد... با او ازدواج می‌کند... کارگر دیگری زن را می‌ستاید و در دل به او عشق می‌ورزد، اما یاری او کارساز نیست... به باده‌گساری روی می‌آورد... شوق کار را از دست می‌دهد... برای گذران زندگی به روسپی‌گری روی می‌آورد... ...

مهمان‌نوازی ملی یا مگه تو مملکت شما خر نیس؟! | سعیده امین‌زاده

از ذهنیتی که در میان نظامیان ترک درباره‌ی سلسله‌مراتب و برتری فکری وجود دارد و این‌که چه‌قدر با سوء‌تفاهم‌ها و ظواهر درآمیخته سخن می‌گوید... همان‌گونه که اسب مهتر بی‌هیچ شناختی حرکت اسب مقابل‌اش را تقلید می‌کند، انسان عاری از آگاهی هم به تقلیدی کور از همنوعان‌اش دست می‌زند... مردم را به خاطر کمبود مطالعه و اسارت بی‌قیدوشرط‌شان در برابر سنت‌های خالی از تعقل و خرافه‌های موروثی از نیاکان‌شان، به باد انتقاد می‌گیرد ...

آدم آدم است | برتولت برشت

یک مضحکه‌ی کامل! در اینجا، همه، جز تماشاگر، در عین‌حال هم فریب‌دهنده‌اند و هم فریب‌خورده. کمدی عظیمی که در آن تغزل با هزل گزنده‌ای همراه است و اختلاطی به وجود می‌آورد که در بعضی لحظات یادآور سبک کلودل است... با حیله‌ی بسیار خشنی در ماجرای مشکوکی درگیر می‌شود، در دادگاهی محاکمه، محکوم، تیرباران و به خاک سپرده می‌شود تا با نامی دیگر و در لباس یونیفورم تجدید حیات کند ...

نگاهی به زن و سینما | الهام وطن‌خواهان

دوربین از چه زاویه ‌دیدی زنان فیلم را به نمایش درمی‌آورد؟ کدام وجه در نگاه دوربین غلبه دارد؛ وجه اروتیک یا وجه اجتماعی؟ ... با استفاده از آرای فروید و لکان، بعد روانکاوانه‌ی نظریه‌های فمینیستی را غنی کرده و به وجه لذت‌مدارانه سینما (تماشابارگی) پرداخته است... تاریخچه‌ای از حضور زنان در عرصه‌ی فیلم و مهم‌ترین فیلم‌های آنان... واکاوی شمایل یک قهرمان زن در چهارچوب یک ژانر متفاوت ...

رمان جاسوسی در گفت‌وگو با جان لوکاره

در یک خانواده‌‌ کاملا بی‌کتاب بزرگ شدم... کل ادبیات آلمان را بلعیده‌‌ام... وقتی شروع به نوشتن کردم، در وضعی بودم که مودبانه‌‌اش می‌‌شود «نوکر خارجی»... جوان بودم که وارد سرویس اطلاعاتی شدم... یک میهن‌‌پرست می‌‌تواند کشورش را نقد کند، همچنان دلبسته‌‌اش باشد و مسیر دموکراسی را طی کند. اما یک ناسیونالیست به دشمن نیاز دارد... مردم خیال می‌‌کردند بعد از جنگ سرد دیگر قرار است اوضاع خوب باشد و دیگر دنیا به جاسوس‌‌ها نیازی نداشته باشد ...