کتاب «موسیقی کبیر» تألیف ابونصر فارابی با ترجمه و شرح فارسی مرحوم مهدی برکشلی از سوی انتشارات سروش منتشر و روانه بازار نشر شد.

موسیقی کبیر ابونصر فارابی  مهدی برکشلی

به گزارش کتاب نیوز به نقل از مهر، چاپ سوم کتاب ارزشمند «موسیقی کبیر» تألیف ابونصر فارابی با ترجمه و شرح فارسی مهدی برکشلی که در سال ۹۳ به عنوان برگزیده دوسالانه کتاب برتر موسیقی در بخش ترجمه انتخاب شد، به دلیل استقبال اهالی فرهنگ، هنر، اندیشه و موسیقی، از سوی انتشارات سروش منتشر و روانه بازار نشر شد.

کتاب «موسیقی کبیر» تألیف ابونصر فارابی با ترجمه و شرح فارسی مرحوم مهدی برکشلی اثر ماندگار ابونصر فارابی کامل‌ترین و بزرگ‌ترین کتابی است که از آغاز اسلام تاکنون درباره موسیقی به زبان عربی نوشته شده است. این اثر بر همه مباحث اصول موسیقی و مبادی آن، علوم نظری و عملی و وابسته‌های این علم احاطه دارد و مرجع تاریخی کامل در هنر موسیقی به‌شمار می‌آید.

براساس گفته فارابی در آغاز کتاب، این کتاب به کتاب دیگری محلق بوده که مؤلف در آن به شرح نظریات دانشمندان پیشین در هنر موسیقی پرداخته و اشتباه‌های آنان را تصحیح کرده است اما ظاهراً کتاب مذکور مفقود و یا گمنام مانده است.

این کتاب از جمله نوشته‌های خطی قدیمی به زبان عربی است که به دلیل کثرت مطالب، قدمت اصطلاح‌های به کار برده شده، عمق معانی، اشکال خواندن و فهم آن و فراوان نبودن نسخه‌های کامل در کتابخانه‌های عمومی و همچنین به سبب آنکه اقدام به تحقیق تنها در آن فایده چندانی نداشته و شرح معانی و توضیح اشکالات مطالب مستلزم آگاهی در این گونه مباحث بوده است و نیز بیرون آوردن معانی از مراجع مختلف برای فهم مطلب، تخصص و فراغت زیاد لازم داشته است، پژوهندگان تنها به قسمت‌هایی از این کتاب مراجعه کرده‌اند یا پاره‌ای از آن را در مواقع مناسب مورد توجه قرار داده و به همین بسنده کرده‌اند.

در کتاب اول به‌نام کتاب «موسیقی کبیر»، مؤلف تمام اجزای موسیقی را از دو دیدگاه نظری و علمی مورد بحث قرار داده و آن را به دو بخش تقسیم کرده است: بخش اول در ورود به هنر موسیقی و بخش دوم در اصول این هنر، آلات موسیقی و وزن‌ها و ساختن آهنگ‌های نمونه که تمام را در سه فن گنجانده است.

بخش ورود به هنر موسیقی، خود در حکم کتابی مستقل و مختصر در این فن است که دارای دو مقاله در تعریف آهنگ و بحث در اصول موسیقی و اصول بنیادی شناخت هنر موسیقی است.

فارابی بخش دوم را به سه فن تقسیم کرده است: در فن اول به اصول هنر پرداخته و آن را اُسطقسات هنر موسیقی نام نهاده است و در دو مقاله به موضوع ایجاد نغمه‌ها و اصوات، علل زیری و بمی آن‌ها، تعریف ابعاد موسیقی و مقادیر عددی آن‌ها در ترکیب، جمع، تصنیف و تقسیم آن‌ها و بحث در اقسام جمع‌های تام یا (گام‌های کامل) شامل نغمه‌های متجانس می‌پردازد.

در فن دوم فارابی آلات موسیقی زمان خود را در دو مقاله معرفی کرده است. در مقاله اول عود و ملایمت‌هایی را که در این ساز معمول است و در مقالة دوم انواع تنبور، نی، رباب و سنتور را شرح داده است و در فن سوم فارابی در دو مقاله به ترکیب نغمه‌ها و راه‌های آهنگ‌ها و ساختن آهنگ‌های نمونه پرداخته است.

چاپ سوم این کتاب در ۶۱۲ صفحۀ مصور، با شمارگان ۵۰۰ نسخه و قیمت ۳۰ هزار تومان توسط انتشارات سروش در اختیار علاقمندان به مباحث این حوزه قرار گرفته است.

................ هر روز با کتاب ...............

ما خانواده‌ای یهودی در رده بالای طبقه متوسط عراق بودیم که بر اثر ترکیبی از فشارهای ناشی از ناسیونالیسم عربی و یهودی، فشار بیگانه‌ستیزی عراقی‌ها و تحریکات دولت تازه ‌تأسیس‌شده‌ی اسرائیل جاکن و آواره شدیم... حیاتِ جاافتاده و عمدتاً رضایت‌بخش یهودیان در کنار مسلمانان عراق؛ دربه‌دری پراضطراب و دردآلود؛ مشکلات سازگار‌ شدن با حیاتی تازه در ارض موعود؛ و سه سال عمدتاً ناشاد در لندن: تبعید دوم ...
رومر در میان موج نویی‌ها فیلمساز خاصی‌ست. او سبک شخصی خود را در قالب فیلم‌های ارزان قیمت، صرفه‌جویانه و عمیق پیرامون روابط انسانی طی بیش از نیم قرن ادامه داده است... رومر حتی وقتی بازیگرانی کاملاً حرفه‌ای انتخاب می‌کند، جنس بازیگری را معمولاً از شیوه‌ی رفتار مردم معمولی می‌گیرد که در دوره‌ای هدف روسلینی هم بود و وضعیتی معمولی و ظاهراً کم‌حادثه، اما با گفت‌وگوهایی سرشار از بارِ معنایی می‌سازد... رومر در جست‌وجوی نوعی «زندگی‌سازی» است ...
درباریان مخالف، هر یک به بهانه‌ای کشته و نابود می‌شوند؛ ازجمله هستینگز که به او اتهام رابطه پنهانی با همسر پادشاه و نیز نیت قتل ریچارد و باکینگهم را می‌زنند. با این اتهام دو پسر ملکه را که قائم‌مقام جانشینی پادشاه هستند، متهم به حرامزاده بودن می‌کنند... ریچارد گلاستر که در نمایشی در قامت انسانی متدین و خداترس در کلیسا به همراه کشیشان به دعا و مناجات مشغول است، در ابتدا به‌ظاهر از پذیرفتن سلطنت سرباز می‌زند، اما با اصرار فراوان باکینگهم، بالاخره قبول می‌کند ...
مردم ایران را به سه دسته‌ی شیخی، متشرعه و کریم‌خانی تقسیم می‌کند و پس از آن تا انتهای کتاب مردم ایران را به دو دسته‌ی «ترک» و «فارس» تقسیم می‌کند؛ تقسیم مردمان ایرانی در میانه‌های کتاب حتی به مورد «شمالی‌ها» و «جنوبی‌ها» می‌رسد... اصرار بیش‌از اندازه‌ی نویسنده به مطالبات قومیت‌ها همچون آموزش به زبان مادری گاهی اوقات خسته‌کننده و ملال‌آور می‌شود و به نظر چنین می‌آید که خواسته‌ی شخصی خود اوست ...
بی‌فایده است!/ باد قرن‌هاست/ در کوچه‌ها/ خیابان‌ها/ می‌چرخد/ زوزه می‌کشد/ و رمه‌های شادی را می‌درد./ می‌چرخم بر این خاک/ و هرچه خون ماسیده بر تاریخ را/ با اشک‌هایم می‌شویم/ پاک نمی‌شود... مانی، وزن و قافیه تنها اصولی بودند که شعر به وسیلهء آنها تعریف می‌شد؛ اما امروزه، توجه به فرم ذهنی، قدرت تخیل، توجه به موسیقی درونی کلمات و عمق نگاه شاعر به جهان و پدیده‌های آن، ورای نظام موسیقایی، لازمه‌های شعری فاخرند ...