کتاب «درآمدی بر تحلیل ساختاری روایت‌ها و کُشتی با فرشته» [Introduction to the structural analysis of the narrative The struggle with the angel] نوشته رولان بارت [Roland Barthes] به‌تازگی با ترجمه محمد راغب توسط نشر ققنوس منتشر و راهی بازار نشر شد.

درآمدی بر تحلیل ساختاری روایت‌ها و کُشتی با فرشته» [Introduction to the structural analysis of the narrative The struggle with the angel]  رولان بارت [Roland Barthes]

به گزارش کتاب نیوز به نقل از مهر، کتاب پیش‌رو از نسخه انگلیسی و یک‌مقاله که مربوط به چاپ سال ۱۹۷۷ هستند، ترجمه شده است.

توضیح بیشتر درباره این‌کتاب، از این‌قرار است که معروف‌ترین اثر رولان بارت نشانه‌شناس فرانسوی در زمینه روایت‌شناسی، مقاله‌اش با عنوان «درآمدی بر تحلیل ساختاری روایت‌ها» (١٩٦٦) بود که همراه با مقالات مهم دیگری از از گریماس، برمون، اکو، متز، تودوروف و ژنت در شمارۀ هشتم مجلۀ کامونیکاسیون با عنوان «پژوهش‌های نشانه‌شناسی: تحلیل ساختاری روایت» چاپ شد.

بارت در کنار ساختارگرایان و بهره‌گیری از نظریات صورت‌گرایانی چون پراپ و توماشفسکی، روایت را در سه سطح توصیفی کارکردها، کنش‌ها و روایتگری بررسی می‌کند. اما در مقاله دیگرش که کمتر مشهور شد یعنی «کشتی با فرشته: تحلیل متنی سفر پیدایش ٣٢ (٢٣-٣٣)» و سال ١٩٧١منتشر شد، با وجود چشم‌اندازهای ساختاری، به سوی تحلیل متنی حرکت می‌کند و پس از تحلیل پی‌رفتی، مروری بر تحلیل ساختاری (کنشوری و کارکردی) داستان دارد.

کتاب «درآمدی بر تحلیل ساختاری روایت‌ها و کشتی با فرشته» دو بخش (مقاله) اصلی دارد که عبارت‌اند از «درآمدی بر تحلیل ساختاری روایت‌ها» و «کشتی با فرشته: تحلیل متنی سفر پیدایش». در بخش اول، پنج‌فصل «زبانِ روایت»، «کارکردها»، «کنش‌ها»، «روایتگری»‌ و «نظام روایت» قرار دارند و در بخش دوم هم، دوفصل «تحلیل پی‌رفتی» و «تحلیل ساختاری» درج شده‌اند.

در مقاله نخست، واحدهای کارکردی به دو دسته کارکردها (کارکردهای اصلی و کنش‌یارها) و نمایه‌ها (نمایه‌ها و آگاهانندگان) تقسیم می‌شوند. در مقاله دوم هم که به گزارش کشتی یعقوب در کتاب مقدس اختصاص دارد، موضوع اصلی جیرجیرِ خواناییِ دو زیرپی‌رفت است.

در قسمتی از این‌کتاب می‌خوانیم:

آمیزش نظام‌ها آشکارا به آسانی درک می‌شود. این آسانی تا آن‌جا می‌تواند پیش رود که به حقه‌ای منجر شود: رمان کارآگاهی راز سیتافورد از آگاتا کریستی معما را تنها با فریب در شخص روایتگری حفظ می‌کند: شخصیتی که از درون توصیف می‌شود قاتل است. هر چیزی چنان اتفاق می‌افتد که گویی شخصی واحد، آگاهی شاهد _ درونی در گفتمان _ و آگاهی قاتل _ درونی در مرجع _ را دارد؛ شریان‌بندِ خلاف قاعده دو نظام به‌تنهایی معما را تولید می‌کند. بنابراین می‌توان دریافت که در قطب دیگر ادبیات، دقت در نظام منتخب شرط لازم اثر است، بدون آن‌که بتوان همواره تا پایان آن را مراعات کرد.

این‌دقت _ که برخی نویسندگان معاصر به دنبال آن بودند _الزاما ضرورتی زیبایی‌شناختی نیست. آنچه رمان روان‌شناختی نامیده می‌شود، معمولا با آمیزه‌ای از دو نظام مشخص می‌شود، که به‌صورت متوالی نشانه‌های شخص و غیرشخص را تدارک می‌بیند. در واقع، روان‌شناسی به‌شکلی متناقض نمی‌تواند با نظام ناب شخصیت تطبیق یابد، زیرا با برگرداندن کل روایت به مرجع یگانه گفتمان _ یا اگر کسی ترجیح می‌دهد کنش لفظی _ مفهوم شخص تهدید می‌شود: شخص روان‌شناختی (شخص نظام ارجاعی) رابطه‌ای با شخص زبان‌شناختی ندارد، دومی هرگز با تمایلات، مقاصد یا ویژگی‌ها تعریف نمی‌شود بلکه تنها با جایگاه (رمزگانی)‌اش در گفتمان تعیین می‌شود.

این‌کتاب با ۱۰۴ صفحه، شمارگان ۷۷۰ نسخه و قیمت ۲۸ هزار تومان منتشر شده است.

................ هر روز با کتاب ...............

بابا که رفت هوای سیگارکشیدن توی بالکن داشتم. یواشکی خودم را رساندم و روشن کردم. یکی‌دو تا کام گرفته بودم که صدای مامانجی را شنیدم: «صدف؟» تکان خوردم. جلو در بالکن ایستاده بود. تا آمدم سیگار را بیندازم، گفت: «خاموش نکنْ‌نه، داری؟ یکی به من بده... نویسنده شاید خواسته است داستانی «پسامدرن» بنویسد، اما به یک پریشانی نسبی رسیده است... شهر رشت این وقت روز، شیک و ناهارخورده، کاری جز خواب نداشت ...
فرض کنید یک انسان 500، 600سال پیش به خاطر پتکی که به سرش خورده و بیهوش شده؛ این ایران خانم ماست... منبرها نابود می‌شوند و صدای اذان دیگر شنیده نمی‌شود. این درواقع دید او از مدرنیته است و بخشی از جامعه این دید را دارد... می‌گویند جامعه مدنی در ایران وجود ندارد. پس چطور کورش در سه هزار سال قبل می‌گوید کشورها باید آزادی خودشان را داشته باشند، خودمختار باشند و دین و اعتقادات‌شان سر جایش باشد ...
«خرد»، نگهبانی از تجربه‌هاست. ما به ویران‌سازی تجربه‌ها پرداختیم. هم نهاد مطبوعات را با توقیف و تعطیل آسیب زدیم و هم روزنامه‌نگاران باتجربه و مستعد را از عرصه کار در وطن و یا از وطن راندیم... کشور و ملتی که نتواند علم و فن و هنر تولید کند، ناگزیر در حیاط‌خلوت منتظر می‌ماند تا از کالای مادی و معنوی دیگران استفاده کند... یک روزی چنگیز ایتماتوف در قرقیزستان به من توصیه کرد که «اسب پشت درشکه سیاست نباش. عمرت را در سیاست تلف نکن!‌» ...
هدف اولیه آموزش عمومی هرگز آموزش «مهارت‌ها» نبود... سیستم آموزشی دولت‌های مرکزی تمام تلاش خود را به کار گرفتند تا توده‌ها را در مدارس ابتدایی زیر کنترل خود قرار دهند، زیرا نگران این بودند که توده‌های «سرکش»، «وحشی» و «از لحاظ اخلاقی معیوب» خطری جدی برای نظم اجتماعی و به‌علاوه برای نخبگان حاکم به شمار روند... اما هدف آنها همان است که همیشه بوده است: اطمینان از اینکه شهروندان از حاکمان خود اطاعت می‌کنند ...
کتاب جدید کانمن به مقایسه موارد زیادی در تجارت، پزشکی و دادرسی جنایی می‌پردازد که در آنها قضاوت‌ها بدون هیچ دلیل خاصی بسیار متفاوت از هم بوده است... عواملی نظیر احساسات شخص، خستگی، محیط فیزیکی و حتی فعالیت‌های قبل از فرآیند تصمیم‌گیری حتی اگر کاملاً بی‌ربط باشند، می‌توانند در صحت تصمیمات بسیار تاثیر‌گذار باشند... یکی از راه‌حل‌های اصلی مقابله با نویز جایگزین کردن قضاوت‌های انسانی با قوانین یا همان الگوریتم‌هاست ...