کتاب «و شعر چیست؟» با زیرعنوان (نقد و نظر نوین شعر) نوشته فیض شریفی به‌کوشش معصومه فتحی منتشر شد.

و شعر چیست؟» نقد و نظر نوین شعر) فیض شریفی

به گزارش کتاب نیوز به نقل از هنرآنلاین، این کتاب در ۲۳ فصل در پاسخ به پرسش‌هایی درباره‌ «ایجاز در شعر»، «زبان در شعر»، «حصر شعر در نظریه»، «فرم در شعر»، «حواس‌پرتی‌های شاعرانه»، «مضمون‌های ماندگار و تعقیدات شاعرانه»، «شکل و موضوع در اشعار سعدی و حافظ (سهل محال)، «حرکت از روایت گزارش‌ به سمت روایت توصیفی و وصفی»، «عاشقانه‌ها کدام؟»، «هنر برای هنر و اجتماع»، «طنز در شعر»، «تاثیر از بزرگان»، «حافظ، گوته و سمبولیسم»، «شعر و جریان‌ها و موج‌های ادبی»، «آیا شعرهای ایدئولوژیک نمی‌مانند؟»، «شعر و فلسفه»، «شعر و سیاست ناب»، «شعر و شاعر نجیب و نجس»، «شعر و اسطوره»، «شعر و جامعه‌شناسی»، «شاعران مستقل و شاعران حزبی»، «فرم کوچک (نظم و شعر)» و «کلمه و مفهوم» تنظیم شده است.

معصومه فتحی ویراستار و تنظیم‌کننده این مباحث می‌گوید: «با خواندن این کتاب دریافتم که گاهی یک واژه چنان جادوگری می‌شود که در میدان کلمات، به شعبده‌بازی می‌پردازد و نثری را به شعری تبدیل می‌کند. مثلا فیض شریفی به تشریح این بیت سعدی پرداخته است:

من دست نخواهم برد الا به سر زلف‌اش
گر دسترسی باشد یک روز به یغمایی

به «کلمه» دسترسی در شعر نگاه کنید، ببیند چه تلاطمی در نظم ایجاد کرده است وقتی این نوع کارها را از سعدی می‌بینیم ، متوجه می‌شویم که گاهی استعاره هیچ کاره است».

فیض شریفی پس از بررسی موج‌ها و جریان‌های ادبی می‌گوید: «در هر سبک و جریانی ممکن است شعرهای خوبی هم به دیده برآید ولی هیچ شاعر خلاقی شعر را براساس‌ نظریات نمی‌گوید. فردوسی، خیام، نظامی، مولوی، سعدی، حافظ و حتی نیما و سایرین ننشستند که بر بنیاد نظریات روز شعر بگویند».

حافظ سروده:

سخن‌ات رمز دهان گفت و کمر سر بیان
از میان تیغ به ما آخته‌ای یعنی چه

شما می‌توانید همین بیت را ملاک تعریف شعر قرار دهید. شعری که «رمز دهان» و چگونگی و «سر بیان» دارد و مثل تیغ تاثیر گذارد، شعر واقعی است.

شریفی درباره طنز و فلسفه گفته است: «شعر نباید به تمام طنز و فلسفه باشد، شاعران اصیل به قول هایدگر: در قرب خود هستی می‌اندیشند و شعر می‌گویند. فلسفه باید در شعر حل شود. بسیاری از شعرا هیچ فیلسوفی را نخوانده‌اند و چیزی از فلسفه نمی‌دانند. آن‌ها از لحظه‌ای که می‌نویسند، همان لحظه را می‌نویسند و فلسفی‌ می‌نویسند:

نه من به اختیار آمدم
نه دوست دارم به جبر بروم
مرا که روی دست خودم باد کرده‌ام
دست که بسپارم..»

شریفی در این اثر به حواس‌پرتی‌های شاعرانه و سایر مقولات هم پرداخته و برای همه آن‌ها شاهد شعری آورده است.

کتاب «و شعر چیست؟» با زیرعنوان (نقد و نظر نوین شعر) اثر فیض شریفی به‌کوشش معصومه فتحی توسط انتشارات کتاب هرمز با قیمت ۸۵ هزار تومان منتشر شده است.

................ هر روز با کتاب ...............

می‌خواستم این امکان را از خواننده سلب کنم؛ اینکه نتواند نقطه‌ای بیابد و بگوید‌ «اینجا پایانی خوش برای خودم می‌سازم». مقصودم این بود که خواننده، ترس را در تمامی عمق واقعی‌اش تجربه کند... مفهوم «شرف» درحقیقت نام و عنوانی تقلیل‌یافته برای مجموعه‌ای از مسائل بنیادین است که در هم تنیده‌اند؛ مسائلی همچون رابطه‌ فرد و جامعه، تجدد، سیاست و تبعیض جنسیتی. به بیان دیگر، شرف، نقطه‌ تلاقی ده‌ها مسئله‌ ژرف و تأثیرگذار است ...
در شوخی، خود اثر مایه خنده قرار می‌گیرد، اما در بازآفرینی طنز -با احترام به اثر- محتوای آن را با زبان تازه ای، یا حتی با وجوه تازه ای، ارائه می‌دهی... روان شناسی رشد به ما کمک می‌کند بفهمیم کودک در چه سطحی از استدلال است، چه زمانی به تفکر عینی می‌رسد، چه زمانی به تفکر انتزاعی می‌رسد... انسان ایرانی با انسان اروپایی تفاوت دارد. همین طور انسان ایرانیِ امروز تفاوت بارزی با انسان هم عصر «شاهنامه» دارد ...
مشاوران رسانه‌ای با شعار «محصول ما شک است» می‌کوشند ابهام بسازند تا واقعیت‌هایی چون تغییرات اقلیمی یا زیان دخانیات را زیر سؤال ببرند. ویلیامسن در اینجا فلسفه را درگیر با اخلاق و سیاست می‌بیند: «شک، اگر از تعهد به حقیقت جدا شود، نه ابزار آزادی بلکه وسیله گمراهی است»...تفاوت فلسفه با گفت‌وگوی عادی در این است که فیلسوف، همان پرسش‌ها را با نظام‌مندی، دقت و منطق پی می‌گیرد ...
عوامل روان‌شناختی مانند اطمینان بیش‌ازحد، ترس از شکست، حس عدالت‌طلبی، توهم پولی و تاثیر داستان‌ها، نقشی کلیدی در شکل‌گیری تحولات اقتصادی ایفا می‌کنند. این عوامل، که اغلب در مدل‌های سنتی اقتصاد نادیده گرفته می‌شوند، می‌توانند توضیح دهند که چرا اقتصادها دچار رونق‌های غیرمنتظره یا رکودهای عمیق می‌شوند ...
جامعیت علمی همایی در بخش‌های مختلف مشخص است؛ حتی در شرح داستان‌های مثنوی، او معانی لغات را باز می‌کند و به اصطلاحات فلسفی و عرفانی می‌پردازد... نخستین ضعف کتاب، شیفتگی بیش از اندازه همایی به مولانا است که گاه به گزاره‌های غیر قابل اثبات انجامیده است... بر اساس تقسیم‌بندی سه‌گانه «خام، پخته و سوخته» زندگی او را در سه دوره بررسی می‌کند ...