نمایشنامه «لاله‌رخ» نوشته فرشته نوبخت، نمایشنامه‌ای اقتباسی از منظومه‌ بلند لاله‌رخ اثر توماس مور با داستان سفر شاهزاده لاله‌رخ؛ دختر اورنگ‌زیب، ششمین پادشاه گورکانی هند، به بخارا است.

لاله‌رخ فرشته نوبخت

به گزارش کتاب نیوز به نقل از ابینا، کتاب «لاله‌رخ» نوشته فرشته نوبخت؛ نویسنده و منتقد ادبی، از سوی نشر داستان منتشر شد. این اثر که پیش‌تر عنوان برگزیده چهاردهمین جشنواره تئاتر بین‌المللی عروسکی دانشگاه هنر را از آن خود کرده، نمایشنامه‌ای اقتباسی از منظومه بلند لاله‌رخ اثر توماس مور است.

فرشته نوبخت در پیش‌درآمد نمایشنامه لاله‌رخ، به معرفی منظومه عاشقانه بلندی با عنوان لاله‌رخ از توماس مور اشاره می‌کند که بیست‌ودوم ماه می سال 1817، از سوی انتشارات لانگمن منتشر و با استقبال مخاطبان اروپایی همراه شده است. مطابق با این توضیحات، «نام اثر برگرفته از نام لاله‌رخ، دختر اورنگ‌زیب، ششمین پادشاه گورکانی هند است که از مادری ایرانی به نام ارجمندبانو، ملقب به ممتاز محل زاده شد. ارجمندبانو، خود از نوادگان نورجهان ملکه ایرانی دربار گورکانی بود. در تاریخ آمده که بنای زیبای تاج محل به یاد او، توسط شاه‌جهان برپا شده است. به این‌ترتیب لاله‌رخ، نژادی نیم‌ایرانی-نیم‌هندی دارد. منظومه مور، داستان سفر شاهزاده خانم به بخارا است.»

در بخشی از نمایشنامه لاله‌رخ می‌خوانیم:

- اورنگ زیب: یک غنچه از باغ بهشت... دخترکِ زیبایِ من... هربار دیدنت کافی‌ست تا جوان‌تر از پیش شوم.
- لاله‌رخ: (که اندوه از چهره‌اش پیداست؛ تعظیمی در برابر پدر می‌کند) برای همین می‌خواهید من را راهیِ سفری دور و دراز کنید؟
- اورنگ زیب: بیا... آنجا نایست. نزدیک‌تر بیا ای نور دیده!

لاله‌رخ نزدیک می‌شود. اورنگ زیب با دو دست بازوهای او را گرفته و چند لحظه تماشایش می‌کند.

- اورنگ زیب: پس پیغام من به تو رسیده... (نگاهش می‌کند) ولی گویا سفیرانِ مناسبی برای رساندن خبر انتخاب نکرده‌ام. چه کرده‌اند با تو؟
- لاله‌رخ: بگویید من چه کنم با این اندوه؟ در حیرتم پدر! از این‌که چطور رنجِ چنین سفر و دوری را بر من روا می‌دارید؟ شما از هرکسی بهتر می‌دانید که نه سرپیچی می‌توانم و نه انجام؛ و این هزینه‌ای گزاف است.

توماس مور زاده 28 ماهِ می 1779، شاعر و نویسنده ایرلندی و هم‌عصر شاعرانی چون بایرون و شلی است. مور صدای خوشی داشت و علاقه‌مند به موسیقی و هنرهای نمایشی بود. او همچنین شیفته داستان‌های کهنِ ایرانی بود. عصری که مور در آن می‌زیست، مصادف با حکومت ناپلئون، پادشاهی جُرج سوم و استعمار ایرلند توسط انگلیس بود. عصر مور در ایران، دوره قاجار و زمانه حکومتِ فتحعلی‌شاه بوده است.

کتاب «لاله‌رخ» نوشته فرشته نوبخت، در قطع رقعی، با شمارگان 200 نسخه، به قیمت 30 هزار تومان، از سوی نشر داستان روانه کتابفروشی‌ها شد.

................ هر روز با کتاب ...............

هنر |
ما خانواده‌ای یهودی در رده بالای طبقه متوسط عراق بودیم که بر اثر ترکیبی از فشارهای ناشی از ناسیونالیسم عربی و یهودی، فشار بیگانه‌ستیزی عراقی‌ها و تحریکات دولت تازه ‌تأسیس‌شده‌ی اسرائیل جاکن و آواره شدیم... حیاتِ جاافتاده و عمدتاً رضایت‌بخش یهودیان در کنار مسلمانان عراق؛ دربه‌دری پراضطراب و دردآلود؛ مشکلات سازگار‌ شدن با حیاتی تازه در ارض موعود؛ و سه سال عمدتاً ناشاد در لندن: تبعید دوم ...
رومر در میان موج نویی‌ها فیلمساز خاصی‌ست. او سبک شخصی خود را در قالب فیلم‌های ارزان قیمت، صرفه‌جویانه و عمیق پیرامون روابط انسانی طی بیش از نیم قرن ادامه داده است... رومر حتی وقتی بازیگرانی کاملاً حرفه‌ای انتخاب می‌کند، جنس بازیگری را معمولاً از شیوه‌ی رفتار مردم معمولی می‌گیرد که در دوره‌ای هدف روسلینی هم بود و وضعیتی معمولی و ظاهراً کم‌حادثه، اما با گفت‌وگوهایی سرشار از بارِ معنایی می‌سازد... رومر در جست‌وجوی نوعی «زندگی‌سازی» است ...
درباریان مخالف، هر یک به بهانه‌ای کشته و نابود می‌شوند؛ ازجمله هستینگز که به او اتهام رابطه پنهانی با همسر پادشاه و نیز نیت قتل ریچارد و باکینگهم را می‌زنند. با این اتهام دو پسر ملکه را که قائم‌مقام جانشینی پادشاه هستند، متهم به حرامزاده بودن می‌کنند... ریچارد گلاستر که در نمایشی در قامت انسانی متدین و خداترس در کلیسا به همراه کشیشان به دعا و مناجات مشغول است، در ابتدا به‌ظاهر از پذیرفتن سلطنت سرباز می‌زند، اما با اصرار فراوان باکینگهم، بالاخره قبول می‌کند ...
مردم ایران را به سه دسته‌ی شیخی، متشرعه و کریم‌خانی تقسیم می‌کند و پس از آن تا انتهای کتاب مردم ایران را به دو دسته‌ی «ترک» و «فارس» تقسیم می‌کند؛ تقسیم مردمان ایرانی در میانه‌های کتاب حتی به مورد «شمالی‌ها» و «جنوبی‌ها» می‌رسد... اصرار بیش‌از اندازه‌ی نویسنده به مطالبات قومیت‌ها همچون آموزش به زبان مادری گاهی اوقات خسته‌کننده و ملال‌آور می‌شود و به نظر چنین می‌آید که خواسته‌ی شخصی خود اوست ...
بی‌فایده است!/ باد قرن‌هاست/ در کوچه‌ها/ خیابان‌ها/ می‌چرخد/ زوزه می‌کشد/ و رمه‌های شادی را می‌درد./ می‌چرخم بر این خاک/ و هرچه خون ماسیده بر تاریخ را/ با اشک‌هایم می‌شویم/ پاک نمی‌شود... مانی، وزن و قافیه تنها اصولی بودند که شعر به وسیلهء آنها تعریف می‌شد؛ اما امروزه، توجه به فرم ذهنی، قدرت تخیل، توجه به موسیقی درونی کلمات و عمق نگاه شاعر به جهان و پدیده‌های آن، ورای نظام موسیقایی، لازمه‌های شعری فاخرند ...