ترس هایم مرا وادار به نوشتن کرد | شرق


یکی از موفق ترین کتاب‌ها در زمینه ادبیات وحشت را نویسنده‌ای به نام دنیل هندلر [Daniel Handler] نوشته است. هرچند او برای خود نام مستعار لمونی اسنیکت [Lemony Snicket] را انتخاب کرده است. این مجموعه در ایران با دو نام «ماجراهای ناگوار» [A Series of Unfortunate Events] با ترجمه فرزانه کریمی در نشر قدیانی و «بچه‌های بدشانس» در نشر ماهی چاپ شده است. نویسنده گروه سنی خوانندگان این کتاب را ۹ تا ۹۹ سال می‌داند. داستان این کتاب با مرگ پدر و مادر سه شخصیت داستان شروع می‌شود. این سه خواهر و برادر یتیم باید خودشان را از گزند اتفاقاتی که برای آنها می‌افتد در امان بدارند.

دنیل هندلر [Daniel Handler] لمونی اسنیکت [Lemony Snicket]

آقای دنیل هندلر چطور شروع به نوشتن داستان های بچه های بدشانس یا اتفاقات ناگوار کردید؟

به دلایل شخصی و حقوقی مختلف. ولی اگر قرار است درباره این مجموعه صحبت کنیم، من لمونی اسنیکت هستم.

یک روز وقتی که بیدار شدم، تصمیم گرفتم درباره بدبیاری های زندگی‌ام و همین طور ترس های وحشتناکی که در دوره کودکی آزارم می‌داد، با مخاطبانم صحبت کنم. من در کودکی با ترس هایی بزرگ شده‌ام که آنها وجود خارجی نداشتند اما دیگران آنقدر سعی در قبولاندن این ترس‌ها به من داشتند که این ترس‌ها در من نهادینه شده است. این ترس‌ها زمانی مرا وادار به نوشتن کردند و این اتفاقات وحشتناک در زندگی من واقعی بوده اند. فراموش نکنید که من در کودکی‌ام شاهد گریز پدرم از آلمان بوده ام. اتفاقات وحشتناک دیگری هم رخ داده است که من شاهد آنها بوده ام. همه این مسایل را در این رمان جای داده ام؛ یعنی وحشت بزرگ من که احساس ناامنی بود. هنگامی که من در حال تحقیق روی زندگی سه یتیم خانواده بودلر بودم، مردمان خول انتشارات هارپر کالینز پیشنهاد دادند تا این اتفاقات به عنوان داستان های عبرت آموز منتشر شود.

فکر می‌کردید زمانی بنویسید؟

من از وقتی به یاد دارم، دوست داشتم نویسنده باشم. از پنج سالگی این خواسته را داشتم و وقتی ۲۲ ساله شدم باز هم همین را می‌خواستم. من همیشه به قدرت کلمه و افشای شرارت‌ها ایمان داشتم. هر دو اینها راهنمای من بودند. زمانی که این توانایی را به دست آوردم از آن استفاده کردم.

چگونه لمونی اسنیکت وارد زندگی شما شد؟

من برای کتاب «اصول هشت گانه‌ام» مشغول تحقیقاتی بوده ام. برای تکمیل اطلاعاتم باید با سازمانی هماهنگی می‌کردم، آنها جزوات و ریزکار های شان را برای من بفرستند. وقتی متصدی این شرکت نام من را پرسید من خودم را لمونی اسنیکت معرفی کردم و پس از آن، این نام ماندگار شد. این موضوع، یعنی اسم مستعارم بین من و دوستانم به صورت یک شوخی درآمده بود؛ به طوری که یک سال برایم یک کارت ویزیت با نام لمونی اسنیکت درست کردند؛ و بین خودمان یک نوشیدنی به اسم لمونی اسنیکت اختراع کرده بودیم. وقتی که کار نوشتن برای کودکان را شروع کردم و شخصیت راوی در داستان مطرح شد، آنجا من و ویراستارم تصمیم گرفتیم که یک نام مستعار خلق کنیم، خب، من هم که یک نام مستعار داشتم البته در حال حاضر اسنیکت در فهرست نویسنده های پرفروش نیویورک تایمز است.

چطورداستان زندگی لمونی اسنیکت را هم نوشتید.

من در تمام طول مجموعه به خوانندگان گفته بودم روزی قرار است درباره شکل گیری هسته اولیه داستان با آنها صحبت کنم. زمانی که به کتاب فروشی‌ها می‌روم همه فروشندگان به من می‌گویند که خوانندگان کتاب هایم می‌خواهند، بدانند که چقدر این داستان‌ها واقعی است. درست به همین دلیل من تصمیم به نوشتن کتاب زندگینامه محرمانه‌ام گرفته‌ام تا به مخاطبان بگویم چقدر این داستان‌ها واقعی است.

چطور خودتان را برای نوشتن این مجموعه آماده می‌کنید؟

نگاهی به پاراگرافی که نوشته‌ام می‌کنم و به بئاتریس – شخصیت کتاب- فکر می‌کنم. بار‌ها با خودم گفتم که اگر این کتاب را نمی نوشتم قتل او بدون کیفر باقی می‌ماند.

شما کتابتان را در کدام ژانر یا رده می‌دانید؟

گونه ادبی این کتاب را من جزو gothic fiction [داستان سیاه یا فانتزی سیاه] می‌دانم. که یکی از گونه های مهم ادبی است و دو ژانر وحشت و عشق از عناصر مهم این نوع ادبیات هستند. پایه گذار این نوع ادبیات هوراس وال پول است. ببینید شما در این عرصه باید ذهن خود را وارد مسایل روزمره بکنید. من سعی کرده‌ام در طول روایت داستان گره هایی را ایجاد کنم که ذهن مخاطب نوجوانم را درگیر کنم.

کتاب مورد علاقه تان در کودکی چه بود؟

خرس های سیسیلی دینو بوتزاتی.

بار‌ها این مجموعه را با هری پا تر مقایسه کرده اند.

در این زمینه بیش از همه احساس بی حسی می‌کنم. اگر یک چیز خوب بگم، چاپلوس به نظر می‌رسم و اگر یک چیز بد بگم، حسود. من این کتاب‌ها را رقیب هم نمی دانم، چون اگر رقابتی بین این دو تا مجموعه بود، من می‌باختم! مردم فکر می‌کنند ما دو نویسنده نه دوستان صمیمی هستیم و نه دشمن سرسخت. در حالی که ما حتی همدیگر را ملاقات نکرده ایم.

................ تجربه‌ی زندگی دوباره ...............

در شوخی، خود اثر مایه خنده قرار می‌گیرد، اما در بازآفرینی طنز -با احترام به اثر- محتوای آن را با زبان تازه ای، یا حتی با وجوه تازه ای، ارائه می‌دهی... روان شناسی رشد به ما کمک می‌کند بفهمیم کودک در چه سطحی از استدلال است، چه زمانی به تفکر عینی می‌رسد، چه زمانی به تفکر انتزاعی می‌رسد... انسان ایرانی با انسان اروپایی تفاوت دارد. همین طور انسان ایرانیِ امروز تفاوت بارزی با انسان هم عصر «شاهنامه» دارد ...
مشاوران رسانه‌ای با شعار «محصول ما شک است» می‌کوشند ابهام بسازند تا واقعیت‌هایی چون تغییرات اقلیمی یا زیان دخانیات را زیر سؤال ببرند. ویلیامسن در اینجا فلسفه را درگیر با اخلاق و سیاست می‌بیند: «شک، اگر از تعهد به حقیقت جدا شود، نه ابزار آزادی بلکه وسیله گمراهی است»...تفاوت فلسفه با گفت‌وگوی عادی در این است که فیلسوف، همان پرسش‌ها را با نظام‌مندی، دقت و منطق پی می‌گیرد ...
عوامل روان‌شناختی مانند اطمینان بیش‌ازحد، ترس از شکست، حس عدالت‌طلبی، توهم پولی و تاثیر داستان‌ها، نقشی کلیدی در شکل‌گیری تحولات اقتصادی ایفا می‌کنند. این عوامل، که اغلب در مدل‌های سنتی اقتصاد نادیده گرفته می‌شوند، می‌توانند توضیح دهند که چرا اقتصادها دچار رونق‌های غیرمنتظره یا رکودهای عمیق می‌شوند ...
جامعیت علمی همایی در بخش‌های مختلف مشخص است؛ حتی در شرح داستان‌های مثنوی، او معانی لغات را باز می‌کند و به اصطلاحات فلسفی و عرفانی می‌پردازد... نخستین ضعف کتاب، شیفتگی بیش از اندازه همایی به مولانا است که گاه به گزاره‌های غیر قابل اثبات انجامیده است... بر اساس تقسیم‌بندی سه‌گانه «خام، پخته و سوخته» زندگی او را در سه دوره بررسی می‌کند ...
مهم نیست تا چه حد دور و برِ کسی شلوغ است و با آدم‌ها –و در بعضی موارد حیوان‌ها- در تماس است، بلکه مهم احساسی است که آن شخص از روابطش با دیگران تجربه می‌کند... طرفِ شما قبل از اینکه با هم آشنا شوید زندگی خودش را داشته، که نمی‌شود انتظار داشت در زندگی‌اش با شما چنان مستحیل شود که هیچ رد و اثر و خاطره‌ای از آن گذشته باقی نماند ...