مستند تک قسمتی "حقیقت گمشده" با نگاهی به ترجمه اشعار "خیام" توسط "فیتز جرالد" به کارگردانی "محمدعلی فارسی" در مرکز سیما فیلم تولید می‌شود. 
  
به گزارش کتاب‌نیوز به نقل از روابط عمومی سیما فیلم، مستند "حقیقت گمشده" به سرنوشت ترجمه رباعیات خیام می‌پردازد. معروف است که این ترجمه پس از صحافی با کشتی تایتانیک به آمریکا برده می‌شد، اما بر اثر حادثه برخورد این کشتی با کوه یخ، نسخه نفیسی از آن در دل دریا مدفون می‌شود.

بنابر این گزارش، مستند تک قسمتی "حقیقت گمشده" پس از تحقیقات و حدود سه ماه و نیم پیش تولید به مرحله تصویربرداری می‌رسد. محمدعلی فارسی به همراه گروه تولید این پروژه، پس از سفر به انگلستان و استان سافوک، از محل تولد فیتزجرالد، مترجم اشعار خیام نیز تصاویری تهیه کرده‌اند.

فاطمه السادات محمدپور، تهیه کننده مستند "حقیقت گمشده" با اشاره به تکمیل مراحل تولید این پروژه گفت: پس از اتمام تصویربرداری در لندن و عزیمت گروه به کشور، بلافاصله تدوین، انتخاب تصاویر و نگارش متن نریشن را شروع کرده‌ایم.

وی در ادامه افزود: «در حال حاضر محمدعلی فارسی مشغول تدوین اولیه است تا پس از گزینش تصاویر، تدوین نهایی توسط فرد دیگری انجام شود. بخشی از مستند حقیقت گمشده اواخر فروردین ماه سال جاری، در نیشابور تصویربرداری شده است.»

مهدی جعفری به عنوان تصویربردار، سیدمحمدمهدی طباطبایی نژاد به عنوان تهیه کننده و علی نقاشی نیز به عنوان مترجم و مدیر تولید و مدیریت برنامه ریز گروه در"حقیقت گمشده" حضور داشته‌اند.

ما خانواده‌ای یهودی در رده بالای طبقه متوسط عراق بودیم که بر اثر ترکیبی از فشارهای ناشی از ناسیونالیسم عربی و یهودی، فشار بیگانه‌ستیزی عراقی‌ها و تحریکات دولت تازه ‌تأسیس‌شده‌ی اسرائیل جاکن و آواره شدیم... حیاتِ جاافتاده و عمدتاً رضایت‌بخش یهودیان در کنار مسلمانان عراق؛ دربه‌دری پراضطراب و دردآلود؛ مشکلات سازگار‌ شدن با حیاتی تازه در ارض موعود؛ و سه سال عمدتاً ناشاد در لندن: تبعید دوم ...
رومر در میان موج نویی‌ها فیلمساز خاصی‌ست. او سبک شخصی خود را در قالب فیلم‌های ارزان قیمت، صرفه‌جویانه و عمیق پیرامون روابط انسانی طی بیش از نیم قرن ادامه داده است... رومر حتی وقتی بازیگرانی کاملاً حرفه‌ای انتخاب می‌کند، جنس بازیگری را معمولاً از شیوه‌ی رفتار مردم معمولی می‌گیرد که در دوره‌ای هدف روسلینی هم بود و وضعیتی معمولی و ظاهراً کم‌حادثه، اما با گفت‌وگوهایی سرشار از بارِ معنایی می‌سازد... رومر در جست‌وجوی نوعی «زندگی‌سازی» است ...
درباریان مخالف، هر یک به بهانه‌ای کشته و نابود می‌شوند؛ ازجمله هستینگز که به او اتهام رابطه پنهانی با همسر پادشاه و نیز نیت قتل ریچارد و باکینگهم را می‌زنند. با این اتهام دو پسر ملکه را که قائم‌مقام جانشینی پادشاه هستند، متهم به حرامزاده بودن می‌کنند... ریچارد گلاستر که در نمایشی در قامت انسانی متدین و خداترس در کلیسا به همراه کشیشان به دعا و مناجات مشغول است، در ابتدا به‌ظاهر از پذیرفتن سلطنت سرباز می‌زند، اما با اصرار فراوان باکینگهم، بالاخره قبول می‌کند ...
مردم ایران را به سه دسته‌ی شیخی، متشرعه و کریم‌خانی تقسیم می‌کند و پس از آن تا انتهای کتاب مردم ایران را به دو دسته‌ی «ترک» و «فارس» تقسیم می‌کند؛ تقسیم مردمان ایرانی در میانه‌های کتاب حتی به مورد «شمالی‌ها» و «جنوبی‌ها» می‌رسد... اصرار بیش‌از اندازه‌ی نویسنده به مطالبات قومیت‌ها همچون آموزش به زبان مادری گاهی اوقات خسته‌کننده و ملال‌آور می‌شود و به نظر چنین می‌آید که خواسته‌ی شخصی خود اوست ...
بی‌فایده است!/ باد قرن‌هاست/ در کوچه‌ها/ خیابان‌ها/ می‌چرخد/ زوزه می‌کشد/ و رمه‌های شادی را می‌درد./ می‌چرخم بر این خاک/ و هرچه خون ماسیده بر تاریخ را/ با اشک‌هایم می‌شویم/ پاک نمی‌شود... مانی، وزن و قافیه تنها اصولی بودند که شعر به وسیلهء آنها تعریف می‌شد؛ اما امروزه، توجه به فرم ذهنی، قدرت تخیل، توجه به موسیقی درونی کلمات و عمق نگاه شاعر به جهان و پدیده‌های آن، ورای نظام موسیقایی، لازمه‌های شعری فاخرند ...