کتاب «آموزش مفاهیم دینی؛ همگام با روان‌شناسی رشد» به قلم ناصر باهنر تلاشی برای پوشش خلأ موجود در حوزه آموزش مفاهیم دینی با توجه به روان‌شناسی دانش‌آموزان است.

آموزش مفاهیم دینی؛ همگام با روان‌شناسی رشد  ناصر باهنر

به گزارش کتاب نیوز به نقل از مهر، تعلیم و تربیت یکی از مهم‌ترین و با ارزش‌ترین موضوعاتی است که در جامعه بشری وجود دارد؛ به‌طوری‌که پیامبران الهی نیز در همین مسیر با انسان‌ها به تعامل برخاسته‌اند و سرچشمه سعادت و رستگاری بشر را در این عرصه جست‌وجو کرده‌اند. غفلت در زمینه تعلیم و تربیت، مخصوصاً در حوزه آموزش‌های دینی، آسیب‌های فراوانی را به دنبال خواهد داشت که امروزه شواهدی بر این موضوع نیز به چشم می‌خورد. توجه به روان‌شناسی دانش‌آموزان و چگونگی آموزش مفاهیم دینی به این مخاطبِ ویژه موضوعی است که بیش از گذشته باید مورد توجه و کنکاش قرار گیرد تا بتوان زمینه مناسبی را برای انتقال و آموزش مفاهیم و گزاره‌های دینی به نسل جدید فراهم کرد.

کتاب «آموزش مفاهیم دینی؛ همگام با روان‌شناسی رشد» به قلم ناصر باهنر تلاشی برای پوشش خلأ موجود در حوزه آموزش مفاهیم دینی با توجه به روان‌شناسی دانش‌آموزان است.

فصل اول این کتاب با عنوان «کودک کیست» به ضرورت مطالعه درباره فرایند رشد و مراحل آن پرداخته است و در شش دوره طفولیت (از تولد تا هجده‌ماهگی)،کودکی اول (از دو تا چهارسالگی)، کودکی دوم (چهار تا هفت‌سالگی)، کودکی سوم (هفت تا دوازده‌سالگی)، نوجوانی (دوازده تا شانزده‌سالگی) و جوانی (شانزده تا بیست‌سالگی) به چگونگی فرایند رشد و تکامل پرداخته است.

فصل دوم که با عنوان «مراحل رشد و تکامل درک دینی» مطرح شده است، علاوه بر تشریح مختصری از نظریه‌های رشد توسط دانشمندان مختلف مانند: پیاژه و هامز و گلدمن و… به تفاوت‌های فردی و تفکر منطقی و تفکر دینی پرداخته است. در این فصل سعی شده تا توضیح داده شود که تفکر کودک در سنین مختلف بر چه پایه‌هایی استوار است و ذهن او چه مفاهیمی را می‌تواند درک کند.

باهنر در فصل سوم کتاب با نگاهی بر جدیدترین یافته‌های علمی در ایران و نتایج به دست آمده از تحقیقات سایر کشورهای دنیا، درصدد بیان درک کودکان و نوجوانان از برخی مفاهیم دینی در سنین مختلف است تا مربی تصویری واضح‌تر و روشن‌تر از دنیای ذهنی متربی را در مقابل خود ببیند. در این بخش علاوه بر بیان دیدگاه اسلام دربارۀ مفاهیمی مانند خدا، پیامبر، عدالت، دعا، کتاب الهی دین، مکان‌های مقدس، شیطان، مرگ، بهشت، دوزخ و… درک کودکان از این مفاهیم نیز تشریح و تبیین می‌شود.

نویسنده در فصل چهارم کتاب «آموزش مفاهیم دینی؛ همگام با روان‌شناسی رشد» به توجه اهل بیت "علیهم‌السلام" به تعلیم، تربیت و آموزش دینی و وظایف اساسی این آموزش‌ها پرداخته است و در ادامه نیز به نقش معلم و مربی و ویژگی‌های او در تعلیم و تربیت دینی پرداخته است. حسن ختام این فصل نیز بیان ویژگی‌های یک معلم موفق از نگاه امیرمؤمنان علی "علیه‌السلام" است.

موضوع فصل پایانی این اثر کاربردی، شیوه‌های آموزش معارف اسلامی به کودکان است. در این بخش ابتدا به آموزش‌های مرتبط به دو دورۀ پنج تا نُه سال و نُه تا سیزده سال اشاره شده است و سپس به معرفی و تبیین شیوه‌های آموزش مفهوم دین، اصول دین، داستان‌های دینی، اخلاق، قرآن، دعا، زیارات، اعیاد دینی، وضو و نماز، روزه، امربه‌معروف و نهی‌ازمنکر، خمس و زکات و… می‌پردازد.

این کتاب که در سال ۷۶ از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به عنوان اثر منتخب پژوهش فرهنگی انتخاب شده است، در سال ۹۹ مجدداً توسط انتشارات چاپ و نشر بین‌الملل بازنشر شد و چاپ بیست‌ویکم آن روانۀ بازار شد. 

................ هر روز با کتاب ...............

در خانواده‌ای اصالتاً رشتی، تجارت‌پیشه و مشروطه‌خواه دیده به جهان گشود... در دانشگاه ملی ایران به تدریس مشغول می‌شود و به‌طور مخفیانه عضو «سازمان انقلابی حزب توده ایران»... فجایع نظام‌های موجود کمونیستی را نه انحرافی از مارکسیسم که محصول آن دانست... توتالیتاریسم خصم بی چون‌وچرای فردیت است و همه را یکرنگ و هم‌شکل می‌خواهد... انسانها باید گذشته و خاطرات خود را وا بگذارند و دیروز و امروز و فردا را تنها در آیینه ایدئولوژی تاریخی ببینند... او تجدد و خودشناسی را ملازم یکدیگر معرفی می‌کند... نقد خود‌ ...
تغییر آیین داده و احساس می‌کند در میان اعتقادات مذهبی جدیدش حبس شده‌ است. با افراد دیگری که تغییر مذهب داده‌اند ملاقات می‌کند و متوجه می‌شود که آنها نه مثل گوسفند کودن هستند، نه پخمه و نه مثل خانم هاگ که مذهبش تماما انگیزه‌ مادی دارد نفرت‌انگیز... صدا اصرار دارد که او و هرکسی که او می‌شناسد خیالی هستند... آیا ما همگی دیوانگان مبادی آدابی هستیم که با جنون دیگران مدارا می‌کنیم؟... بیش از هر چیز کتابی است درباره اینکه کتاب‌ها چه می‌کنند، درباره زبان و اینکه ما چطور از آن استفاده می‌کنیم ...
پسرک کفاشی که مشغول برق انداختن کفش‌های جوزف کندی بود گفت قصد دارد سهام بخرد. کندی به سرعت دریافت که حباب بازار سهام در آستانه ترکیدن است و با پیش‌بینی سقوط بازار، بی‌درنگ تمام سهامش را فروخت... در مقابلِ دنیای روان و دلچسب داستان‌سرایی برای اقتصاد اما، ادبیات خشک و بی‌روحی قرار دارد که درک آن از حوصله مردم خارج است... هراری معتقد است داستان‌سرایی موفق «میلیون‌ها غریبه را قادر می‌کند با یکدیگر همکاری و در جهت اهداف مشترک کار کنند»... اقتصاددانان باید داستان‌های علمی-تخیلی بخوانند ...
خاطرات برده‌ای به نام جرج واشینگتن سیاه، نامی طعنه‌آمیز که به زخم چرکین اسطوره‌های آمریکایی انگشت می‌گذارد... این مهمان عجیب، تیچ نام دارد و شخصیت اصلی زندگی واش و راز ماندگار رمان ادوگیان می‌شود... از «گنبدهای برفی بزرگ» در قطب شمال گرفته تا خیابان‌های تفتیده مراکش... تیچ، واش را با طیف کاملی از اکتشافات و اختراعات آشنا می‌کند که دانش و تجارت بشر را متحول می‌کند، از روش‌های پیشین غواصی با دستگاه اکسیژن گرفته تا روش‌های اعجاب‌آور ثبت تصاویر ...
به قول هلدرلین، اقامت انسان در جهان شاعرانه است... شعر در حقیقت تبدیل ماده خامی به نام «زبان»، به روح یا در حقیقت، «شعر» است. بنابراین، شعر، روح زبان است... شعر است که اثر هنری را از اثر غیرهنری جدا می‌کند. از این نظر، شعر، حقیقت و ذات هنرهاست و اثر هر هنرمند بزرگی، شعر اوست... آیا چنان‌ که می‌گویند، فرازهایی از بخش نخست کتاب مقدس مسیحی که متکی بر مجموعه کتب مقدس یهودیان، یعنی تنخ است، از اساطیر شفاهی رایج در خاور نزدیک اخذ شده یا خیر؟ ...