کتاب «آموزش مفاهیم دینی؛ همگام با روان‌شناسی رشد» به قلم ناصر باهنر تلاشی برای پوشش خلأ موجود در حوزه آموزش مفاهیم دینی با توجه به روان‌شناسی دانش‌آموزان است.

آموزش مفاهیم دینی؛ همگام با روان‌شناسی رشد  ناصر باهنر

به گزارش کتاب نیوز به نقل از مهر، تعلیم و تربیت یکی از مهم‌ترین و با ارزش‌ترین موضوعاتی است که در جامعه بشری وجود دارد؛ به‌طوری‌که پیامبران الهی نیز در همین مسیر با انسان‌ها به تعامل برخاسته‌اند و سرچشمه سعادت و رستگاری بشر را در این عرصه جست‌وجو کرده‌اند. غفلت در زمینه تعلیم و تربیت، مخصوصاً در حوزه آموزش‌های دینی، آسیب‌های فراوانی را به دنبال خواهد داشت که امروزه شواهدی بر این موضوع نیز به چشم می‌خورد. توجه به روان‌شناسی دانش‌آموزان و چگونگی آموزش مفاهیم دینی به این مخاطبِ ویژه موضوعی است که بیش از گذشته باید مورد توجه و کنکاش قرار گیرد تا بتوان زمینه مناسبی را برای انتقال و آموزش مفاهیم و گزاره‌های دینی به نسل جدید فراهم کرد.

کتاب «آموزش مفاهیم دینی؛ همگام با روان‌شناسی رشد» به قلم ناصر باهنر تلاشی برای پوشش خلأ موجود در حوزه آموزش مفاهیم دینی با توجه به روان‌شناسی دانش‌آموزان است.

فصل اول این کتاب با عنوان «کودک کیست» به ضرورت مطالعه درباره فرایند رشد و مراحل آن پرداخته است و در شش دوره طفولیت (از تولد تا هجده‌ماهگی)،کودکی اول (از دو تا چهارسالگی)، کودکی دوم (چهار تا هفت‌سالگی)، کودکی سوم (هفت تا دوازده‌سالگی)، نوجوانی (دوازده تا شانزده‌سالگی) و جوانی (شانزده تا بیست‌سالگی) به چگونگی فرایند رشد و تکامل پرداخته است.

فصل دوم که با عنوان «مراحل رشد و تکامل درک دینی» مطرح شده است، علاوه بر تشریح مختصری از نظریه‌های رشد توسط دانشمندان مختلف مانند: پیاژه و هامز و گلدمن و… به تفاوت‌های فردی و تفکر منطقی و تفکر دینی پرداخته است. در این فصل سعی شده تا توضیح داده شود که تفکر کودک در سنین مختلف بر چه پایه‌هایی استوار است و ذهن او چه مفاهیمی را می‌تواند درک کند.

باهنر در فصل سوم کتاب با نگاهی بر جدیدترین یافته‌های علمی در ایران و نتایج به دست آمده از تحقیقات سایر کشورهای دنیا، درصدد بیان درک کودکان و نوجوانان از برخی مفاهیم دینی در سنین مختلف است تا مربی تصویری واضح‌تر و روشن‌تر از دنیای ذهنی متربی را در مقابل خود ببیند. در این بخش علاوه بر بیان دیدگاه اسلام دربارۀ مفاهیمی مانند خدا، پیامبر، عدالت، دعا، کتاب الهی دین، مکان‌های مقدس، شیطان، مرگ، بهشت، دوزخ و… درک کودکان از این مفاهیم نیز تشریح و تبیین می‌شود.

نویسنده در فصل چهارم کتاب «آموزش مفاهیم دینی؛ همگام با روان‌شناسی رشد» به توجه اهل بیت "علیهم‌السلام" به تعلیم، تربیت و آموزش دینی و وظایف اساسی این آموزش‌ها پرداخته است و در ادامه نیز به نقش معلم و مربی و ویژگی‌های او در تعلیم و تربیت دینی پرداخته است. حسن ختام این فصل نیز بیان ویژگی‌های یک معلم موفق از نگاه امیرمؤمنان علی "علیه‌السلام" است.

موضوع فصل پایانی این اثر کاربردی، شیوه‌های آموزش معارف اسلامی به کودکان است. در این بخش ابتدا به آموزش‌های مرتبط به دو دورۀ پنج تا نُه سال و نُه تا سیزده سال اشاره شده است و سپس به معرفی و تبیین شیوه‌های آموزش مفهوم دین، اصول دین، داستان‌های دینی، اخلاق، قرآن، دعا، زیارات، اعیاد دینی، وضو و نماز، روزه، امربه‌معروف و نهی‌ازمنکر، خمس و زکات و… می‌پردازد.

این کتاب که در سال ۷۶ از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به عنوان اثر منتخب پژوهش فرهنگی انتخاب شده است، در سال ۹۹ مجدداً توسط انتشارات چاپ و نشر بین‌الملل بازنشر شد و چاپ بیست‌ویکم آن روانۀ بازار شد. 

................ هر روز با کتاب ...............

عوامل روان‌شناختی مانند اطمینان بیش‌ازحد، ترس از شکست، حس عدالت‌طلبی، توهم پولی و تاثیر داستان‌ها، نقشی کلیدی در شکل‌گیری تحولات اقتصادی ایفا می‌کنند. این عوامل، که اغلب در مدل‌های سنتی اقتصاد نادیده گرفته می‌شوند، می‌توانند توضیح دهند که چرا اقتصادها دچار رونق‌های غیرمنتظره یا رکودهای عمیق می‌شوند ...
جامعیت علمی همایی در بخش‌های مختلف مشخص است؛ حتی در شرح داستان‌های مثنوی، او معانی لغات را باز می‌کند و به اصطلاحات فلسفی و عرفانی می‌پردازد... نخستین ضعف کتاب، شیفتگی بیش از اندازه همایی به مولانا است که گاه به گزاره‌های غیر قابل اثبات انجامیده است... بر اساس تقسیم‌بندی سه‌گانه «خام، پخته و سوخته» زندگی او را در سه دوره بررسی می‌کند ...
مهم نیست تا چه حد دور و برِ کسی شلوغ است و با آدم‌ها –و در بعضی موارد حیوان‌ها- در تماس است، بلکه مهم احساسی است که آن شخص از روابطش با دیگران تجربه می‌کند... طرفِ شما قبل از اینکه با هم آشنا شوید زندگی خودش را داشته، که نمی‌شود انتظار داشت در زندگی‌اش با شما چنان مستحیل شود که هیچ رد و اثر و خاطره‌ای از آن گذشته باقی نماند ...
از فروپاشی خانواده‌ای می‌گوید که مجبور شد او را در مکزیک بگذارد... عبور از مرز یک کشور تازه، تنها آغاز داستان است... حتی هنگام بازگشت به زادگاهش نیز دیگر نمی‌تواند حس تعلق کامل داشته باشد... شاید اگر زادگاهشان کشوری دموکرات و آزاد بود که در آن می‌شد بدون سانسور نوشت، نویسنده مهاجر و آواره‌ای هم نبود ...
گوته بعد از ترک شارلوته دگرگونی بزرگی را پشت سر می‌گذارد: از یک جوان عاشق‌پیشه به یک شخصیت بزرگ ادبی، سیاسی و فرهنگی آلمان بدل می‌شود. اما در مقابل، شارلوته تغییری نمی‌کند... توماس مان در این رمان به زبان بی‌زبانی می‌گوید که اگر ناپلئون موفق می‌شد همه اروپای غربی را بگیرد، یک‌ونیم قرن زودتر اروپای واحدی به وجود می‌آمد و آن‌وقت، شاید جنگ‌های اول و دوم جهانی هرگز رخ نمی‌داد ...