پالایش میراث حدیثی سنت دیرینه و پرافتخار تشیع بوده و از وجوه متمایز کننده‌ی شیعه از اهل سنت بوده است، امری که عالمان شیعی بدان پرداخته‌اند و گاه به دلیل اختلاف نظرهایی، آرای یکدیگر را نیز نقد کرده‌اند. امروزه از آنجا که برخی – عامدانه یا ناشیانه – با دستاویز قرار دادن روایات خرافی و ضعیف سعی در بی اعتبار جلوه دادن تمام مجموعه‌های حدیثی گران بهای شیعه دارند، ضرورت نقد حدیث از سوی آشنایان با علوم اهل بیت (علیهم‌السلام) دوچندان شده است. اگر اینان در اقدام خود توفیق یابند، نه فقط جامعه‌ی اسلامی که بشریت از گنجینه‌ی عظیمی از معارف ناب الهی محروم خواهد شد.

به گزارش خبرنگار اجتهاد، بحث پیرامون احادیث جعلی، از مباحث مهم و کاربردی در حوزه علوم حدیث است. نگاشته‌های فارسی در این زمینه بسیار انگشت شمار است.

مشهورات بی‌اعتبار در تاریخ و حدیث مهدی سیمایی

کتاب «مشهورات بی‌اعتبار در تاریخ و حدیث» نگاشته مهدی سیمایی از نمونه‌های قابل توجه در زبان فارسی است، خصوصاً که تنها به ذکر کلیات بسنده نشده، بلکه نمونه‌های متعددی از احادیث بی‌اعتبار در این اثر ذکر شده است.

دفتر اول «مشهورات بی‌اعتبار در تاریخ و حدیث» در پنج فصل «ارزیابی و فهم حدیث»، «روایات تقسیری»، «روایات اعتقادی»، «روایات تاریخی» و «روایات عاشورا» نگاشته شده است.

فصل اول: روش ارزیابی و فهم حدیث؛ در این فصل، نویسنده ضمن بیان قواعد نقد محتوایی حدیث، از باب نمونه به نقد برخی احادیث پرداخته است که در فصول بعد تکرار نشده است.

فصل دوم: روایات تفسیری؛ در این فصل، برخی از احادیث موجود در کتب تفسیری و روایاتی که به تفسیر و تطبیق آیات قرآن می پردازند، نقد و بررسی شده‌اند.

فصل سوم: روایات اعتقادی؛ این فصل اختصاص به احادیث اعتقادی دارد. مراد از روایات اعتقادی در اینجا هر روایتی است که به شکلی متضمن یک عقیده یا باور است، نه صرفا روایات کلامی. به همین دلیل پار‌ای از روایات عرفانی در این بخش آمده است که البته این نوع تبویت و فصل بندی خالی از تسامح نیست.

فصل چهارم: روایات تاریخی؛ این فصل به نقد روایات تاریخی پرداخته است. روایاتی که داستانی را به امامان علیهم السلام نسبت می‌دهند یا سیره‌ای را از ایشان نقل می‌کنند.

فصل پنجم: روایات عاشورا؛ این فصل راجع به روایات عاشورا است. روایات عاشورا نیز جزو روایات تاریخی هستند، اما به جهت اهمیت عاشورا و مقتل امام حسین علیه‌السلام، فصل جداگانه به آن اختصاص یافته است.

استاد محمدهادی یوسفی غروی از پژوهشگران برجسته تاریخ اسلام درباره این کتاب می‌گوید: «در این اثر معتبر آقای مهدی سیمایی سیمای نقلی شیعیان را از زوائد بی‌فواید بلکه پر ضرر و زیان زدوده است؛ نه با استبعاد و ذوق و سلیقه که با اندازه‌ای بَسَنده از دلایل نقلی معتبر و گاه با برهان خِرد. در نتیجه، سیمایی از تشیّع نشان داده است که از زوائدِ زیان‌بار پیرایش شایسته‌ای شده است».

انتشارات طه، (وابسته به موسسه فرهنگی طه، ناشر تخصصی فلسفه، ادیان، فقه و حقوق و علوم انسانی) دفتر اول کتاب «مشهورات بی‌اعتبار در تاریخ و حدیث»، به قلم مهدی سیمایی را به تازگی در ۳۵۲ صفحه و به قیمت ۵۵ هزار تومان چاپ و منتشر کرده است.

................ هر روز با کتاب ...............

که واقعا هدفش نویسندگی باشد، امروز و فردا نمی‌کند... تازه‌کارها می‌خواهند همه حرف‌شان را در یک کتاب بزنند... روی مضمون متمرکز باشید... اگر در داستان‌تان به تفنگی آویزان به دیوار اشاره می‌کنید، تا پایان داستان، نباید بدون استفاده باقی بماند... بگذارید خواننده خود کشف کند... فکر نکنید داستان دروغ است... لزومی ندارد همه مخاطب اثر شما باشند... گول افسانه «یک‌‌شبه ثروتمند‌ شدن» را نخورید ...
ایده اولیه عموم آثارش در همین دوران پرآشوب جوانی به ذهنش خطور کرده است... در این دوران علم چنان جایگاهی دارد که ایدئولوژی‌های سیاسی چون مارکسیسم نیز می‌کوشند بیش از هر چیز خود را «علمی» نشان بدهند... نظریه‌پردازان مارکسیست به ما نمی‌گویند که اگرچه اتفاقی رخ دهد، می‌پذیرند که نظریه‌شان اشتباه بوده است... آنچه علم را از غیرعلم متمایز می‌کند، ابطال‌پذیری علم و ابطال‌ناپذیری غیرعلم است... جامعه‌ای نیز که در آن نقدپذیری رواج پیدا نکند، به‌معنای دقیق کلمه، نمی‌تواند سیاسی و آزاد قلمداد شود ...
جنگیدن با فرهنگ کار عبثی است... این برادران آریایی ما و برادران وایکینگ، مثل اینکه سحرخیزتر از ما بوده‌اند و رفته‌اند جاهای خوب دنیا مسکن کرده‌اند... ما همین چیزها را نداریم. کسی نداریم از ما انتقاد بکند... استالین با وجود اینکه خودش گرجی بود، می‌خواست در گرجستان نیز همه روسی حرف بزنند...من میرم رو میندازم پیش آقای خامنه‌ای، من برای خودم رو نینداخته‌ام برای تو و امثال تو میرم رو میندازم... به شرطی که شماها برگردید در مملکت خودتان خدمت کنید ...
رویدادهای سیاسی برای من از آن جهت جالبند که همچون سونامی قهرمان را با تمام ایده‌های شخصی و احساسات و غیره‌اش زیرورو می‌کنند... تاریخ اولا هدف ندارد، ثانیا پیشرفت ندارد. در تاریخ آن‌قدر بُردارها و جهت‌های گونه‌گون وجود دارد که همپوشانی دارند؛ برآیندِ این بُردارها به قدری از آنچه می‌خواستید دور است که تنها کار درست این است: سعی کنید از خود محافظت کنید... صلح را نخست در روح خود بپروران... همه آنچه به‌نظر من خارجی آمده بود، کاملا داخلی از آب درآمد ...
می‌دانم که این گردهمایی نویسندگان است برای سازماندهی مقاومت در برابر فاشیسم، اما من فقط یک حرف دارم که بزنم: سازماندهی نکنید. سازماندهی یعنی مرگ هنر. تنها چیزی که مهم است استقلال شخصی است... در دریافت رسمی روس‌ها، امنیت نظام اهمیت درجه‌ی اول دارد. منظور از امنیت هم صرفاً امنیت مرز‌ها نیست، بلکه چیزی است بسیار بغرنج‌تر که به آسانی نمی‌توان آن را توضیح داد... شهروندان خود را بیشتر شبیه شاگرد مدرسه می‌بینند ...