مکان حادثه زمان حال است؛ و موضوع اثر، سرگذشت خوراک ما از عصر حجر تا به امروز... کتاب آشپزی، در برابر پوچی افسانه پهلوانی مردان، تنها کتاب موثق تاریخ است... شجره‌نامه‌ای مربوط به آشپزی از طریق نه چهره زنانه درمی‌آمیزد که هرکدام با یکی از دوره‌های تاریخ، از عصر حجر و دوران قرون وسطا و باروک و عصر انقلاب و صنعت و جز آن تا به امروز، منطبق است

سفره ماهی | گونتر گراس
سفره‌ماهی
[Der Butt]. (The Flounder) رمانی از گونترگراس (1) (1927)، نویسنده آلمانی، که در 1977 منتشر شد. گراس کتابش را چنین خلاصه می‌کند: «مکان حادثه زمان حال است؛ و موضوع اثر، سرگذشت خوراک ما از عصر حجر تا به امروز.» زمان روایت، که به «نه ماه» تقسیم شده است و هر ماه مطابق با یک فصل از کتاب است، معادل دوران بارداری است و به طور بسیار دقیق بین بسته شدن نطفه هلن، دختر گراس، که کتاب به او اهدا شده است، در اکتبر 1973، و تولد او در تابستان سال بعد واقع شده است. به پیدایش موازی کتاب و کودک، شجره‌نامه‌ای مربوط به آشپزی از طریق نه چهره زنانه درمی‌آمیزد که هرکدام با یکی از دوره‌های تاریخ، از عصر حجر و دوران قرون وسطا و باروک و عصر انقلاب و صنعت و جز آن تا به امروز، منطبق است. گراس، به کمک آنها، «مشارکت بی‌نام زنان را در تاریخ» نقل می‌کند؛ منظور او «ابداع وقایعی حقیقی‌تر از رویدادهایی است که به اصطلاح مورد تأیید سنت ماست»، سنتی که صرفاً عملیات نظامی مردانه را پاس می‌دارد؛ شروع کشت سیب‌زمینی مهمتر از جنگ هفت ساله است! رشته هادی حکایت، داستان سفره‌ماهی بر اساس قصه رمانتیک فیلیپ اوتو رونگه (2)، ماهی‌گیر و همسرش (3) است که گراس به ادعای خود، تحریر ابتدایی آن را بازساخته است:‌ سفره ماهی، که در عصر حجر صید شده است، به صیاد خود قول می‌دهد که اگر آزادش کند به او کمک خواهد کرد تا از سلطه مادرشاهی بگریزد؛ هم او منشأ «حق برتر» مردانه‌ای است که مردها را متقاعد کرده است تا به زور قدم در تاریخ گذارند و قدرت خود را تثبیت کنند و امر واقعی را در احاطه معنایی مستبدانه درآورند. کتاب آشپزی، در برابر پوچی افسانه پهلوانی مردان، تنها کتاب موثق تاریخ است. به اعتقاد گراس، انسان بیشتر به صورت «حیوان قادر به آشپزی» تعریف می‌شود تا حیوان خردمند. پایان رمان بسته نیست: در آغاز سالهای 1970، سفره‌ماهی بار دیگر صید می‌شود، اما این بار به دست سه فمینیست که اگرچه ماهی به آنها پیشنهاد می‌کند که از آن پس از حق آنها دفاع خواهد کرد، حیوان را آزاد نمی‌کنند و دادگاهی برای داوری درباره او تشکیل می‌دهند. نگارش سفره‌ماهی درست پس از انتخابات 1972 آغاز شد؛ انتخاباتی که سوسیال دموکراتها با چنان فاصله غرورآفرینی در آن پیروز شدند «که آنها را بی‌قید و خسته و تنبل ساخت»؛ و گراس، که از هیچ‌گونه حمایتی نسبت به آنان دریغ نکرده بود، «پس از همه آن سالهای تعهد سیاسی و مستقیم و روزانه»، سرانجام با این اثر، قدرت حماسی و قریحه رابله گونه طبل حلبی و سالهای سگی را بازیافت.

مهشید نونهالی. فرهنگ آثار. سروش

1.Gunter Grass 2.Philipp Otto Runge 3.Vom Fischer un syne Fru

................ تجربه‌ی زندگی دوباره ...............

پس از ۲۰ سال به موطن­‌شان بر می­‌گردند... خود را از همه چیز بیگانه احساس می‌­کنند. گذشت روزگار در بستر مهاجرت دیار آشنا را هم برای آنها بیگانه ساخته است. ایرنا که که با دل آکنده از غم و غصه برگشته، از دوستانش انتظار دارد که از درد و رنج مهاجرت از او بپرسند، تا او ناگفته‌­هایش را بگوید که در عالم مهاجرت از فرط تنهایی نتوانسته است به کسی بگوید. اما دوستانش دلزده از یک چنین پرسش­‌هایی هستند ...
ما نباید از سوژه مدرن یک اسطوره بسازیم. سوژه مدرن یک آدم معمولی است، مثل همه ما. نه فیلسوف است، نه فرشته، و نه حتی بی‌خرده شیشه و «نایس». دقیقه‌به‌دقیقه می‌شود مچش را گرفت که تو به‌عنوان سوژه با خودت همگن نیستی تا چه رسد به اینکه یکی باشی. مسیرش را هم با آزمون‌وخطا پیدا می‌کند. دانش و جهل دارد، بلدی و نابلدی دارد... سوژه مدرن دنبال «درخورترسازی جهان» است، و نه «درخورسازی» یک‌بار و برای همیشه ...
همه انسان‌ها عناصری از روباه و خارپشت در خود دارند و همین تمثالی از شکافِ انسانیت است. «ما موجودات دوپاره‌ای هستیم و یا باید ناکامل بودن دانشمان را بپذیریم، یا به یقین و حقیقت بچسبیم. از میان ما، تنها بااراده‌ترین‌ها به آنچه روباه می‌داند راضی نخواهند بود و یقینِ خارپشت را رها نخواهند کرد‌»... عظمت خارپشت در این است که محدودیت‌ها را نمی‌پذیرد و به واقعیت تن نمی‌دهد ...
در کشورهای دموکراتیک دولت‌ها به‌طور معمول از آموزش به عنوان عاملی ثبات‌بخش حمایت می‌کنند، در صورتی که رژیم‌های خودکامه آموزش را همچون تهدیدی برای پایه‌های حکومت خود می‌دانند... نظام‌های اقتدارگرای موجود از اصول دموکراسی برای حفظ موجودیت خود استفاده می‌کنند... آنها نه دموکراسی را برقرار می‌کنند و نه به‌طور منظم به سرکوب آشکار متوسل می‌شوند، بلکه با برگزاری انتخابات دوره‌ای، سعی می‌کنند حداقل ظواهر مشروعیت دموکراتیک را به دست آورند ...
نخستین، بلندترین و بهترین رمان پلیسی مدرن انگلیسی... سنگِ ماه، در واقع، الماسی زردرنگ و نصب‌شده بر پیشانی یک صنمِ هندی با نام الاهه ماه است... حین لشکرکشی ارتش بریتانیا به شهر سرینگاپاتام هند و غارت خزانه حاکم شهر به وسیله هفت ژنرال انگلیسی به سرقت رفته و پس از انتقال به انگلستان، قرار است بر اساس وصیت‌نامه‌ای مکتوب، به دخترِ یکی از اعیان شهر برسد ...