معرفی یک انسان آرمانی | حیات


نشست نقد و بررسی کتاب «همدم، مادر جبهه‌ها» با حضور کتایون رجبی‌راد(نویسنده)، دکتر اسماعیل امینی(شاعر و منتقد ادبی) و جمعی از اعضای خانواده مرحوم زهرا محمودی(راوی کتاب) در کافه لید برگزار شد.

همدم، مادر جبهه‌ها» با حضور کتایون رجبی‌راد(نویسنده)، دکتر اسماعیل امینی

تلاش کردم قصه‌گویی مادربزرگم را نشان بدهم
در این نشست، کتایون رجبی‌راد گفت: مادربزرگم انگار رسالت خودش می‌دانست که خاطراتش را از جبهه‌ها بگوید تا بنویسیم. چند نفر خاطرات ایشان را جمع‌آوری کردند اما هیچ‌کدام منجر به تولید کتاب نشد و چون خیلی تأکید داشت که خودم هم کتابش را بنویسم، این کار را شروع کردم. البته مدت‌ها دنبال قالب این کتاب بودم و وقتی به این فرم رسیدم، کار را خیلی زود نوشتم. من تصمیم گرفتم جغرافیای کارم ثابت باشد و شخصیت‌ها تغییر کنند. وی افزود: من خیلی از حرف‌هایی که داشتم را ننوشتم و سعی کردم نخ تسبیحم را شکل بدهم و از زندگی مادربزرگم برای مخاطب امروزی الگوسازی کنم. من تلاش داشتم قصه‌گویی مادربزرگم را در کار بیاورم.

به ‌اندازه این پیرزن، اثرگذار باشیم!
مدیر انتشارات نسیما ادامه داد: مرحوم محمودی همیشه نقش اجتماعی‌اش را ایفا می‌کرد و برای موضوع حجاب هم به اندازه خودش اثرگذار بود و من در جلسه اخیری که با مسئولان وزارت ارشاد داشتم، تأکید کردم که اگر شما به اندازه این فرد اثرگذار باشید، کافی است. رجبی‌راد گفت: ما در حوزه کتاب، سوژه‌شناس نداریم؛ باید کتاب‌هایی که به درد معضلات و نیازهای روز جامعه می‌خورد را از بین بقیه آثار جدا کرده و به‌طور ویژه به مخاطبان عرضه کنیم. کتاب «نامه‌هایی به یک بسیجی» اثر استاد میرشکاک با این که سال‌ها پیش نوشته شده اما حرف امروز است تا جوان امروزی بداند بسیجی‌ها چه چیزی می‌خواهند و چه آرمان بلندی را دنبال می‌کنند.

«همدم» در حوزه زبان، موفق است
دکتر اسماعیل امینی نیز در این نشست گفت: ما در حوادث انقلاب و جنگ تحمیلی روایت‌هایی داریم که غالبا آمیخته به اغراض است و همیشه منفی هم نیست. وقتی واقعیت آمیخته به اغراض شد، این پیرایه، واقعیت را تغییر می‌دهد. وی افزود: گاهی حیرت می‌کنم؛ حالا که حتی ۵۰سال هم از انقلاب و دفاع‌مقدس نگذشته، این همه تغییر و تحریف حیرت‌انگیز است، چون ما از نزدیک شاهد ماجرا بوده و هستیم. این کتاب از این نظر ارزشمند است چون خانم رجبی با وسواس این کار را کرده‌اند که هرگز به سمت اسطوره‌سازی حرکت نکنند؛ درحالی‌که معمولا خیلی‌ها دچار این معضل می‌شوند.

فیلمنامه‌ای برگرفته از جریان سیال ذهن مؤلف
وی افزود: ما در این کتاب با قصه‌ای که ساخته و پرداخته مؤلف است اما از واقعیت فاصله نمی‌گیرد و داوری هم ندارد و وقتی می‌خوانید، خودتان داوری می‌کنید، طرفیم.
یکی دیگر از جاذبه‌های این کتاب، حرکت در میان زمان‌های مختلف است که در حالت سیال، جابه‌جا می‌شوند و انگار با فیلمنامه‌ای مواجه هستیم که برگرفته از جریان سیال ذهن مؤلف است.
این استاد دانشگاه ادامه داد: نویسنده در این کتاب به‌دنبال این نبوده که توانمندی‌های تکنیکی خودش را به رخ ما بکشد و متنش صمیمانه است. زبان هم از مشکلات امروزی ما در کتاب‌هاست چرا که برخی نویسندگان بنا دارند قدرت قلم‌شان را به رخ مخاطبان بکشانند اما در این کتاب با این معضل روبه‌رو نیستیم. البته با زبان شلخته و رسانه‌ای هم روبه‌رو نیستیم و در این کتاب، زبان به‌خوبی به‌کار گرفته شده است.

وی گفت: روایت رسمی معمولا از یک فضای اسطوره‌ای حرف می‌زند اما واقعیت این است که خیلی وقت‌ها متاسفانه آن‌طور که باید، قدر میراث ماندگار آن دوران مثل خانواده شهدا و جانبازان را نمی‌دانیم. امینی در پایان تصریح کرد: این کتاب اگر کاستی‌هایی دارد اما در حوزه زبان، موفق است چون بدون نقاب است. کتاب به موضوعی پرداخته که هیچ نفع مالی در آن نیست و فقط قرار است در فرهنگ ما تغییری ایجاد کند و یک انسان آرمانی را به ما معرفی کند.
در انتهای این نشست، حضار نظر خود را درباره کتاب همدم و شخصیت مرحوم زهرا محمودی بیان کردند.

کتاب جدید کانمن به مقایسه موارد زیادی در تجارت، پزشکی و دادرسی جنایی می‌پردازد که در آنها قضاوت‌ها بدون هیچ دلیل خاصی بسیار متفاوت از هم بوده است... عواملی نظیر احساسات شخص، خستگی، محیط فیزیکی و حتی فعالیت‌های قبل از فرآیند تصمیم‌گیری حتی اگر کاملاً بی‌ربط باشند، می‌توانند در صحت تصمیمات بسیار تاثیر‌گذار باشند... یکی از راه‌حل‌های اصلی مقابله با نویز جایگزین کردن قضاوت‌های انسانی با قوانین یا همان الگوریتم‌هاست ...
لمپن نقشی در تولید ندارد، در حاشیه اجتماع و به شیوه‌های مشکوکی همچون زورگیری، دلالی، پادویی، چماق‌کشی و کلاهبرداری امرار معاش می‌کند... لمپن امروزی می‌تواند فرزند یک سرمایه‌دار یا یک مقام سیاسی و نظامی و حتی یک زن! باشد، با ظاهری مدرن... لنین و استالین تا جایی که توانستند از این قشر استفاده کردند... مائو تسه تونگ تا آنجا پیش رفت که «لمپن‌ها را ذخایر انقلاب» نامید ...
نقدی است بی‌پرده در ایدئولوژیکی شدن اسلامِ شیعی و قربانی شدن علم در پای ایدئولوژی... یکسره بر فارسی ندانی و بی‌معنا نویسی، علم نمایی و توهّم نویسنده‌ی کتاب می‌تازد و او را کاملاً بی‌اطلاع از تاریخ اندیشه در ایران توصیف می‌کند... او در این کتاب بی‌اعتنا به روایت‌های رقیب، خود را درجایگاه دانایِ کل قرار داده و با زبانی آکنده از نیش و کنایه قلم زده است ...
به‌عنوان پیشخدمت، خدمتکار هتل، نظافتچی خانه، دستیار خانه سالمندان و فروشنده وال‌مارت کار کرد. او به‌زودی متوجه شد که حتی «پست‌ترین» مشاغل نیز نیازمند تلاش‌های ذهنی و جسمی طاقت‌فرسا هستند و اگر قصد دارید در داخل یک خانه زندگی کنید، حداقل به دو شغل نیاز دارید... آنها از فرزندان خود غافل می‌شوند تا از فرزندان دیگران مراقبت کنند. آنها در خانه‌های نامرغوب زندگی می‌کنند تا خانه‌های دیگران بی‌نظیر باشند ...
تصمیم گرفتم داستان خیالی زنی از روستای طنطوره را بنویسم. روستایی ساحلی در جنوب شهر حیفا. این روستا بعد از اشغال دیگر وجود نداشت و اهالی‌اش اخراج و خانه‌هایشان ویران شد. رمان مسیر رقیه و خانواده‌اش را طی نیم قرن بعد از نکبت 1948 تا سال 2000 روایت می‌کند و همراه او از روستایش به جنوب لبنان و سپس بیروت و سپس سایر شهرهای عربی می‌رود... شخصیت کوچ‌داده‌شده یکی از ویژگی‌های بارز جهان ما به شمار می‌آید ...