درباره «اتاق لودویگ» اثر آلویس هوچنیگ | ایبنا

«همیشه می‌خواستم خودم را حبس‌ کنم، گوشه‌گیری‌ کنم، کنار بکشم، جایی‌ باشم که به‌ چشم‌ نیاید اما چشم‌اندازی داشته‌ باشم... در این‌جا می‌خواهم یک‌بار دیگر باخودم رودررو شوم و خودم‌ را ببرم جای دیگر.» 

«اتاق لودویگ» [Ludwig's room ,2014]، درباره گذشته است؛ کندوکاوی جست‌وجوگرانه. داستانی که به‌ بازگشت مربوط می‌شود بازگشتی به‌گذشته، بازگشتی به آنچه به‌ آینده منتهی می‌شود و فرصتی برای تامل؛ داستان ارثیه‌ای‌ست که مرد جوانی را به‌مرور خاطرات و گذشته و گوشه‌ای از تاریخ می‌کشاند اما این همه داستان نیست، داستان در موقعیت است که شکل می‌گیرد و بدون وجود این موقعیت اساسا داستان هویتی ندارد. هویتی که خود مضمون داستان نیز هست.

قهرمان داستان از سویی پی واکاوی و به‌ تعبیر نویسنده، حفاری گذشته است و اطرافیان او پی واکاوی او و این واکاوی‌ها خود کنش و واکنشی‌ را رقم می‌زند که همچون کیکی برش‌خورده برش‌هایی از واقعیت را می‌سازند و پیش روی قرار می‌دهند: «مردم این‌جا با عادت‌های خودشان آن‌قدر عادی شده‌اند که من دیگر از خانه بیرون نمی‌روم، سال‌هاست بیرون نمی‌روم.»

و حالا آدمی پیدا شده که انگیزه بیرون‌آمدن این صاحب ارثیه است مردی که پی گذشته‌اش آمده و برای اهالی، غریبه‌است و البته برای خودش.

داستان حکایت رفت و بازگشت است و در این رفت و بازگشت‌ها که اتفاقی تکراری‌نیست تصویرهایی از بودن می‌دهد. درختان که قطع می‌شوند تا گذشته‌ای کنار برود و آفتاب بودن از سایه حضور خارج‌ شود نویسنده به‌دقت از نمادها به‌شکلی داستانی و نه‌ تصنعی بهره می‌گیرد و شخصیت‌پردازی می‌کند و از آن فراتر موقعیت مکانی را تشریح می‌کند که آبستن حوادث بوده، حوادث تاریخی و این دستاورد مهم او در این‌ داستان است.

به‌ظاهر خانه، ارثیه قهرمان داستان است اما به‌واقع ارثیه او فراتر از یک خانه صرف است و این چیزی‌ست که قهرمان داستان ناخواسته با آن رودررو می‌شود و بعد از این ناخواستگی رودررویی سعی در حفظ آن می‌کند و توامان که در پی گذشته‌ است، به‌ آینده نیز نگاهی توامان دارد.

«هوچنیگ» در اتریش متولد شده و به‌خاطر آثارش جوایز متعددی نظیر «جایزه اینگه بورگ باخمن»، «جایزه ایتالو سوه وو»، «جایزه اریش فرید» را از آن خود کرده‌ و با اینکه بعضی از آثار این نویسنده به ده‌ها زبان ترجمه‌شده تاکنون اثری از او به‌فارسی برگردانده‌ نشده و «اتاق لودویگ» نخستین‌ اثری است که از این نویسنده برجسته با ترجمه‌ای خواندنی به‌فارسی منتشر شده است. او درباره نگاهش به‌ادبیات گفته: «ما به دنیا می‌آییم، تنهاییم و شروع می‌کنیم به جست‌وجوی اینکه کجا می‌رویم و از کجا آمده‌ایم و احیانا با چه کسی برخورد می‌کنیم و آشنا می‌شویم.»

قهرمان داستان در جایی می‌گوید: «چقدر خوب است که زمانی‌برسد که آدم بتواند از دست خودش در امان‌ باشد... من در گذشته‌های دیگران چیزی گم نکرده‌ بودم که پیداکنم، در آن‌ها همیشه خودم را گم‌کرده‌ام.»

و او تصمیم‌گرفته در سکوت، بی‌آن‌که در جنگل (آدم‌ها) قطع درختان(نماد آدمی) حضوری پررنگ داشته‌ باشد آفتاب را به زندگی آن‌ها و خودش بتاباند و در عین حال سایه‌ای‌ مستتر از خودش به‌جا بگذارد. این خلوت و حضوری که نویسنده در اثر می‌آفریند جزو لحظات درخشان ادبیات او به‌حساب می‌آید. نویسنده به‌درستی نگاه قهرمان داستان را توصیف می‌کند؛ نگاهی که وضع حال حضور آدمی را در این‌جهان بیانگر است: «خورشید طلوع می‌کند و غروب و من دارم به‌خودم نگاه می‌کنم که در حال مشاهده‌ام.»

داستان تودرتو است و در دل تنهایی آدم‌ها با قطع درختان و نوسازی ارثیه به روابط انسانی نقب می‌زند و از پیوند انسانی سخن می‌گوید و همان نگاه مشاهده‌گر، هم‌کلامی از جنس گفت‌وگو  پیدا می‌کند و سکوت جای خود را به دیالوگ می‌دهد. این دیالوگ به شکل‌های مختلف در داستان حضور دارد و نویسنده مرتب به دنیای کوچک داستانش زوم انسانی می‌کند و کنتراست می‌دهد و مخاطب در این حالت‌ها باید همچون قهرمان داستان خودش را و موقعیتش را در دنیای پیرامونش بسنجد و طبق آن نقش انسانی‌اش را بازی کند.

«اتاق لودویگ» اثر آلویس هوچنیگ [Hotschnig, Alois] با ترجمه محمود حسینی‌زاد در 128 صفحه و توسط نشر چشمه منتشر شده است.

................ تجربه‌ی زندگی دوباره ...............

که واقعا هدفش نویسندگی باشد، امروز و فردا نمی‌کند... تازه‌کارها می‌خواهند همه حرف‌شان را در یک کتاب بزنند... روی مضمون متمرکز باشید... اگر در داستان‌تان به تفنگی آویزان به دیوار اشاره می‌کنید، تا پایان داستان، نباید بدون استفاده باقی بماند... بگذارید خواننده خود کشف کند... فکر نکنید داستان دروغ است... لزومی ندارد همه مخاطب اثر شما باشند... گول افسانه «یک‌‌شبه ثروتمند‌ شدن» را نخورید ...
ایده اولیه عموم آثارش در همین دوران پرآشوب جوانی به ذهنش خطور کرده است... در این دوران علم چنان جایگاهی دارد که ایدئولوژی‌های سیاسی چون مارکسیسم نیز می‌کوشند بیش از هر چیز خود را «علمی» نشان بدهند... نظریه‌پردازان مارکسیست به ما نمی‌گویند که اگرچه اتفاقی رخ دهد، می‌پذیرند که نظریه‌شان اشتباه بوده است... آنچه علم را از غیرعلم متمایز می‌کند، ابطال‌پذیری علم و ابطال‌ناپذیری غیرعلم است... جامعه‌ای نیز که در آن نقدپذیری رواج پیدا نکند، به‌معنای دقیق کلمه، نمی‌تواند سیاسی و آزاد قلمداد شود ...
جنگیدن با فرهنگ کار عبثی است... این برادران آریایی ما و برادران وایکینگ، مثل اینکه سحرخیزتر از ما بوده‌اند و رفته‌اند جاهای خوب دنیا مسکن کرده‌اند... ما همین چیزها را نداریم. کسی نداریم از ما انتقاد بکند... استالین با وجود اینکه خودش گرجی بود، می‌خواست در گرجستان نیز همه روسی حرف بزنند...من میرم رو میندازم پیش آقای خامنه‌ای، من برای خودم رو نینداخته‌ام برای تو و امثال تو میرم رو میندازم... به شرطی که شماها برگردید در مملکت خودتان خدمت کنید ...
رویدادهای سیاسی برای من از آن جهت جالبند که همچون سونامی قهرمان را با تمام ایده‌های شخصی و احساسات و غیره‌اش زیرورو می‌کنند... تاریخ اولا هدف ندارد، ثانیا پیشرفت ندارد. در تاریخ آن‌قدر بُردارها و جهت‌های گونه‌گون وجود دارد که همپوشانی دارند؛ برآیندِ این بُردارها به قدری از آنچه می‌خواستید دور است که تنها کار درست این است: سعی کنید از خود محافظت کنید... صلح را نخست در روح خود بپروران... همه آنچه به‌نظر من خارجی آمده بود، کاملا داخلی از آب درآمد ...
می‌دانم که این گردهمایی نویسندگان است برای سازماندهی مقاومت در برابر فاشیسم، اما من فقط یک حرف دارم که بزنم: سازماندهی نکنید. سازماندهی یعنی مرگ هنر. تنها چیزی که مهم است استقلال شخصی است... در دریافت رسمی روس‌ها، امنیت نظام اهمیت درجه‌ی اول دارد. منظور از امنیت هم صرفاً امنیت مرز‌ها نیست، بلکه چیزی است بسیار بغرنج‌تر که به آسانی نمی‌توان آن را توضیح داد... شهروندان خود را بیشتر شبیه شاگرد مدرسه می‌بینند ...