کتاب هزاره | سازندگی


پاتریک مک‌کی، تهیه‌کننده سریال «ارباب حلقه‌ها» در پیش‌نمایش آن از «يک حماسه عظيم و شگفتی‌سازِ تالکينی» سخن گفت؛ «حلقه‌های قدرت» با مبلغ یک ميلیارد دلار برای پنج فصل پرخرج‌ترین مجموعه‌ای است که تاکنون ساخته شده است.‌ «حلقه‌های قدرت» به‌عنوان سری چهارمِ «ارباب حلقه‌ها»، هرچند اقتباسی کامل از سه‌گانه «ارباب‌ حلقه‌ها»ی جی. آر. آر. تالکین نیست، اما اقتباسی از ضمائم و شخصیت‌های سه‌گانه آن است، و همین امر کافی است تا بار دیگر ذهن‌های میلیون‌ها خواننده و ببینده را به‌سوی این شاهکار ادبیات جهان سوق بدهد. ماجراهای سری چهارم «ارباب حلقه‌ها» به چهارهزار سال پیش از سه‌گانه «ارباب حلقه‌ها» یعنی پیش از اینکه فرودو و سام هابیت راهی سفر سرزمين ميانه شوند، برمی‌گردد.‌ هرچند «حلقه‌های قدرت» قلمروهای تازه‌ای را فتح می‌کند، ولی به افسانه جاافتاده تالکين، نویسنده سه‌گانه «ارباب حلقه‌ها» هم احترام می‌گذارد.

ارباب‌ حلقه‌ها

«حلقه‌های قدرت» تماشاگران را به دورانی برمی‌گرداند که در آن قدرت‌های بزرگ شکل گرفتند، پادشاهی‌ها به شکوه رسیدند و نابود شدند، قهرمانان بزرگ آزمایش شدند، امید به بهترین سرنخ‌ها آویزان شد و بزرگ‌ترین شروری که تا‌به‌حال از قلم تالکین جاری شده بود، تهدید می‌کند که تمام جهان را در تاریکی فرومی‌برد. این سریال که در زمان صلح نسبی آغاز می‌شود، مجموعه‌ای از شخصیت‌های آشنا و جدید را دنبال می‌کند، زیرا آنها با ظهور مجدد شر به سرزمین میانه مواجه می‌شوند: از تاریک‌ترین اعماق کوه‌های مه‌آلود، تا جنگل‌های باشکوه پایتخت الف‌های لیندون، تا پادشاهی جزیره‌ای خیره‌کننده نومنور، تا دورترین نقاط نقشه...

تا به امروز صدوپنجاه میلیون نسخه از «ارباب حلقه‌ها» فروش رفته است و تقریبا به همه زبان‌ها ترجمه شده است. ترجمه فارسی این رمان که توسط رضا علیزاده در نشر روزنه منتشر شده نیز به چاپ دهم رسیده است. سه‌گانه «ارباب حلقه‌ها» (یاران حلقه، دو برج، بازگشت شاه) که از آن به‌عنوان یکی از بهترین رمان‌های تمام دوران یاد می‌شود از زمان انتشارش تا به امروز موفقیت‌های چشمگیری کسب کرده است: رمان در سال 1957 برنده جایزه بهترین رمان بین‌المللی فانتزی شد، در سال 1999 در نظرسنجی آمازون، به‌عنوان «کتاب هزاره» انتخاب شد، در سال 2003 براساس نظرسنجی بی‌بی‌سی به‌عنوان «دوست‌داشتنی‌ترین کتاب ملت‌ها» انتخاب شد؛ در نظرسنجی‌های مشابه در 2004 در آلمان و استرالیا، «ارباب حلقه‌ها» عنوان محبوب‌ترین کتاب را به خود اختصاص داد و مجدد در سال 2009، توسط بی‌بی‌سی‌ در فهرست صد رمان تاثیرگذار جهان یا رمان‌هایی که جهان را شکل دادند، قرار داده شد. این رمان در فهرست صد رمان برتر همه دورانِ مجله تایم نیز آمده است.

از تالکین به‌عنوان پدر ادبیات فانتزی مدرن یاد می‌کنند. او متولد 1892 در آفریقای جنوبی است و پدر و مادرش هردو انگلیسی بودند. او در زمینه ادبیات قرون وسطی و آنگلوساکسون تحصیل کرد و پس از آن تا سال 1959 یعنی تا زمان بازنشستگی استاد زبان و ادبیات انگیسی در کالج مرتون بود. تالکین در سال 1937 رمان «هابیت» را منتشر کرد. پس از موفقیت این رمان، به سراغ نوشتن سه‌گانه «ارباب حلقه‌ها» رفت. این مجموعه پس از دوازده سال کار، طی سال‌های 1954 تا 1956، منتشر شد و برای او شهرتی عالمگیر به ارمغان آورد. تالکین در 1973 در انگلستان درگذشت. 28 سال پس از مرگش، پیتر جکسون یکی از مهم‌ترین فیلم‌های تاریخ سینما را از روی سه‌گانه «ارباب حلقه‌ها» ساخت که به فروش کتاب کمک بیشتری کرد، و از همین جا بود که رمان به زبان فارسی و زبان‌های دیگر هم ترجمه شد.

رمان «ارباب حلقه‌ها» این‌گونه آغاز می‌شود: «وقتی آقای بیل‌بو بگینز اهل بگ‌اند اعلام کرد که به زودی یکصدویازدهمین سالگرد تولدش را با یک مهمانی باشکوه از نوعی خاص جشن خواهد گرفت، این موضوع حرف و حدیث‌ها و هیجان زیادی را در هابیتون برانگیخت. بیل‌بو آدمی ثروتمند بود با ویژگی‌های منحصر‌به‌فرد و از زمان ناپدیدشدن استثنایی و بازگشت دور از انتظارش، در آن شصت سال مایه تعجب شایرها شده بود. ثروت‌هایی که از سفر به همراه آورده بود، اکنون به افسانه‌های اهالی محل تبدیل شده، و اعتقاد عمومی به رغم آنچه مرد پیر می‌گفت، این بود که تپه بگ‌اند پر از نقب‌هایی است که آکنده از گنجینه‌هایی فراوان است. و اگر این موضوع دلیل کافی برای شهرت نباشد، بنیه قوی او نیز جای تعجب بسیار داشت. زمان می‌گذشت، اما چنان می‌نمود که گذشت زمان تاثیر اندکی به‌روی آقای بگینز دارد. در نودسالگی درست مثل پنجاه‌سالگی بود. در نودونه‌سالگی می‌گفتند که خوب مانده، ولی درست‌تر این بود که می‌گفتند هیچ تغییری نکرده است. کسانی بودند که سر می‌جنباندند و با خود می‌اندیشیدند این نشانه خوبی نیست؛ خوبی نیست که کسی (ظاهرا) صاحب جوانی جاودانه و همین‌طور (چنان‌که می‌گفتند) ثروت تمام‌ناشدنی باشد. می‌گفتند: «باید بهای آن را پرداخت، این موضوعی طبیعی نیست، دردسر درست خواهد کرد!»

................ تجربه‌ی زندگی دوباره ...............

هنرمندی خوش‌تیپ به‌نام جد مارتین به موفقیت‌های حرفه‌ای غیرمعمولی دست می‌یابد. عشقِ اُلگا، روزنامه‌نگاری روسی را به دست می‌آورد که «کاملا با تصویر زیبایی اسلاوی که به‌دست آژانس‌های مدلینگ از زمان سقوط اتحاد جماهیر شوروی رایج شده است، مطابقت دارد» و به جمع نخبگان جهانی هنر می‌پیوندد... هنرمندی ناامید است که قبلا به‌عنوان یک دانشجوی جوان معماری، کمال‌گرایی پرشور بوده است... آگاهیِ بیشتر از بدترشدنِ زندگی روزمره و چشم‌انداز آن ...
آیا مواجهه ما با مفهوم عدالت مثل مواجهه با مشروطه بوده است؟... «عدالت به مثابه انصاف» یا «عدالت به عنوان توازن و تناسب» هر دو از تعاریف عدالت هستند، اما عدالت و زمینه‌های اجتماعی از تعاریف عدالت نیستند... تولیدات فکری در حوزه سیاست و مسائل اجتماعی در دوره مشروطه قوی‌تر و بیشتر بوده یا بعد از انقلاب؟... مشروطه تبریز و گیلان و تاحدی مشهد تاحدی متفاوت بود و به سمت اندیشه‌ای که از قفقاز می‌آمد، گرایش داشت... اصرارمان بر بی‌نیازی به مشروطه و اینکه نسبتی با آن نداریم، بخشی از مشکلات است ...
وقتی با یک مستبد بی‌رحم که دشمنانش را شکنجه کرده است، صبحانه می‌خورید، شگفت‌آور است که چقدر به ندرت احساس می‌کنید روبه‌روی یک شیطان نشسته یا ایستاده‌اید. آنها اغلب جذاب هستند، شوخی می‌کنند و لبخند می‌زنند... در شرایط مناسب، هر کسی می‌تواند تبدیل به یک هیولا شود... سیستم‌های خوب رهبران بهتر را جذب می‌کنند و سیستم‌های بد رهبران فاسد را جذب می‌کنند... به جای نتیجه، روی تصمیم‌گیری‌ها تمرکز کنیم ...
دی ماهی که گذشت، عمر وبلاگ نویسی من ۲۰ سال تمام شد... مهر سال ۸۸ وبلاگم برای اولین بار فیلتر شد... دی ماه سال ۹۱ دو یا سه هفته مانده به امتحانات پایان ترم اول مقطع کارشناسی ارشد از دانشگاه اخراج شدم... نه عضو دسته و گروهی بودم و هستم، نه بیانیه‌ای امضا کرده بودم، نه در تجمعی بودم. تنها آزارم! وبلاگ نویسی و فعالیت مدنی با اسم خودم و نه اسم مستعار بود... به اعتبار حافظه کوتاه مدتی که جامعه‌ی ایرانی از عوارض آن در طول تاریخ رنج برده است، باید همیشه خود را در معرض مرور گذشته قرار دهیم ...
هنگام خواندن، با نویسنده‌ای روبه رو می‌شوید که به آنچه می‌گوید عمل می‌کند و مصداق «عالِمِ عامل» است نه زنبور بی‌عسل... پس از ارائه تعریفی جذاب از نویسنده، به عنوان «کسی که نوشتن برای او آسان است (ص17)»، پنج پایه نویسندگی، به زعم نویسنده کتاب، این گونه تعریف و تشریح می‌شوند: 1. ذوق و استعداد درونی 2. تجربه 3. مطالعات روزآمد و پراکنده 4. دانش و تخصص و 5. مخاطب شناسی. ...