کتاب هزاره | سازندگی


پاتریک مک‌کی، تهیه‌کننده سریال «ارباب حلقه‌ها» در پیش‌نمایش آن از «يک حماسه عظيم و شگفتی‌سازِ تالکينی» سخن گفت؛ «حلقه‌های قدرت» با مبلغ یک ميلیارد دلار برای پنج فصل پرخرج‌ترین مجموعه‌ای است که تاکنون ساخته شده است.‌ «حلقه‌های قدرت» به‌عنوان سری چهارمِ «ارباب حلقه‌ها»، هرچند اقتباسی کامل از سه‌گانه «ارباب‌ حلقه‌ها»ی جی. آر. آر. تالکین نیست، اما اقتباسی از ضمائم و شخصیت‌های سه‌گانه آن است، و همین امر کافی است تا بار دیگر ذهن‌های میلیون‌ها خواننده و ببینده را به‌سوی این شاهکار ادبیات جهان سوق بدهد. ماجراهای سری چهارم «ارباب حلقه‌ها» به چهارهزار سال پیش از سه‌گانه «ارباب حلقه‌ها» یعنی پیش از اینکه فرودو و سام هابیت راهی سفر سرزمين ميانه شوند، برمی‌گردد.‌ هرچند «حلقه‌های قدرت» قلمروهای تازه‌ای را فتح می‌کند، ولی به افسانه جاافتاده تالکين، نویسنده سه‌گانه «ارباب حلقه‌ها» هم احترام می‌گذارد.

ارباب‌ حلقه‌ها

«حلقه‌های قدرت» تماشاگران را به دورانی برمی‌گرداند که در آن قدرت‌های بزرگ شکل گرفتند، پادشاهی‌ها به شکوه رسیدند و نابود شدند، قهرمانان بزرگ آزمایش شدند، امید به بهترین سرنخ‌ها آویزان شد و بزرگ‌ترین شروری که تا‌به‌حال از قلم تالکین جاری شده بود، تهدید می‌کند که تمام جهان را در تاریکی فرومی‌برد. این سریال که در زمان صلح نسبی آغاز می‌شود، مجموعه‌ای از شخصیت‌های آشنا و جدید را دنبال می‌کند، زیرا آنها با ظهور مجدد شر به سرزمین میانه مواجه می‌شوند: از تاریک‌ترین اعماق کوه‌های مه‌آلود، تا جنگل‌های باشکوه پایتخت الف‌های لیندون، تا پادشاهی جزیره‌ای خیره‌کننده نومنور، تا دورترین نقاط نقشه...

تا به امروز صدوپنجاه میلیون نسخه از «ارباب حلقه‌ها» فروش رفته است و تقریبا به همه زبان‌ها ترجمه شده است. ترجمه فارسی این رمان که توسط رضا علیزاده در نشر روزنه منتشر شده نیز به چاپ دهم رسیده است. سه‌گانه «ارباب حلقه‌ها» (یاران حلقه، دو برج، بازگشت شاه) که از آن به‌عنوان یکی از بهترین رمان‌های تمام دوران یاد می‌شود از زمان انتشارش تا به امروز موفقیت‌های چشمگیری کسب کرده است: رمان در سال 1957 برنده جایزه بهترین رمان بین‌المللی فانتزی شد، در سال 1999 در نظرسنجی آمازون، به‌عنوان «کتاب هزاره» انتخاب شد، در سال 2003 براساس نظرسنجی بی‌بی‌سی به‌عنوان «دوست‌داشتنی‌ترین کتاب ملت‌ها» انتخاب شد؛ در نظرسنجی‌های مشابه در 2004 در آلمان و استرالیا، «ارباب حلقه‌ها» عنوان محبوب‌ترین کتاب را به خود اختصاص داد و مجدد در سال 2009، توسط بی‌بی‌سی‌ در فهرست صد رمان تاثیرگذار جهان یا رمان‌هایی که جهان را شکل دادند، قرار داده شد. این رمان در فهرست صد رمان برتر همه دورانِ مجله تایم نیز آمده است.

از تالکین به‌عنوان پدر ادبیات فانتزی مدرن یاد می‌کنند. او متولد 1892 در آفریقای جنوبی است و پدر و مادرش هردو انگلیسی بودند. او در زمینه ادبیات قرون وسطی و آنگلوساکسون تحصیل کرد و پس از آن تا سال 1959 یعنی تا زمان بازنشستگی استاد زبان و ادبیات انگیسی در کالج مرتون بود. تالکین در سال 1937 رمان «هابیت» را منتشر کرد. پس از موفقیت این رمان، به سراغ نوشتن سه‌گانه «ارباب حلقه‌ها» رفت. این مجموعه پس از دوازده سال کار، طی سال‌های 1954 تا 1956، منتشر شد و برای او شهرتی عالمگیر به ارمغان آورد. تالکین در 1973 در انگلستان درگذشت. 28 سال پس از مرگش، پیتر جکسون یکی از مهم‌ترین فیلم‌های تاریخ سینما را از روی سه‌گانه «ارباب حلقه‌ها» ساخت که به فروش کتاب کمک بیشتری کرد، و از همین جا بود که رمان به زبان فارسی و زبان‌های دیگر هم ترجمه شد.

رمان «ارباب حلقه‌ها» این‌گونه آغاز می‌شود: «وقتی آقای بیل‌بو بگینز اهل بگ‌اند اعلام کرد که به زودی یکصدویازدهمین سالگرد تولدش را با یک مهمانی باشکوه از نوعی خاص جشن خواهد گرفت، این موضوع حرف و حدیث‌ها و هیجان زیادی را در هابیتون برانگیخت. بیل‌بو آدمی ثروتمند بود با ویژگی‌های منحصر‌به‌فرد و از زمان ناپدیدشدن استثنایی و بازگشت دور از انتظارش، در آن شصت سال مایه تعجب شایرها شده بود. ثروت‌هایی که از سفر به همراه آورده بود، اکنون به افسانه‌های اهالی محل تبدیل شده، و اعتقاد عمومی به رغم آنچه مرد پیر می‌گفت، این بود که تپه بگ‌اند پر از نقب‌هایی است که آکنده از گنجینه‌هایی فراوان است. و اگر این موضوع دلیل کافی برای شهرت نباشد، بنیه قوی او نیز جای تعجب بسیار داشت. زمان می‌گذشت، اما چنان می‌نمود که گذشت زمان تاثیر اندکی به‌روی آقای بگینز دارد. در نودسالگی درست مثل پنجاه‌سالگی بود. در نودونه‌سالگی می‌گفتند که خوب مانده، ولی درست‌تر این بود که می‌گفتند هیچ تغییری نکرده است. کسانی بودند که سر می‌جنباندند و با خود می‌اندیشیدند این نشانه خوبی نیست؛ خوبی نیست که کسی (ظاهرا) صاحب جوانی جاودانه و همین‌طور (چنان‌که می‌گفتند) ثروت تمام‌ناشدنی باشد. می‌گفتند: «باید بهای آن را پرداخت، این موضوعی طبیعی نیست، دردسر درست خواهد کرد!»

................ تجربه‌ی زندگی دوباره ...............

مشاوران رسانه‌ای با شعار «محصول ما شک است» می‌کوشند ابهام بسازند تا واقعیت‌هایی چون تغییرات اقلیمی یا زیان دخانیات را زیر سؤال ببرند. ویلیامسن در اینجا فلسفه را درگیر با اخلاق و سیاست می‌بیند: «شک، اگر از تعهد به حقیقت جدا شود، نه ابزار آزادی بلکه وسیله گمراهی است»...تفاوت فلسفه با گفت‌وگوی عادی در این است که فیلسوف، همان پرسش‌ها را با نظام‌مندی، دقت و منطق پی می‌گیرد ...
عوامل روان‌شناختی مانند اطمینان بیش‌ازحد، ترس از شکست، حس عدالت‌طلبی، توهم پولی و تاثیر داستان‌ها، نقشی کلیدی در شکل‌گیری تحولات اقتصادی ایفا می‌کنند. این عوامل، که اغلب در مدل‌های سنتی اقتصاد نادیده گرفته می‌شوند، می‌توانند توضیح دهند که چرا اقتصادها دچار رونق‌های غیرمنتظره یا رکودهای عمیق می‌شوند ...
جامعیت علمی همایی در بخش‌های مختلف مشخص است؛ حتی در شرح داستان‌های مثنوی، او معانی لغات را باز می‌کند و به اصطلاحات فلسفی و عرفانی می‌پردازد... نخستین ضعف کتاب، شیفتگی بیش از اندازه همایی به مولانا است که گاه به گزاره‌های غیر قابل اثبات انجامیده است... بر اساس تقسیم‌بندی سه‌گانه «خام، پخته و سوخته» زندگی او را در سه دوره بررسی می‌کند ...
مهم نیست تا چه حد دور و برِ کسی شلوغ است و با آدم‌ها –و در بعضی موارد حیوان‌ها- در تماس است، بلکه مهم احساسی است که آن شخص از روابطش با دیگران تجربه می‌کند... طرفِ شما قبل از اینکه با هم آشنا شوید زندگی خودش را داشته، که نمی‌شود انتظار داشت در زندگی‌اش با شما چنان مستحیل شود که هیچ رد و اثر و خاطره‌ای از آن گذشته باقی نماند ...
از فروپاشی خانواده‌ای می‌گوید که مجبور شد او را در مکزیک بگذارد... عبور از مرز یک کشور تازه، تنها آغاز داستان است... حتی هنگام بازگشت به زادگاهش نیز دیگر نمی‌تواند حس تعلق کامل داشته باشد... شاید اگر زادگاهشان کشوری دموکرات و آزاد بود که در آن می‌شد بدون سانسور نوشت، نویسنده مهاجر و آواره‌ای هم نبود ...