مجموعه هشت جلدی «قانون» شیخ‌الرئیس ابوعلی سینا با ترجمه عبدالرحمن شرفکندی (هه‌ژار) منتشر شده است. دکتر علی‌اکبر ولایتی بر این مجموعه مقدمه مفصلی نوشته و به جایگاه علم و دانش در تاریخ اسلام و ایران پرداخته است. دانش پزشکی پورسینا، سده‌هاست که در دنیا به عنوان کتاب‌های مرجع در دانشگاه‌ها مطالعه می‌شود.

به گزارش ایبنا، یک هزار سال از دوره زندگی فیلسوف، دانشمند و طبیب نامی ایران، شیخ‌الرئیس ابوعلی سینا حسین‌بن عبدالله بن سینا می‌گذرد. نام
ابن‌سینا در کتاب‌ها و تذکره‌ها، در سخنرانی‌ها و مجامع علمی و ادبی بیشتر یادآور دو اثر جاودان وی یعنی شفا و قانون بوده است.

توده مردم سرزمین ما که اجدادشان در ازمنه گذشته با دانش و اطلاعات عصر خود آثار
ابن‌سینا را می‌خواندند و در طب به کار می‌بستند، امروزه تنها با نام و آوازه شهرت او آشنایی دارند و بس... در طول 10 قرنی که از زمان حیات ابن‌سینا می‌گذرد، نوشته‌هایش به زبان‌های دنیا ترجمه می‌شود، صدها سال در دانشگاه‌ها و مدارس عالی اروپا تدریس می‌شود، نظریات و اندیشه‌های وی تعقیب می‌شود و گسترش می‌یابد و سرانجام، پایه بسیاری از رشته‌های علوم جدید در مغرب زمین گذاشته می‌شود.

ترجمه‌های ناقص به زبان فارسی و تفسیرها و تخلیص‌های نسبتا مفیدی از قانون تهیه و تدوین شده است؛ از جمله تفسیر ابوعبید عبدالواحد جوزجانی (در قرن چهارم هجری)، شرح علی‌بن رضوان (قرن پنجم)، ملخص قانون از ابن‌النفیس که در سال 1828 در هندوستان به چاپ رسیده است، خلاصه القانون از ابوسعید بن‌السرورالاسرائیلی السامری در ترجمه فارسی کلیات قانون از ملافتح‌الله بن فخرالدین شیرازی که در سال 1306 در هندوستان به چاپ رسیده و تفسیرها و تحشیه‌های دیگر که برخی نسخه‌های آن‌ها در کتابخانه‌های ایران و خارج از ایران موجود است.

در پیشگفتار کتاب آمده است که برای ترجمه این کتاب نسخه‌های گوناگونی از کتاب قانون را دیدیم و مقایسه کردیم. متأسفانه نسخ متعدد قانون باهم بسی متفاوتند. در زبان انگلیسی نیز فقط جلد اول قانون در دسترس است و آن نیز با قانون عربی تفاوت دارد. ناگزیر، یکی از مشهورترین نسخ قانون (القانون فی‌الطب، چاپ بولاق) را برگزیدیم و ترجمه و تحشیه و تصحیح و تنقیح را بر مبنای آن انجام دادیم. هرجا تفاوت موضوع در نسخه‌های مختلف چشمگیر بود، آن را در پاورقی یا در متن ترجمه تذکر دادیم.

اگر مهم‌ترین رسالت ناشران ایرانی، نشر کتاب‌هایی باشد که به تقویت هویت ملی و اعتماد به نفس نسل جوان کمک می‌کنند، گام انتشارات سروش در چاپ و انتشار «قانون در طب» به سال 1362 و اکنون تجدید چاپ آن با عنوان جدید «قانون» به همراه مجلد «نمایه موضوعی» را باید پاسخی مسوولانه به این ضرورت و نیاز هویت‌شناختی دوران حساس کنونی ارزیابی کرد.

به گفته دکتر علی‌اکبر ولایتی، عضو پیوسته و رئیس گروه طب اسلامی و طب سنتی فرهنگستان علوم پزشکی جمهوری اسلامی ایران، قانون، کتاب مهم و در عین حال پیچیده‌ای است. بنابراین باید توقع داشت شروح و گزارش‌های متعددی از آن پدید آمده باشد. تناوب شروحی که بر قانون نوشته شده آن را در زمره مهم‌ترین آثار تمدن اسلامی و در ردیف اثر بسیار مشهور
ابن عربی در تصوف، فصوص‌الحکم قرار می‌دهد.

شروح قانون را باید به چند دسته تقسیم کرد: شروحی که بر کتاب یا بخشی از آن نوشته شده، خلاصه‌ها و گزارش‌هایی که از کتاب تهیه شده و البته این‌ها را باید در کنار ترجمه‌های متعدد آن قرار داد. بروکلمان و مهدوی سعی کرده‌اند فهرستی از شارحان قانون به دست دهند. از این شارحان باید از فخرالدین رازی، ابراهیم‌بن علی قطب مصری، قطب‌الدین شیرازی، ابوالفضل نامور سامری، سدیدالدین کارزونی، محمد آق‌سرایی، حکیم علی گیلانی، ضیاءالدین شجاعی را نام برد.

فهرستی که مهدوی از شارحان قانون ارایه می‌دهد، در کنار فهرست تهیه شده به وسیله بروکلمان تعداد شارحان قانون را از 20 نفر و 20 عنوان شرح متجاوز می‌کند. در کنار این شروح باید از خلاصه‌هایی نیز که از قانون تهیه شده یاد کرد. دست‌کم پنج خلاصه از قانون را می‌شناسیم؛ خلاصه‌ای که پزشک مشهور قرن ششم شرف‌الدین ایلاقی به نام الموجز القانون تهیه کرده است، خلاصه ابن نفیس به نام تنقیح القانون، و خلاصه تهیه شده به وسیله ابن سعید اسرائیلی است، اما بدون تردید مهم‌ترین خلاصه، خلاصه‌ای است که محمود چغمینی به نام قانونچه از این کتاب تهیه کرده است.

چغمینی کوشیده است در 10 مقاله، گزارش مختصری از قانون به دست دهد. قانونچه به سرعت بین پزشکان و دانشمندان دوره اسلامی رواج یافت و نسخه‌های خطی متعددی از آن تهیه شد. در کنار ترجمه‌هایی که از خود قانون به فارسی تهیه شده، قانونچه نیز به فارسی ترجمه شده است و البته جالب است که متن عربی قانونچه توسط شخصی به نام سیفی قزوینی به نام مفرح‌القوام به نظم نیز کشیده شده است.

متن کامل قانون، یا بخش‌هایی از آن بارها به فارسی ترجمه شده است. از جمله این ترجمه‌های فارسی باید از ترجمه متن کامل کتاب توسط ملا فتح‌الله شیرازی در قرن دهم، ترجمه بخش تب‌ها (کتاب چهارم) توسط حکیم محمد شریف‌خان و ترجمه متن کامل از حاکم گیلانی یاد کرد. چند ترجمه فارسی ناشناس نیز از قانون وجود دارد. قانون یک بار نیز به ترکی ترجمه شده است. این ترجمه را مصطفی ملتوقادی در عهد سلطان مصطفای سوم انجام داده است.

متن عربی قانون بارها به چاپ رسیده است. نخستین چاپ متن عربی در سال 1593 میلادی در رم انجام شد و این چاپ باعث گسترش فراوان قانون در اروپا و در مدارس پزشکی آن شد. ترجمه‌های اروپایی نیز عموما از روی همین چاپ انجام شد. چاپ مشهور دیگر قانون در چاپخانه بولاق (در عثمانی) در سال 1294 قمری انجام شد. این چاپ در کشورهای اسلامی شهرت بسیاری دارد؛ اگر چه بخشی از صفحات آغازین کتاب، از آن ساقط شده است. چاپ بولاق از قانون در سال 2000 میلادی، عیناً در بیروت تجدید چاپ شده است. بهترین چاپ از قانون که البته چاپ منقح و کاملی نیز هست، در سال 1987 میلادی در بیروت توسط ادوارد قش انجام شده است.

مجموعه حاضر، تصحیح و ترجمه ساده و روزآمدی از مشهورترین نسخه «قانون»، یعنی نسخه چاپ «بولاق» توسط عبدالرحمن شرفکندی (هه ژار) است که در آن گروهی از متخصصان در کار تهیه و تدوین حواشی و پاورقی‌ها و مقایسه برخی از موارد کتاب با پزشکی نوین با وی همکاری داشته‌اند.

چاپ‌های متعدد این کتاب تاکنون با استقبال طرفداران طب سنتی و گیاهی در ایران روبه‌رو و به سرعت نایاب شده است. چاپ جدید این مجموعه هشت جلدی با اصلاحیه‌ای در عنوان کتاب، «قانون» به جای «قانون در طب»، به همراه نمایه موضوعی اندام‌ها، بیماری‌ها و داروها، در پی درخواست مکرر فعالان حوزه کتاب‌های پزشکی صورت پذیرفته است. مجلد نمایه این مجموعه به همت «محترم علایی‌بخش» تدوین شده است.

جلد نخست کتاب قانون در چهار فن گردآوری شده است. فن نخست، در توصیف علم طب و موضوعات آن در امور طبیعی (مشتمل بر شش تعلیم) است. فن دوم به بیماری، علت و نشانه‌های آن (مشتمل بر سه تعلیم) می‌پردازد. فن سوم اختصاص به تندرستی و بیماری و ناگزیری مرگ (مشتمل بر یک فصل و پنج تعلیم) دارد و فن چهارم به بررسی انواع معالجات به حسب بیماری‌های عمومی (مشتمل بر سی و دو فصل) می‌پردازد. تعریف طب، مزاج، اخلاط، تشریح استخوان‌ها، گفتاری درباره ماهیچه‌ها و عصب، معالجه گرم مزاجان، معالجه سرد مزاجان، بیماری‌های ناشی از سوء مزاج، حجامت و... از جمله بخش‌های مختلف جلد نخست کتاب قانون محسوب می‌شود.

جلد دوم به ادویه مفرده اختصاص دارد. شناسایی مزاج داروهای مفرده، شناسایی مزاج داروهای مفرده از راه تجزیه، شناسایی مزاج داروهای مفرده از راه سنجش، آشنایی کنش قوای داروهای مفرده، حالت‌هایی که از خارج بر دارو عارض می‌شود، چیدن گیاهان دارویی و نگهداری آن‌ها، اثرات آرایش و کاربرد در زیبایی، کاربرد در بیماری‌ها، ورم‌ها و جوش‌ها، متعلقات مفاصل، چشم، متعلقات آن، سینه و اعضای تنفسی، اندام‌های غذا، اندام‌های دفع کننده و... از جمله بخش‌های مختلف جلد دوم قانون است.

جلد سوم کتاب قانون در 12 فن گردآوری شده است. بیماری‌های سر و مغز، بیماری‌های عصب، در تشریح و بیماری‌های چشم، گوش، بینی، دهان و زبان، دندان، لثه و لب، گلو، ریه و سینه، قلب و پستان و احوال آن از جمله‌های فن‌های این کتاب پزشی است. بیماری‌های سر که برای مغز حادثه‌آفرین است، مزاج سازگار و مزاج ناسازگار و زود تأثیرپذیر و دیرتأثیرپذیر، انواع سردرد که از سوء مزاج به وجود می‌آیند، ناتوانی نیروی دید که چندین سبب احتمالی دارد و... از جمله بخش‌های مختلف جلد سوم این کتاب است.

جلد چهارم این کتاب نیز دربردارنده چهار فن است. مری و معده، کبد و چگونگی آن، کیسه زهره و سپرز، روده و مقعد از جمله چهار فن کتاب قانون است. تشریح مری و معده، نشانه‌های سوء مزاج گرم معده، درد معده و ناتوانی و اشتهای خوراک، بیماری‌های ابزاری و اشتراکی در معده، چیزهای ناسازگار و زیان‌رسان به کبد، ورم و گسستگی‌ها در کبد، تشریح کیسه زهره و حالت یرقان، علاج ویژه هر یک از انواع اسهال و... از جمله بخش‌های مختلف جلد چهارم است.

جلد پنجم این کتاب در شش فن گردآوری شده است. بیماری‌های مقعد، حالات کلیه، مثانه و بول، اندامان تناسلی مردان، چگونگی ابزار بچه‌آور و بیماری‌های پایدار اطراف بدن از جمله فن‌های مختلف این کتاب است. تشریح کلیه، لاغر شدن کلیه، علاج کلیه به طور کلی، نشانه‌های وجود سنگ در کلیه، داروهای ترکیبی در علاج سنگ کلیه و مثانه، نگهداری و مواظبت از جنین که سالم به دنیا بیاید، زایمان طبیعی و غیرطبیعی، علاج مفاصل خشکیده و متحجر شده، کوبیدگی و درد ناخن، خارش و بادکردگی ناخن‌ها و... از جمله بخش‌های جلد پنجم این کتاب مرجع است.

جلد ششم این کتاب نیز در پنج بخش گردآوری شده است. تب‌ها به طور عام، پیش‌بینی حال بیمار از پیش درآمدها، ورم و جوش، گسستگی پیوندها به جز شکست و بست و شکسته‌بندی از جمله پنج بخش این کتاب است. تبدیل تب ساده به حالات دیگر، عفونت چیست و چگونه پدید می‌آید، شروع بیماری‌ و برآورد روز بحران، رژیم غذایی نوشفا یافته، علاج جوش مورچگی از نوع گاورسی، علاج طاعون، علاج زخم‌ها، علاج گسستگی پی‌رگ و... از جمله بخش‌های مختلف این مجلد است.

جلد هشتم این کتاب مرجع به نمایه موضوعی اختصاص دارد و با نام نمایه موضوعی قانون در طب دارای بیش از 52 هزار عنوان و ارجاع است که علاوه بر آسان ساختن ار دستیابی به صفحه‌ای که در آن نام یک بیماری، یا دارو یا عضو خاص از بدن انسان آمده است، برای فرهنگ‌نویسان و موسسه‌هایی که در زمینه واژه‌نامه‌نویسی فعالیت دارند نیز می‌تواند سودمند باشد. این کتاب دارای سه بخش است، تشریح اندام، بیماری و دارو. این سه بخش مباحث اصلی نمایه موضوعی قانون در طب را بردارند. این مجلد به کوشش محترم علایی‌بخش گردآوری شده است.

مجموعه هشت جلدی قانون شیخ‌الرئیس ابوعلی سینا با ترجمه عبدالرحمن شرفکندی (هه‌ژار) و با مقدمه دکتر علی‌اکبر ولایتی به کوشش انتشارات سروش و با همکاری بنیاد دانشنامه بزرگ فارسی با بهای 45000 تومان منتشر شده و در دسترس علاقه‌مندان قرار دارد.

هنرمندی خوش‌تیپ به‌نام جد مارتین به موفقیت‌های حرفه‌ای غیرمعمولی دست می‌یابد. عشقِ اُلگا، روزنامه‌نگاری روسی را به دست می‌آورد که «کاملا با تصویر زیبایی اسلاوی که به‌دست آژانس‌های مدلینگ از زمان سقوط اتحاد جماهیر شوروی رایج شده است، مطابقت دارد» و به جمع نخبگان جهانی هنر می‌پیوندد... هنرمندی ناامید است که قبلا به‌عنوان یک دانشجوی جوان معماری، کمال‌گرایی پرشور بوده است... آگاهیِ بیشتر از بدترشدنِ زندگی روزمره و چشم‌انداز آن ...
آیا مواجهه ما با مفهوم عدالت مثل مواجهه با مشروطه بوده است؟... «عدالت به مثابه انصاف» یا «عدالت به عنوان توازن و تناسب» هر دو از تعاریف عدالت هستند، اما عدالت و زمینه‌های اجتماعی از تعاریف عدالت نیستند... تولیدات فکری در حوزه سیاست و مسائل اجتماعی در دوره مشروطه قوی‌تر و بیشتر بوده یا بعد از انقلاب؟... مشروطه تبریز و گیلان و تاحدی مشهد تاحدی متفاوت بود و به سمت اندیشه‌ای که از قفقاز می‌آمد، گرایش داشت... اصرارمان بر بی‌نیازی به مشروطه و اینکه نسبتی با آن نداریم، بخشی از مشکلات است ...
وقتی با یک مستبد بی‌رحم که دشمنانش را شکنجه کرده است، صبحانه می‌خورید، شگفت‌آور است که چقدر به ندرت احساس می‌کنید روبه‌روی یک شیطان نشسته یا ایستاده‌اید. آنها اغلب جذاب هستند، شوخی می‌کنند و لبخند می‌زنند... در شرایط مناسب، هر کسی می‌تواند تبدیل به یک هیولا شود... سیستم‌های خوب رهبران بهتر را جذب می‌کنند و سیستم‌های بد رهبران فاسد را جذب می‌کنند... به جای نتیجه، روی تصمیم‌گیری‌ها تمرکز کنیم ...
دی ماهی که گذشت، عمر وبلاگ نویسی من ۲۰ سال تمام شد... مهر سال ۸۸ وبلاگم برای اولین بار فیلتر شد... دی ماه سال ۹۱ دو یا سه هفته مانده به امتحانات پایان ترم اول مقطع کارشناسی ارشد از دانشگاه اخراج شدم... نه عضو دسته و گروهی بودم و هستم، نه بیانیه‌ای امضا کرده بودم، نه در تجمعی بودم. تنها آزارم! وبلاگ نویسی و فعالیت مدنی با اسم خودم و نه اسم مستعار بود... به اعتبار حافظه کوتاه مدتی که جامعه‌ی ایرانی از عوارض آن در طول تاریخ رنج برده است، باید همیشه خود را در معرض مرور گذشته قرار دهیم ...
هنگام خواندن، با نویسنده‌ای روبه رو می‌شوید که به آنچه می‌گوید عمل می‌کند و مصداق «عالِمِ عامل» است نه زنبور بی‌عسل... پس از ارائه تعریفی جذاب از نویسنده، به عنوان «کسی که نوشتن برای او آسان است (ص17)»، پنج پایه نویسندگی، به زعم نویسنده کتاب، این گونه تعریف و تشریح می‌شوند: 1. ذوق و استعداد درونی 2. تجربه 3. مطالعات روزآمد و پراکنده 4. دانش و تخصص و 5. مخاطب شناسی. ...