جلد بیست و چهارم کتاب «فرهنگ قرآن» نوشته آیت الله اکبر هاشمی رفسنجانی و محققان مرکز فرهنگ و معارف قرآن، تهیه پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی و مرکز فرهنگ و معارف قرآن از سوی موسسه بوستان کتاب تجدید چاپ شد.

به گزارش ایبنا، این اثر، معجم معنایی معارف و مفاهیم قران کریم است که به شیوه‌های نو و بی‌نظیر و به صورت الفبایی‌ ـ موضوعی سامان یافته.

کتاب «فرهنگ قرآن» کلید راهیابی آسان قرآن‌پژوهان به موضوعات و مفاهیم قرآن کریم است. سنگ نخست این بنای رفیع به همت آیت‌الله هاشمی رفسنجانی نهاده شد. وی در پس این اندیشه و باور که چینش آیات، در ذیل واژگان قرآنی، ما را به همه معارف قرآن رهنمون نمی‌سازد، طرحی نو در افکندند. در این طرح، کاخی سر بر آورد که بسی بلندتر از معجم‌های لفظی قرآن است، زیرا با نگاهی فراگیر، آیات به صورت روشمند در ذیل موضوعات طبقه‌بندی شده است.

فراهم آوردن چنین معجمی که بسیار فراتر از معجم‌های لفظی است و به صورت جامع و آسان، اطلاعات و آموزه‌های قرآنی در هر موضوع را در اختیار مخاطب قرار می‌دهد، کاری بس دشوار، ظریف و نیازمند تبیین قواعد و اصولی است تا انتخاب مدخل، (موضوع) برداشت‌ها، و طبقه‌بندی به صورت هماهنگ انجام شود.

بخشی از اصولی که در شکل‌گیری این اثر مورد توجه بوده، بدین شرح است:
یک) اصول و ضوابط مدخل‌گزینی:

1ـ ملاک انتخاب در مدخل‌ها، قرآنی بودن و داشتن اطلاعات ـ‌هرچند اندک‌ـ است، به طوری که ذیل برخی از مدخل‌ها، یک آیه و یا حتی بخشی کوتاه از یک آیه ذکر شده است.
2ـ در فارسی و یا عربی بودن، بیشتر به شناخته بودن آنها برای مخاطبان فارسی‌زبان توجه شده است.
3ـ اعلام مصرح در قرآن، و اعلام غیر مصرح که بر اساس روایات و کتاب‌های تفسیر و اسباب نزول، مراد اشاره‌های قرآن‌اند،مدخل قرار گرفته‌اند.
4ـ موضوعات علوم قرآن که در قرآن کریم به آنها اشاره شده باشد و از معارف قرآنی قلمداد شود، مدخل قرار گرفته است؛ مانند محکم و متشابه و نسخ.

دو) اصول و ضوابط برداشت از آیات:

1ـ در برداشت از آیات، چینش و نظم کنونی آیات مورد توجه بوده است، چنانکه برخی روایات، نظم فعلی آیات را توقیفی می‌دانند.
2ـ در برداشت‌ها از روایات شان نزول و روایات تفسیری نیز استفاده شده است، البته مشروط به آنکه با مبانی شناخته شده دینی سازگاری داشته باشد.
3ـ در برداشت‌ها مبنا بر این بوده که ظاهر کلمات قرآن بر اساس فهم عرف، دارای حجیت و قابل استناد است. دعوت قرآن از مردم برای اندیشه‌ورزی در آیه‌های خود و توصیه به آنان برای عمل به مفاد آنها، همچنین روایاتی که مسلمانان را به مراجعه به قرآن و سنجش روایات بر اساس آیات دعوت می‌کند، دلیل گویایی بر این مبناست.
4ـ در این اثر سعی بر آن بوده است که به همه ابعاد کارکرد زبان عربی توجه شود و بر اساس این قواعد، برداشت‌های مختلف صورت پذیرد.
5ـ به سیاق آیات در برداشت‌ها توجه شده است.
6ـ برداشت‌ها در این مجموعه بر اساس قرائت مشهور، یعنی روایت «حفص از عاصم» است.
7ـ در گزارش‌های قرآنی از پیشینیان، باور و مبنا بر آن است که هرآنچه قرآن نقل کرده و آن را نقد نکرده، مورد پذیرش قرآن بوده است.
8ـ برخی از دریافت‌ها و برداشت‌ها، با نظر به روایات، شان نزول‌ها، لغت، احتمال‌ها، تقدیم و تاخیر آیه‌ها، قرار گرفتن جمله‌ای در سیاق جمله و یا جمله‌هایی دیگر، الغای خصوصیت و مانند آنها استفاده شده است، به همین جهت، دلیل برداشت از آیه به صراحت بیان شده تا ابهامی باقی نماند.

سه) اصول و ضوابط طبقه‌بندی اطلاعات:

1ـ مدخل‌ها در این مجموعه به صورت الفبایی تنظیم شده است.
2ـ در ذیل مدخل‌ها سرفصل‌های اصلی و عناوین فرعی ذیل آن نیز به روش الفبایی طبقه‌بندی شده است.
3ـ در بسیاری از موارد، عناوین فرعی در ردیف سرفصل‌های اصلی، در جایگاه الفبایی خود آمده و ارجاع شده است؛ مثلا «آب و آبادانی» گرچه فرعی «نقش آب» است، ولی به دلیل اهمیت، در جایگاه الفبایی خود آمده و به «نقش آب» ارجاع شده است.
4ـ در ذیل برخی از مدخل‌های عام، مانند «آشامیدنی‌ها» و «اخلاق» که خود، مشتمل بر مدخل‌های متعددی است، فقط به ارائه اطلاعات کلی مدخل‌های مربوط پرداخته شده و مباحث مربوط به مصادیق و مدخل‌های ریز به مدخل‌های مربوط ارجاع شده است، مثلا اطلاعات آب، شراب، و ... در آشامیدنی‌ها نیامده، چنانکه اطلاعات دروغ، غیبت، و ... در «اخلاق» نیامده است، بلکه به جایگاه الفبایی خود ارجاع شده است...

جلد بیست و چهارم فرهنگ قرآن با کلمه «کاتب» آغاز و با کلمه «گنج» به پایان می‌رسد.

چاپ دوم کتاب «فرهنگ قرآن» (جلد بیست و چهارم) در شمارگان 750 نسخه، 616 صفحه و بهای 160000 ریال راهی بازار نشر شد.

لمپن نقشی در تولید ندارد، در حاشیه اجتماع و به شیوه‌های مشکوکی همچون زورگیری، دلالی، پادویی، چماق‌کشی و کلاهبرداری امرار معاش می‌کند... لمپن امروزی می‌تواند فرزند یک سرمایه‌دار یا یک مقام سیاسی و نظامی و حتی یک زن! باشد، با ظاهری مدرن... لنین و استالین تا جایی که توانستند از این قشر استفاده کردند... مائو تسه تونگ تا آنجا پیش رفت که «لمپن‌ها را ذخایر انقلاب» نامید ...
نقدی است بی‌پرده در ایدئولوژیکی شدن اسلامِ شیعی و قربانی شدن علم در پای ایدئولوژی... یکسره بر فارسی ندانی و بی‌معنا نویسی، علم نمایی و توهّم نویسنده‌ی کتاب می‌تازد و او را کاملاً بی‌اطلاع از تاریخ اندیشه در ایران توصیف می‌کند... او در این کتاب بی‌اعتنا به روایت‌های رقیب، خود را درجایگاه دانایِ کل قرار داده و با زبانی آکنده از نیش و کنایه قلم زده است ...
به‌عنوان پیشخدمت، خدمتکار هتل، نظافتچی خانه، دستیار خانه سالمندان و فروشنده وال‌مارت کار کرد. او به‌زودی متوجه شد که حتی «پست‌ترین» مشاغل نیز نیازمند تلاش‌های ذهنی و جسمی طاقت‌فرسا هستند و اگر قصد دارید در داخل یک خانه زندگی کنید، حداقل به دو شغل نیاز دارید... آنها از فرزندان خود غافل می‌شوند تا از فرزندان دیگران مراقبت کنند. آنها در خانه‌های نامرغوب زندگی می‌کنند تا خانه‌های دیگران بی‌نظیر باشند ...
تصمیم گرفتم داستان خیالی زنی از روستای طنطوره را بنویسم. روستایی ساحلی در جنوب شهر حیفا. این روستا بعد از اشغال دیگر وجود نداشت و اهالی‌اش اخراج و خانه‌هایشان ویران شد. رمان مسیر رقیه و خانواده‌اش را طی نیم قرن بعد از نکبت 1948 تا سال 2000 روایت می‌کند و همراه او از روستایش به جنوب لبنان و سپس بیروت و سپس سایر شهرهای عربی می‌رود... شخصیت کوچ‌داده‌شده یکی از ویژگی‌های بارز جهان ما به شمار می‌آید ...
نگاه تاریخی به جوامع اسلامی و تجربه زیسته آنها نشان می‌دهد که آنچه رخ داد با این احکام متفاوت بود. اهل جزیه، در عمل، توانستند پرستشگاه‌های خود را بسازند و به احکام سختگیرانه در لباس توجه چندانی نکنند. همچنین، آنان مناظره‌های بسیاری با متفکران مسلمان داشتند و کتاب‌هایی درباره حقانیت و محاسن آیین خود نوشتند که گرچه تبلیغ رسمی دین نبود، از محدودیت‌های تعیین‌شده فقها فراتر می‌رفت ...