تاج المآثر. کتابی تاریخی به فارسی تألیف "صدر(تاج یا نظام )الدین حسن نظامی نیشابوری" مشتمل بر تاریخ پادشاهان دهلی از 587 تا 614. حمدالله مستوفی، صدرالدین را فرزند نظامی عروضی مؤلف چهار مقاله دانسته است. صدرالدین در نیشابور به دنیا آمد. بعدها به غزنین مهاجرت کرد و مرید "محمد کوفی" قطب صوفیه غزنین شد و سپس به دهلی رفت. دولتمردان هر دو شهر به او توجه داشتند و از وی حمایت می‌کردند. در دهلی تاج المآثر را در شرح وقایع دوران سه تن از پادشاهان هند (معزالدین محمدسام غوری قطب الدین آیبک و التتمش) به نثری آمیخته به نظم نوشت.

وی تألیف این کتاب را در 602 قمری به امر "قطب‌الدین آیبک" و به تشویق دوستان خود آغاز کرد. او در این کتاب علاوه بر شرح وقایع شاهان به اوضاع طبیعی و جغرافیایی و سیاسی مناطق مختلفی که دیده نیز پرداخته است. کتاب شامل مقدمه و سی فصل است. مقدمه آن با مدح و ثنای پروردگار و پیامبر اکرم(صلی الله علیه وآله وسلم) و ستایش معزالدین محمدسام غوری و آیبک آغاز می شود. فصل اول مشتمل است بر سرگذشت مؤلف، شرح مهاجرت او از خراسان به غزنین، اوضاع اجتماعی خراسان و ویرانی‌های ناشی از جنگ‌های دایمی در این ناحیه. فهرست‌واره‌ای از فصول بعدی کتاب از این قرار است: فتوحات معزالدین محمدسام غوری از جمله فتح اجمیر در 587 و سرکوب باطنیه و گسترش اسلام در این ناحیه؛ فتح دهلی حرکت به سمت غزنه و سپس بنارس در 590 ؛ فتح دوباره اجمیر در 589 ؛ فتح تهنکر و گوالیار در 592 درگذشت سلطان معزالدین محمدسام غوری در 602 درگذشت "قطب الدین آیبک" در 607 پادشاهی التتمش در 607  و شکست سپاه غزنین و کرمان و گرفتار و کشته شدن "تاج الدین یلدوز" به دست التتمش در 612. مؤلف در پایان، فصلی در بیان محاسن کتاب خود آورده است.

نثر کتاب مصنوع و پر تکلف و مملو از اشعار عربی و فارسی است. قصد مؤلف از چنین نثری تألیف تاریخی بوده که در وادی فصاحت و بلاغت بدیع و بی سابقه باشد. ملک الشعرای بهار درباره آن گفته است: «موازنه و ازدواج و استعمال جمله‌های مترادفه و اطناب بسیار دارد و به شعر تازی و پارسی و امثال و احادیث و آیات موشح است». این ویژگی استفاده از نکات تاریخی این کتاب پر حجم را دشوار ساخته و شاید ازین روست که تاکنون به چاپ نرسیده و مطالب آن نقد نشده است.

نسخه‌های متعددی از "تاج المآثر" در کتابخانه‌های ایران و جهان وجود دارد. قدیم‌ترین نسخه آن متعلق به کتابخانه "فیض الله افندی" است و ریزفیلم (میکروفیلم) آن در کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران موجود است. این نسخه در 694 کتابت شده است. در نسخه‌ای متعلق به "نواب ضیاءالدین دهلوی" تحریر در 779 رویدادهای دوره پادشاهی التتمش تا 626 آمده است. نسخه‌ای از این کتاب موسوم به "نظام التواریخ" در کتابخانه ملی وجود دارد که به نام شاه عباس کتابت شده است. عباسقلی سپهر در 1314 به فرمان مظفرالدین شاه قاجار "تاج المآثر" را خلاصه کرد که ضمن مجموعه‌ای با عنوان مختصر مظفری در کتابخانه مجلس و نیز با همان عنوان در کتابخانه ملی موجود است. "آقابزرگ طهرانی" از آن با نام "خلاصه تاج المآثر مظفری" یاد کرده است. "عباس‌قلی سپهر" همچنین به دستور مظفرالدین شاه گزیده اشعار "تاج المآثر" را در دفتری جداگانه در 1318 گرد آورد که به نام "تحفه مظفری" در کتابخانه مجلس موجود است.

دانشنامه جهان اسلام

در شوخی، خود اثر مایه خنده قرار می‌گیرد، اما در بازآفرینی طنز -با احترام به اثر- محتوای آن را با زبان تازه ای، یا حتی با وجوه تازه ای، ارائه می‌دهی... روان شناسی رشد به ما کمک می‌کند بفهمیم کودک در چه سطحی از استدلال است، چه زمانی به تفکر عینی می‌رسد، چه زمانی به تفکر انتزاعی می‌رسد... انسان ایرانی با انسان اروپایی تفاوت دارد. همین طور انسان ایرانیِ امروز تفاوت بارزی با انسان هم عصر «شاهنامه» دارد ...
مشاوران رسانه‌ای با شعار «محصول ما شک است» می‌کوشند ابهام بسازند تا واقعیت‌هایی چون تغییرات اقلیمی یا زیان دخانیات را زیر سؤال ببرند. ویلیامسن در اینجا فلسفه را درگیر با اخلاق و سیاست می‌بیند: «شک، اگر از تعهد به حقیقت جدا شود، نه ابزار آزادی بلکه وسیله گمراهی است»...تفاوت فلسفه با گفت‌وگوی عادی در این است که فیلسوف، همان پرسش‌ها را با نظام‌مندی، دقت و منطق پی می‌گیرد ...
عوامل روان‌شناختی مانند اطمینان بیش‌ازحد، ترس از شکست، حس عدالت‌طلبی، توهم پولی و تاثیر داستان‌ها، نقشی کلیدی در شکل‌گیری تحولات اقتصادی ایفا می‌کنند. این عوامل، که اغلب در مدل‌های سنتی اقتصاد نادیده گرفته می‌شوند، می‌توانند توضیح دهند که چرا اقتصادها دچار رونق‌های غیرمنتظره یا رکودهای عمیق می‌شوند ...
جامعیت علمی همایی در بخش‌های مختلف مشخص است؛ حتی در شرح داستان‌های مثنوی، او معانی لغات را باز می‌کند و به اصطلاحات فلسفی و عرفانی می‌پردازد... نخستین ضعف کتاب، شیفتگی بیش از اندازه همایی به مولانا است که گاه به گزاره‌های غیر قابل اثبات انجامیده است... بر اساس تقسیم‌بندی سه‌گانه «خام، پخته و سوخته» زندگی او را در سه دوره بررسی می‌کند ...
مهم نیست تا چه حد دور و برِ کسی شلوغ است و با آدم‌ها –و در بعضی موارد حیوان‌ها- در تماس است، بلکه مهم احساسی است که آن شخص از روابطش با دیگران تجربه می‌کند... طرفِ شما قبل از اینکه با هم آشنا شوید زندگی خودش را داشته، که نمی‌شود انتظار داشت در زندگی‌اش با شما چنان مستحیل شود که هیچ رد و اثر و خاطره‌ای از آن گذشته باقی نماند ...