پترزبورگ [Peterburg]  آندری بیه‌لی

پترزبورگ [Peterburg] رمانی از آندری بیه‌لی1 (بوریس نیکولایویچ بوگایف2 1880-1934)، نویسنده‌ی روس. این رمان دومین بخش از رمان سه‌بخشی شرق و غرب (چاپ 1912) است که نخستین آن کبوتر نقره‌ای [The Silver Dove] و سومین آن کوتیک لتائف نام دارد.بیه‌لی، که نظریه‌پرداز مکتب سمبولیسم است، در پترزبورگ، مانند دیگر آثار منثور خود، از یادها و تجربه‌هایش استفاده می‌کند، اما در قالب اثری تخیلی نتایجی از آنها می‌گیرد که بُعدی گسترده‌تر دارد، و به این‌ترتیب، کارِ تشخیص مرزی را که واقعیت در آنجا به پایان می‌رسد و تمثیل آغاز می‌شود برعهده‌ی خواننده می‌گذارد.

رمان بر زمینه‌ی تاریخی انقلاب 1905 جریان می‌یابد و موضوع آن حرکتی تروریستی است که پسر یک کارمند عالی‌رتبه‌ی دولت را در برابر پدر خود قرار می‌دهد: پسر از سوی کمیته‌ای انقلابی مأمور از میان‌بردن پدر است. به این مضمون مرکزی، ماجراهای کاملاً داستان‌گونه و شخصی هریک نیز پیوند می‌خورد: ماجراهای پدر آپولون آپولونوویچ آبلئوخوف3 و ماجراهای پسر، نیکولای آبپولونوویچ. نویسنده به یاری این ماجراها، برخی از شخصیت‌های متمایز روسیه را در آغاز قرن بیستم وصف می‌کند. توجه نویسنده بیشتر معطوف به شخصیت نیکولای جوان است که به سبب نوعی سوءتفاهم که بسیاری از جوانان آن نسل روسیه را گرفتار کرده، به انقلاب روی آورده است، نه از سر اعتقاد یا شور سیاسی. نیکولای آپولونوویچ، به نوعی، کاریکاتور مصیبت‌بار جوانانی است که هستی و ناخوشی روحی‌شان (که آرتسیباشف4 نیز با خصوصیات قهرمانش سانین5 معرف آن است) نتایج سنگینی در وضعیت روانی کشور به بار آورد.

مهشید نونهالی. فرهنگ آثار. سروش


1. Andrei Bely 2. Boris Nikolaevič Bugaev
3. Apollon Apollonovitč Ableuchov 4. Artsybašev
5. Sanin

................ تجربه‌ی زندگی دوباره ...............

مشاوران رسانه‌ای با شعار «محصول ما شک است» می‌کوشند ابهام بسازند تا واقعیت‌هایی چون تغییرات اقلیمی یا زیان دخانیات را زیر سؤال ببرند. ویلیامسن در اینجا فلسفه را درگیر با اخلاق و سیاست می‌بیند: «شک، اگر از تعهد به حقیقت جدا شود، نه ابزار آزادی بلکه وسیله گمراهی است»...تفاوت فلسفه با گفت‌وگوی عادی در این است که فیلسوف، همان پرسش‌ها را با نظام‌مندی، دقت و منطق پی می‌گیرد ...
عوامل روان‌شناختی مانند اطمینان بیش‌ازحد، ترس از شکست، حس عدالت‌طلبی، توهم پولی و تاثیر داستان‌ها، نقشی کلیدی در شکل‌گیری تحولات اقتصادی ایفا می‌کنند. این عوامل، که اغلب در مدل‌های سنتی اقتصاد نادیده گرفته می‌شوند، می‌توانند توضیح دهند که چرا اقتصادها دچار رونق‌های غیرمنتظره یا رکودهای عمیق می‌شوند ...
جامعیت علمی همایی در بخش‌های مختلف مشخص است؛ حتی در شرح داستان‌های مثنوی، او معانی لغات را باز می‌کند و به اصطلاحات فلسفی و عرفانی می‌پردازد... نخستین ضعف کتاب، شیفتگی بیش از اندازه همایی به مولانا است که گاه به گزاره‌های غیر قابل اثبات انجامیده است... بر اساس تقسیم‌بندی سه‌گانه «خام، پخته و سوخته» زندگی او را در سه دوره بررسی می‌کند ...
مهم نیست تا چه حد دور و برِ کسی شلوغ است و با آدم‌ها –و در بعضی موارد حیوان‌ها- در تماس است، بلکه مهم احساسی است که آن شخص از روابطش با دیگران تجربه می‌کند... طرفِ شما قبل از اینکه با هم آشنا شوید زندگی خودش را داشته، که نمی‌شود انتظار داشت در زندگی‌اش با شما چنان مستحیل شود که هیچ رد و اثر و خاطره‌ای از آن گذشته باقی نماند ...
از فروپاشی خانواده‌ای می‌گوید که مجبور شد او را در مکزیک بگذارد... عبور از مرز یک کشور تازه، تنها آغاز داستان است... حتی هنگام بازگشت به زادگاهش نیز دیگر نمی‌تواند حس تعلق کامل داشته باشد... شاید اگر زادگاهشان کشوری دموکرات و آزاد بود که در آن می‌شد بدون سانسور نوشت، نویسنده مهاجر و آواره‌ای هم نبود ...