یک داستان زیرخاکی | جام جم
مظفر سالاری استاد توصیف است! هر اثری که از او خوانده‌ام پر بوده از توصیفات و جزئیات دقیق و مو‌به‌مو از آب‌و‌هوا و شخصیت‌ها و مکان‌ها و بوها و صداها. این ویژگی باعث می‌شود مخاطب خیلی زود و در همان صفحات نخستین کتاب، در داستان غرق شود و خودش را به رود پرماجرای قصه بسپارد.
«گنج‌های کامبرین» تازه‌ترین رمانی است که ازمظفر سالاری منتشرشده؛ نویسنده‌ای که کتاب‌هایش یکی ازدیگری پرفروش‌تر و پرمخاطب‌تر بوده‌اند. سالاری با انتخاب مضمون دینی و شخصیت‌های دینی، اگرچه راه سختی را در نگارش رمان پی گرفته، اما با خلق آثار موفقی همچون «رویای نیمه‌شب»، «دعبل و زلفا» و «مرا با خودت ببر» نشان داد می‌توان رمان دینی نوشت، به مرزهای تاریخ تشیع نزدیک شد، اخلاق و انسانیت را دستمایه رمان قرار داد و به موفقیت هم رسید و خواننده را اقناع کرد.سالاری در آثار قبلی خود راوی قصه‌هایی از قرون اول هجری قمری بود. گاه به زمانه امام رضا(ع) و مامون می‌رسید و گاه به کرامات امام جواد(ع). اما در گنج‌های کامبرین خبری از گذشته‌های خیلی دور نیست و زمان رمان به زمستان ۱۳۵۷ بر می‌گردد؛ به تاریخی که در دل یک زمستان سرد، در روستایی دور از پایتخت، خبر تظاهرات مردم علیه شاه می‌رسد و آن روستا نمادی از ایران و وضعیت آن در دوران پهلوی است. روستا با آب هوای سرد و گرفته و کوچه‌های پر‌برف، ساکنانی دارد که هر یک بخشی از جامعه آن روز ایران را در قصه نمایندگی می‌کنند. ترکیبی از رعیت عادی و آرام، انقلابی‌ها و معترضان به وضع موجود، راهبران و جویندگان حقیقت و طبقه سرمایه‌دار و ظالم و بهره‌کش که زور می‌گوید و در برابر حق و عدالت مقاومت دارد.
گنج‌های کامبرین، قصه روستایی است که اهالی آن از گذشتگان خود شنیده‌اند در قبرستان و بافت قدیمی روستا گنج‌هایی وجود دارد، زیرخاکی‌هایی که اگر کسی حتی یکی‌شان را پیدا کند، زندگی‌اش متحول می‌شود. شایعه گنج، پای مردم غریبه را هم به روستا باز کرده و در این بین آن‌که امکانات و عده‌و‌عُده بیشتری دارد، امکان به گنج رسیدنش بیشتر است. اگرچه اهالی روستا صاحبان اصلی و واقعی گنج هستند، اما با وجود آدم‌های قلدر و زورگو، جایی برای جولان حق و عدالت نیست. «گنج» کلیدواژه اصلی این رمان است که البته در طی داستان خواهیم فهمید گنج، برای آدم‌های مختلف با افکار و دغدغه‌های متفاوت، می‌تواند چیزهایی به‌جز طلا و جواهر هم باشد.
گنج‌های کامبرین، علاوه بر درس‌های اخلاقی مستقیم و غیر‌مستقیمش، توصیف دقیقی از ماه‌های آخر حکومت پهلوی ارائه می‌دهد و آن برش از تاریخ مهم این سرزمین را با زبان شخصیت‌های مختلف داستان، برای نسل امروز بازخوانی و روایت می‌کند. رمان ضمن شرح شرایط کلی جامعه، عوامل شکل‌گیری انقلاب و نارضایتی‌های طبقه فرودست جامعه را به‌طور غیرمستقیم بازگو می‌کند و در دل ماجرای پر‌چالش رسیدن به گنج، نگاهی به خانواده، روابط بین‌فردی، عشق و اتحاد دارد. آدم‌های گنج‌های کامبرین مامور شده‌اند هر‌یک، حقیقت مهمی را توی گوش ما بگویند. حسن، آسیدتراب، میرآقا، ننه‌آغا، ترانه و ترمه، آقا‌نوروز، قنبر، برفین، مهندس و بقیه اهالی روستا، هر‌کدام به‌خوبی به مخاطب معرفی می‌شوند و قدرت نویسنده را در شخصیت‌پردازی به رخ می‌کشند. گنج‌های کامبرین، به دلیل روایت نزدیک و ملموسش خوش‌خوان است و گره‌های به‌موقع داستان کار خود را می‌کنند تا خواننده نتواند کتاب را تا انتها زمین بگذارد. پایان‌بندی کتاب مطابق انتظار است. شگفتی و غافلگیری ندارد، چرا که بر اساس یک نتیجه‌گیری منطقی از مجموعه‌ای از رفتارها و اتفاقات تنظیم شده است.
درپایان بد نیست به نام کتاب هم اشاره شود. کامبرین، یکی از دوره‌های مهم زمین‌شناسی است که درزمینه فسیل‌شناسی اهمیت زیادی دارد و درجایی از قصه، درست زمانی که عده‌ای درجستجوی گنج‌هایی از طلاوجواهر هستند،یک نفر به فکر تشکیل و حفظ خانواده خود است و آن را گنج می‌داند و یک نفر دیگر در جستجوی فسیل‌های دوره کامبرین و آن را گنج می‌داند.
................ تجربه‌ی زندگی دوباره ...............
