کتاب «صوفی ستیزی از صفویه تا قاجاریه» نوشته دکتر ایمان امینی در پنج فصل و در 388 صفحه از سوی انتشارات کویر منتشر شد. نویسنده متولد ۱۳۶۰‏بوده و دانش آموخته دکتری تصوف و عرفان، دانشگاه ادیان و مذاهب است.

صوفی ستیزی از صفویه تا قاجاریه» نوشته دکتر ایمان امینی

پس از بررسی مکتوباتی که در طی تاریخ و به عنوان ردیه بر تصوف (به مثابه مستندات قابل بررسی و پایش رویکرد مخالفان تصوف) نگاشته شده است، سئوالات بسیاری به ذهن متبادر می‎شود که اتفافا از جنس پرداختن مستقیم به موضوع محل مناقشه نیست. بلکه حول مسائل جانبی منازعات سیر می‎کند که بر خلاف تصور اولیه، از اهمیت شایانی در رمزگشایی منازعات رخ داده و تقابلات در حال رخ دادن برخوردار است.

به دیگر بیان این سئوالات نه از مقوله پرداختن به متن که در پی بررسی زمینه‌‎ها، حواشی، فراز و فرودها، سیر تطور و نمایش شدت و ضعف یافتن مکتوبات ردیه‎ای و بررسی علل و انگیزه‎های احتمالی نگارش آنهاست.

بررسی‎ها نشان می‎دهد که در تغییر رویکرد برخی فقها و علمای امامیه به تصوف بعد از صفویه، علاوه بر دغدغه‎های دینی – مذهبی، عوامل سیاسی و مشروعیت خواهی حاکمان صوفی و همچنین دغدغه‎های غیر دینی عده‎ای از فقها نیز موثر بوده است. کتاب حاضر در مقام کننده این رخدادها به سه رویکرد به بررسی این موضوع پرداخته است.

در رویکرد اول با بهره‎جویی از روش «مطالعات تاریخی درزمانی» به بررسی‎های تاریخی پیشاصفوی و پساصفوی دست یازیده شد. نشانه‎های تاریخی حاکی است در حالی که تا قبل از شکل گیری صفویه به دلیل حمایت نسبی حاکمان از تصوف و همچنسن پسوند ماهوی شیعیان با دیگر فرق کلامی و اعتقادی نظیر اشاعره و معتزله و ...، کمترین نزاع میان علمای شیعی و صوفیان رخ می‎داد و حداکثر انتقادات آنان به بعضی اعتقادی اتحادی و حلولی برخی صوفیان بود و لاغیر. بعد از تاسیس صفویه اما، شاهان صفوی جهت تعدیل قدرت رو به افزایش صوفیان عمدتا بی شرع صفوی- قزلباش، وزن مولفه‎های قدرت را به سمت فقاهت شیعه که مذهب تازه به سمت شناختن شده حکومت بود، گسیل داشته و با شیب نسبتا تندی به مقابله با تصوف برآمدند.

در گام دوم با رویکرد «بررسی موردی»، به فحوا و محتوای ستیز تبدیل به مقابله با کلیت تصوف شده بود، پرداخته شد. جوابیه‎هایی که از سوی صوفیان به آنها داده شده، علاوه بر بدفهمی سطحی‎نگری منطبق بر نگاه ظاهری و اخباری برخی متشرعین، ردپای عصبیت‎ها، مقابله با تصوف به مثابه نمادی از تسنن، دغدغه‎هایی دنیایی و نه الزما درد دین و همچنین رفتارهایی نظیر جعل احادیث، تهمت و افترا و کتاب سازی را مشهود می‎سازد.

این تحقیق در واپسین رویکردش با روش تحلیل انتقادی گفتمان و با دقت در ادبیات و زبان ردیه نویسی نشان می‎دهد که در این گفتمان بیش از آنکه مناظراتی علمی و منطقی در راستای اصلاح امر دینی صورت گرفته باشد، صوفی ستیزان با هدف تخریب به هر قیمت تصوف، فضای گفتمانی را برای مداخلات هژمونیک در دوران بعد از صفویان مهیا ساخته‎اند.

کتاب «صوفی ستیزی از صفویه تا قاجاریه» شامل پنج فصل «بررسی‎های تاریخی (پیش از صفویان)، بررسی های تاریخی (از ابتدای صوفیان)، کنکاش در ابعاد تعامل و ستیزه، بررسی‎های موردی، بررسی‎های گفتمانی» است. پایان بخش این کتاب پیوست‎ها، پی نوشت‎ها و فهرست منابع است.

................ تجربه‌ی زندگی دوباره ...............

از فروپاشی خانواده‌ای می‌گوید که مجبور شد او را در مکزیک بگذارد... عبور از مرز یک کشور تازه، تنها آغاز داستان است... حتی هنگام بازگشت به زادگاهش نیز دیگر نمی‌تواند حس تعلق کامل داشته باشد... شاید اگر زادگاهشان کشوری دموکرات و آزاد بود که در آن می‌شد بدون سانسور نوشت، نویسنده مهاجر و آواره‌ای هم نبود ...
گوته بعد از ترک شارلوته دگرگونی بزرگی را پشت سر می‌گذارد: از یک جوان عاشق‌پیشه به یک شخصیت بزرگ ادبی، سیاسی و فرهنگی آلمان بدل می‌شود. اما در مقابل، شارلوته تغییری نمی‌کند... توماس مان در این رمان به زبان بی‌زبانی می‌گوید که اگر ناپلئون موفق می‌شد همه اروپای غربی را بگیرد، یک‌ونیم قرن زودتر اروپای واحدی به وجود می‌آمد و آن‌وقت، شاید جنگ‌های اول و دوم جهانی هرگز رخ نمی‌داد ...
موران با تیزبینی، نقش سرمایه‌داری مصرف‌گرا را در تولید و تثبیت هویت‌های فردی و جمعی برجسته می‌سازد. از نگاه او، در جهان امروز، افراد بیش از آن‌که «هویت» خود را از طریق تجربه، ارتباطات یا تاریخ شخصی بسازند، آن را از راه مصرف کالا، سبک زندگی، و انتخاب‌های نمایشی شکل می‌دهند. این فرایند، به گفته او، نوعی «کالایی‌سازی هویت» است که انسان‌ها را به مصرف‌کنندگان نقش‌ها، ویژگی‌ها و برچسب‌های از پیش تعریف‌شده بدل می‌کند ...
فعالان مالی مستعد خطاهای خاص و تکرارپذیر هستند. این خطاها ناشی از توهمات ادراکی، اعتماد بیش‌ازحد، تکیه بر قواعد سرانگشتی و نوسان احساسات است. با درک این الگوها، فعالان مالی می‌توانند از آسیب‌پذیری‌های خود و دیگران در سرمایه‌گذاری‌های مالی آگاه‌تر شوند... سرمایه‌گذاران انفرادی اغلب دیدی کوتاه‌مدت دارند و بر سودهای کوتاه‌مدت تمرکز می‌کنند و اهداف بلندمدت مانند بازنشستگی را نادیده می‌گیرند ...
هنر مدرن برای او نه تزئینی یا سرگرم‌کننده، بلکه تلاشی برای بیان حقیقتی تاریخی و مقاومت در برابر ایدئولوژی‌های سرکوبگر بود... وسیقی شوئنبرگ در نگاه او، مقاومت در برابر تجاری‌شدن و یکدست‌شدن فرهنگ است... استراوینسکی بیشتر به سمت آیین‌گرایی و نوعی بازنمایی «کودکانه» یا «بدوی» گرایش دارد که می‌تواند به‌طور ناخواسته هم‌سویی با ساختارهای اقتدارگرایانه پیدا کند ...