جایزه ویژه‌ی «پن پینتر» 2024 برای نویسنده شجاع سال به «علا عبدالفتاح» [alaa abdelfatah] رسید که با وجود اتمام دوران محکومیت پنج ساله خود همچنان در زندان مصر به سر می‌برد.

علا عبدالفتاح» [alaa abdelfatah]

به گزارش کتاب نیوز به نقل از ایسنا، علا عبدالفتاح، نویسنده، توسعه‌دهنده نرم‌افزار و فعال بریتانیایی-مصری به عنوان نویسنده شجاع از سوی انجمن قلم (پن) انتخاب شد. این چهره ۴۲ ساله علی‌رغم اینکه محکومیت پنج ساله خود را به اتهام «انتشار اخبار کذب» کامل کرده است، هنوز در زندان مصر به سر می‌برد.

صنعا سیف، خواهر عبدالفتاح، ماه گذشته گفت: «به یاد داشته باشیم که او مرد بی‌گناهی است که هیچ جرمی مرتکب نشده است، اما با این وجود او در ۲۹ سپتامبر دوران زندان خود را به پاپان می‌رساند».

«نویسنده شجاع» بخشی از جایزه ادبی «پن پینتر» است و به نویسنده‌ای تعلق می‌گیرد که بتواند در تحقق خواسته هارولد پینتر یعنی «بیان حقیقت واقعی زندگی و جامعه» تاثیرگذار باشد. هر سال برنده جایزه ادبی پن پینتر جایزه خود را با نویسنده شجاعی که از میان فهرست کوتاهی از نویسندگان بین المللی که فعالانه از آزادی بیان دفاع کرده‌اند، سهیم می‌شود.

آرونداتی روی [Arundhati Roy] نویسنده هندی که برنده جایزه ادبی پن پینتر ۲۰۲۴ است، عبدالفتاح را به عنوان برنده جایزه نویسنده شجاع انتخاب کرده است.

Arundhati Roy wins PEN Pinter Prize

این نویسنده هندی گفت که می‌خواهد جایزه خود را با عبدالفتاح تقسیم کند، به همان دلیلی که مقامات مصری تصمیم گرفتند به‌جای آزاد کردنش در ماه گذشته، او را دو سال دیگر در زندان نگه دارند؛ زیرا صدای عبدالفتاح به همان اندازه که زیباست، خطرناک است و درک او از آنچه امروز با آن روبه‌رو هستیم همانند لبه خنجر تیز است.

عبدالفتاح، رهبر قیام ۲۰۱۱ مصر که باعث سرنگونی دیکتاتور سابق حسنی مبارک شد یکی از برجسته‌ترین زندانیان سیاسی مصر است که اکثریت دهه گذشته را در بازداشت گذرانده است. او در سال ۲۰۱۹ دستگیر شد و در دسامبر ۲۰۲۱ محکوم شد. مقامات مصری در ۲۹ سپتامبر، زمانی که حکم پنج ساله وی تمام شد، از آزادی او خودداری کردند، زیرا دو سالی را که او در بازداشت موقت سپری کرده بود محاسبه نکردند که خلاف موازین حقوقی بین‌المللی و قوانین جزایی مصر است.

در مراسمی در کتابخانه بریتانیا برگزار شد، لینا عطاالله، سردبیر روزنامه مستقل مصری «مدی مصر»، این جایزه را از طرف عبدالفتاح پذیرفت و گفت: «علا در نوشته‌هایش، مقالات روزنامه‌ها، پست‌های رسانه‌های اجتماعی و نامه‌های زندان، حقیقت را از طریق زبان پیدا می‌کرد. او همیشه این کار را نه به عنوان یک عمل تفکر خودخواهانه، بلکه به عنوان دعوتی برای یادگیری، فکر کردن و ادامه دادن با آن انجام داده است».

نائومی کلین، نویسنده و ستون‌نویس آمریکایی گاردین، که در این مراسم سخنرانی کرد، گفت: «علا عبدالفتاح مظهر شجاعت بی‌امان و عمق فکری است که آرونداتی روی (برنده جایزه ادبی پن پیننتر ۲۰۲۴) نماینده قدرتمند آن است و این موضوع انتخاب او را به‌عنوان نویسنده شجاع سال بسیار مناسب می‌سازد».

آرونداتی روی همچنین در این مراسم اعلام کرد که سهمش از جایزه نقدی پن پینتر به صندوق امداد کودکان فلسطین اهدا خواهد شد.

................ تجربه‌ی زندگی دوباره ...............

ما خانواده‌ای یهودی در رده بالای طبقه متوسط عراق بودیم که بر اثر ترکیبی از فشارهای ناشی از ناسیونالیسم عربی و یهودی، فشار بیگانه‌ستیزی عراقی‌ها و تحریکات دولت تازه ‌تأسیس‌شده‌ی اسرائیل جاکن و آواره شدیم... حیاتِ جاافتاده و عمدتاً رضایت‌بخش یهودیان در کنار مسلمانان عراق؛ دربه‌دری پراضطراب و دردآلود؛ مشکلات سازگار‌ شدن با حیاتی تازه در ارض موعود؛ و سه سال عمدتاً ناشاد در لندن: تبعید دوم ...
رومر در میان موج نویی‌ها فیلمساز خاصی‌ست. او سبک شخصی خود را در قالب فیلم‌های ارزان قیمت، صرفه‌جویانه و عمیق پیرامون روابط انسانی طی بیش از نیم قرن ادامه داده است... رومر حتی وقتی بازیگرانی کاملاً حرفه‌ای انتخاب می‌کند، جنس بازیگری را معمولاً از شیوه‌ی رفتار مردم معمولی می‌گیرد که در دوره‌ای هدف روسلینی هم بود و وضعیتی معمولی و ظاهراً کم‌حادثه، اما با گفت‌وگوهایی سرشار از بارِ معنایی می‌سازد... رومر در جست‌وجوی نوعی «زندگی‌سازی» است ...
درباریان مخالف، هر یک به بهانه‌ای کشته و نابود می‌شوند؛ ازجمله هستینگز که به او اتهام رابطه پنهانی با همسر پادشاه و نیز نیت قتل ریچارد و باکینگهم را می‌زنند. با این اتهام دو پسر ملکه را که قائم‌مقام جانشینی پادشاه هستند، متهم به حرامزاده بودن می‌کنند... ریچارد گلاستر که در نمایشی در قامت انسانی متدین و خداترس در کلیسا به همراه کشیشان به دعا و مناجات مشغول است، در ابتدا به‌ظاهر از پذیرفتن سلطنت سرباز می‌زند، اما با اصرار فراوان باکینگهم، بالاخره قبول می‌کند ...
مردم ایران را به سه دسته‌ی شیخی، متشرعه و کریم‌خانی تقسیم می‌کند و پس از آن تا انتهای کتاب مردم ایران را به دو دسته‌ی «ترک» و «فارس» تقسیم می‌کند؛ تقسیم مردمان ایرانی در میانه‌های کتاب حتی به مورد «شمالی‌ها» و «جنوبی‌ها» می‌رسد... اصرار بیش‌از اندازه‌ی نویسنده به مطالبات قومیت‌ها همچون آموزش به زبان مادری گاهی اوقات خسته‌کننده و ملال‌آور می‌شود و به نظر چنین می‌آید که خواسته‌ی شخصی خود اوست ...
بی‌فایده است!/ باد قرن‌هاست/ در کوچه‌ها/ خیابان‌ها/ می‌چرخد/ زوزه می‌کشد/ و رمه‌های شادی را می‌درد./ می‌چرخم بر این خاک/ و هرچه خون ماسیده بر تاریخ را/ با اشک‌هایم می‌شویم/ پاک نمی‌شود... مانی، وزن و قافیه تنها اصولی بودند که شعر به وسیلهء آنها تعریف می‌شد؛ اما امروزه، توجه به فرم ذهنی، قدرت تخیل، توجه به موسیقی درونی کلمات و عمق نگاه شاعر به جهان و پدیده‌های آن، ورای نظام موسیقایی، لازمه‌های شعری فاخرند ...