کتاب نیوز | اطلاع رسانی و نقد کتاب - چمدان

12 شهریور 1385

صبح زود از خانه بیرون زد با اینکه هوا هنوز روشن نشده بود ولی از سرویس کارخانه جا ماند. پیاده راه افتاد کنار مسیل. باید خود را می رساند زیر پل کنار بزرگراه تا بتواند با تاکسی های خطی به میدان آزادی برسد و از آن جا هم سوار شود برای جاده مخصوص و از آنجا به ... دست هاش را توی جیب مشت کرده بود و بی اینکه بفهمد آن قدر فشار داده بود که درد می کرد. چند بار انگشت هاش را باز و بسته کرد.

از کنار دیوار سیمانی سرک کشید. آب گل آلود می گذشت و کناره ها پر از قوطی های مقوایی آب میوه، قوطی های فلزی کنسرو و شیشه های شکسته بود. موش ها با چشم های ریز براق نگاهش می کردند و به طرف تاریکی می دویدند. ایستاد و زل زد به جایی که موش ها را پنهان می کرد. توده ای به سیاهی می زد و چند موش اطرافش با حرکاتی سریع این طرف و آن طرف می رفتند. چند قدم جلوتر از روی پل باریک آهنی رد شد و سعی کرد زاویه دیدش را عوض کند بلکه آن توده را ببیند. اتومبیلی رد شد و نور چراغ هاش یک لحظه مسیل را روشن کرد. چمدان تیره رنگی کنار مسیل افتاده بود. ضربان قلبش تند شد. یک چمدان پر از اسکناس. اگر خیس شده باشد هم مهم نیست. می شود همه را اتو کرد. کارخانه هم می شود نرفت. یک خانه بزرگتر توی یک محله بهتر گرفت. شاید بشود یک کاسبی راه انداخت. ازدواج کرد...

سرکارگر چه حالی می شود اگر بشنود و صاحب خانه... ولی کی پول را در چمدان می گذارد و می اندازد توی مسیل. رفت تا آخر پل و پاهاش را از بالای نرده ها رد کرد. یک دست به نرده ها گرفت و با پا دنبال جایی گشت. میان بوته هایی که کنار دیواره سبز شده بود. دست را به شکاف سنگ های بدنه گیر داد و خود را از ارتفاع دومتری پرت کرد روی قلوه سنگ ها. شاید جسدی در چمدان باشد. مثل همان که چند روز پیش در روزنامه ها نوشته بودند. جسد قطعه قطعه شده ای بی سر. قاتل گفته بود سر را در یکی از سطل های زباله کنار خیابان انداخته است. بدنش مورمور می شد. با پشت دست به پیشانی کشید. موشی از کنار پاش دوید و او از ترس جیغ کوتاهی کشید و زیر لب فحش داد. شاید هم یک جسد کامل مثل آنکه پارسال همین جا کنار مسیل توی یک گونی بزرگ پیدا شد. گونی را موش ها سوراخ کرده بودند و مردم دست برهنه زن را دیده و به پلیس زنگ زده بودند.

از سرکار برمی گشت که جمعیت را کنار پل و مسیل دید. به زور خود را جلو کشانده و تماشا کرده بود. افسر پلیس از مردم می خواست که متفرق شوند اما هیچ کس گوش نمی داد. دو نفر با روپوش سفید پایین رفته بودند تا جسد را در کیسه مخصوص بگذارند و بالا بیاورند. زن را کنار مسیل روی سنگ ها و آشغال ها خوابانده بودند. دسته ای از موهای بور نیمی از صورتش را پوشانده و چند ساقه سبز بین موهاش گیر کرده بود. یک روسری قرمز با خال های سیاه دور گردنش خفت شده بود. چادر سیاه کهنه ای بدن برهنه اش را می پوشاند.

آن شب نتوانسته بود شام بخورد. هنوز هم وقتی صورت زن با چشم های نیمه باز به یادش می‌آمد، دلش آشوب می شد. پاش روی سنگی لغزید و آب سرد کفش و جورابش را خیس کرد. به چمدان رسید. کهنه بود و آهنی اما قفلی نداشت. دو چفت زنگ زده درش را بسته نگه داشته بود و طنابی دورش پیچیده و زیر دسته اش گره خورده بود. دسته اش را گرفت و به طرف خود کشید. در پناه دیوار کنار چمدان چمباتمه زد و با شنیدن صدای پا و جارویی که روی زمین کشیده می شد بی صدا نشست. صدا که دور شد چمدان را مقابلش روی زمین خواباند و چفت ها را بالا داد اما در فلزی سخت شده و زنگ زده بود.

دسته کلیدش را از جیب شلوار بیرون کشید و تیغه چاقوی جیبی را باز کرد و لبه چاقو را سراند زیر در. بو کشید بویی نمی آمد. دسته را به طرف بالا داد. در و لبه روی هم سایید. تیغه را بیشتر فرو کرد. در با صدای خشکی حرکت کرد ولی لولاهای زنگ زده باز نمی شد. دو طرف در چمدان را گرفت و بالا کشید. در پس از کمی مقاومت باز شد. صدای مردانه ای پرسید:

- ما هم هستیم. چی توشه داداش؟! تنها تنها ؟!...

چمدان پر از کتاب بود. سرش را رو به صدا بلند کرد. مردی از لبه سیمانی تا کمر خم شده بود و نگاه می کرد. از کنار چمدان کنار رفت و اشاره کرد به مرد: همه اش مال شما.
- چی هست کتاب؟!
مرد کتاب ها را یکی یکی برداشت و خواند: آنا کارنینا، زیبا، زن سی ساله، امینه، جین ایر، فرنگیس، مادر، مادام بوواری....

شرق . تابستان 85

^{................}تجربه‌ی زندگی دوباره^{...............}

داستان کوتاه |

تاملی بر داستان‌های اتللوی تابستانی | مهسا شمسی‌پور

نشان طلایی لاک‌پشت پرنده به گرگ ماسه‌ای رسید

10 داستان از پری‌خور جنّی در شرق ایران

لک لکها | فیروز زنوزی جلالی

پرونده سیروس شمیسا با نوپای چهارم

گفت‌وگوی سیدحسن فرامرزی با فتح‌الله بی‌نیاز

6 داستان از ما چهار نفر بودیم

نفرین به هرچه قانون و 7 داستانش

آستریکس و اوبلیکس شصت ساله شدند

نگاهی به چشم سگ | سمیه سیدیان

زن زیادی | جلال آل احمد

بازگشت دوباره‌ی پسری که به دنبال باد رفت

به یاد محمد کلباسی | فاطیما احمدی

درباره جنون اخلاقی آتوود | زینب کاظم‌خواه

چهارراه غزاله علیزاده به‌ روایت احمد غلامی و علی خدایی

داستان زنی به نام «مارتا»‌ 15هزار پوند برنده شد

۱۰ داستان کوتاه از املاک رابینسون

روایتی از رفیق کلاغ | احمد غلامی

وقت قارقار برای کودکان شد

نگاهی به زندگی شهری | علی فامیان

یادداشتی بر خفته در خون | شیما جوادی

مروری بر کلوچه محبوب شاه | دریا امامی

داستان فریبکاری‌های دلیله محتاله در بنیاد افشار

تجدید چاپ نامه‌ ‌نامور یا 12 داستان از شاهنامه

به بهترین شکل ممکن با صدای صحت گوش کنید

مروری بر نقشه‌هایت را بسوزان | لیدا طرزی

هفت روایت از غیاب یا نام آن گل‌ها عدم بود

ماجرای کلاغی که روی منقارش ایستاد

شاه و ماه با قیمت ۵۶ هزار تومان

کم‌کاری افغانستانی‌ها در شناساندن خود به ایرانیان

داستان نویسی به مثابه شغل به روایت موراکامی

بهترین کتاب‌های داستانی 2016 | نیویورک‌تایمز

قصه‌های عروس دریا برای دریاچه ارومیه

مروری بر داستان در بوته | ‌حافظ موسوی

یک هفته قصه‌خوانی برای کودکان محک در اینستاگرام

سابرینا و کورینا به بیدگل رسیدند

مروری بر نسل عیسی | مسعود عباس‌زاده

درباره گزارش شاهد عینی | سعیده امین‌زاده

یادداشتی بر یاغی آخر | پریسا یزدانی

یادداشتی بر ساحل تهران | مهدیه کوهی‌کار

مروری بر کوه صدایم را پس نمی‌دهد | حسنا محمدزاده

بی‌فایده است!/ باد قرن‌هاست/ در کوچه‌ها/ خیابان‌ها/ می‌چرخد/ زوزه می‌کشد/ و رمه‌های شادی را می‌درد./ می‌چرخم بر این خاک/ و هرچه خون ماسیده بر تاریخ را/ با اشک‌هایم می‌شویم/ پاک نمی‌شود... مانی، وزن و قافیه تنها اصولی بودند که شعر به وسیلهء آنها تعریف می‌شد؛ اما امروزه، توجه به فرم ذهنی، قدرت تخیل، توجه به موسیقی درونی کلمات و عمق نگاه شاعر به جهان و پدیده‌های آن، ورای نظام موسیقایی، لازمه‌های شعری فاخرند ...

نگاهی به خیشِ خم | سمیه مهرگان

صدای من یک خیشِ کج بود، معوج، که به درون خاک فرومی‌رفت فقط تا آن را عقیم، ویران، و نابود کند... هرگاه پدرم با مشکلی در زمین روبه‌رو می‌شد، روی زمین دراز می‌کشید و گوشش را به آنچه در عمق خاک بود می‌سپرد... مثل پزشکی که به ضربان قلب گوش می‌دهد... دو خواهر در دل سرزمین‌های دورافتاده باهیا، آنها دنیایی از قحطی و استثمار، قدرت و خشونت‌های وحشتناک را تجربه می‌کنند ...

نگاهی به زندگی و آثار فاطمه سیاح | فرزاد نعمتی

احمد کسروی به‌عنوان روشنفکری مدافع مشروطه و منتقد سرسخت باورهای سنتی ازجمله مخالفان رمان و نشر و ترجمه آن در ایران بود. او رمان را باعث انحطاط اخلاقی و اعتیاد جامعه به سرگرمی و مایه سوق به آزادی‌های مذموم می‌پنداشت... فاطمه سیاح در همان زمان در یادداشتی با عنوان «کیفیت رمان» به نقد او پرداخت: ... آثار کسانی چون چارلز دیکنز، ویکتور هوگو و آناتول فرانس از ارزش‌های والای اخلاقی دفاع می‌کنند و در بروز اصلاحات اجتماعی نیز موثر بوده‌اند ...

نگاهی به شورش تک‌نفره | لیلا عبداللهی‌اقدم

داستان در زاگرب آغاز می‌شود؛ جایی که وکیل قهرمان داستان، در یک مهمانی شام که در خانه یک سرمایه‌دار برجسته و بانفوذ، یعنی «مدیرکل»، برگزار شده است... مدیرکل از کشتن چهار مرد که به زمینش تجاوز کرده بودند، صحبت می‌کند... دیگر مهمانان سکوت می‌کنند، اما وکیل که دیگر قادر به تحمل بی‌اخلاقی و جنایت نیست، این اقدام را «جنایت» و «جنون اخلاقی» می‌نامد؛ مدیرکل که از این انتقاد خشمگین شده، تهدید می‌کند که وکیل باید مانند همان چهار مرد «مثل یک سگ» کشته شود ...

درباره طوطی تامارو | نرگس کیانی

معلمی بازنشسته که سال‌های‌سال از مرگ همسرش جانکارلو می‌گذرد. او در غیاب دو فرزندش، ماسیمیلیانو و جولیا، روزگارش را به تنهایی می‌گذراند... این روزگار خاکستری و ملا‌ل‌آور اما با تلألو نور یک الماس در هم شکسته می‌شود، الماسی که آنسلما آن را در میان زباله‌ها پیدا می‌کند؛ یک طوطی از نژاد آمازون... نامی که آنسلما بر طوطی خود می‌گذارد، نام بهترین دوست و همرازش در دوران معلمی است. دوستی درگذشته که خاطره‌اش نه محو می‌شود، نه با چیزی جایگزین... ...