کتاب «اندیشه سیاسی محمدمهدی شمس‌الدین» اثر مجید مرادی به همت مؤسسه بوستان کتاب به چاپ رسید.

اندیشه سیاسی محمدمهدی شمس‌الدین» اثر مجید مرادی

به گزارش کتاب نیوز به نقل از ایبنا، آیت‌الله محمدمهدی شمس‌الدین در باب نظام سیاسی، نظریه‌ای تأسیسی و گسسته از دیگر نظریات سیاسی در اندیشه اسلامی ارائه کرده و این نظریه مرکز توجه متفکران مسلمان(شیعه و سنی) قرار گرفته است. برخلاف غالب نظریه‌های دولت که میان شهروند مسلمان و غیر مسلمان تمایز قائل است، این نظریه حقوق کامل شهروندی را برای همه افراد تابع دولت در نظر می‌گیرد و به همین دلیل ظرفیت بالایی برای مردم سالاری دینی فراهم می‌آورد.

این نظریه نه عنصر مردم را نادیده می‌گیرد، نه عنصر دین را منزوی می‌کند، بلکه ولایت را از آن امت می‌داند و نوعی نظارت و اشراف تئوریک و نیز ولایت قضایی را برای فقیه محفوظ می‌شمارد تا ضمانتی برای حفظ درون مایه دینی نظام سیاسی دموکراتیک فراهم آورد.

اثر حاضر با اهدافی چون تبیین زندگی و زمانه حاکم بر اندیشه سیاسی شمس الدین، چیستی اندیشه سیاسی کلان وی، روش شناسی استنباط وی در مباحث نوپدید سیاسی و امکان ارائه نظریه‌های دولت متناسب با برخی جوامع مثل لبنان صورت گرفته است.

این کتاب در چهار فصل تألیف شده است؛ فصل اول با عنوان «زندگی و آثار علمی» به نگارش درآمده و در آن زندگی و زمانه و زندگی علمی و فعالیت‌های فکری و اجتماعی مورد بررسی قرار گرفته و گزیده آثار (نظام الحکم و الاداره فی الاسلام، بین الجاهلیه و الاسلام و...) شرح داده شده است.

نویسنده در دومین فصل از این کتاب با عنوان «زمینه‌های ذهنی و عینی تحول اندیشه شمس الدین» به بررسی زمینه‌های عینی حیات فکری سیاسی شمس الدین (برزخ فضای سنتی و جنبش الحادی، فروپاشی خلافت عثمانی و شکل‌گیری جریان سکولار در جهان اسلام) پرداخته و زمینه‌های ذهنی (آشنایی با اندیشه نائینی، تنوع مذهبی و طایفه‌ای لبنان و بازیابی و بازخوانی عهدنامه مدینه) را مورد تأکید قرار داده است.

در فصل سوم با عنوان «منابع اندیشه سیاسی شمس الدین» اجتهاد در منابع شناخته شده و استنباط و واقعیت تبیین شده و مقاصد شریعت و کاستی‌های روش شناختی اجتهاد سنتی به رشته تحریر درآمده است.

«مسائل و مؤلفه‌های اندیشه سیاسی شمس الدین» عنوان چهارمین و آخرین فصل از کتاب حاضر است که در آن مفهوم و هدف سیاست و دلایل وجوب حکومت مورد بررسی قرار گرفته، مبانی فقهی و کلامی نظام سیاسی ولایت امت بر خویش و انعطاف احکام مربوط به امور غیر عبادی بیان شده و سیاست داخلی، مالی و خارجی مورد تأکید قرار گرفته است.

آیت الله محمدمهدى شمس‌الدين (۱۹۳۶- ۲۰۰۱م)، فقیه، نظریه پرداز سیاسی و رئیس سابق مجلس اعلای شیعیان لبنان بود.

................ هر روز با کتاب ................

می‌خواستم این امکان را از خواننده سلب کنم؛ اینکه نتواند نقطه‌ای بیابد و بگوید‌ «اینجا پایانی خوش برای خودم می‌سازم». مقصودم این بود که خواننده، ترس را در تمامی عمق واقعی‌اش تجربه کند... مفهوم «شرف» درحقیقت نام و عنوانی تقلیل‌یافته برای مجموعه‌ای از مسائل بنیادین است که در هم تنیده‌اند؛ مسائلی همچون رابطه‌ فرد و جامعه، تجدد، سیاست و تبعیض جنسیتی. به بیان دیگر، شرف، نقطه‌ تلاقی ده‌ها مسئله‌ ژرف و تأثیرگذار است ...
در شوخی، خود اثر مایه خنده قرار می‌گیرد، اما در بازآفرینی طنز -با احترام به اثر- محتوای آن را با زبان تازه ای، یا حتی با وجوه تازه ای، ارائه می‌دهی... روان شناسی رشد به ما کمک می‌کند بفهمیم کودک در چه سطحی از استدلال است، چه زمانی به تفکر عینی می‌رسد، چه زمانی به تفکر انتزاعی می‌رسد... انسان ایرانی با انسان اروپایی تفاوت دارد. همین طور انسان ایرانیِ امروز تفاوت بارزی با انسان هم عصر «شاهنامه» دارد ...
مشاوران رسانه‌ای با شعار «محصول ما شک است» می‌کوشند ابهام بسازند تا واقعیت‌هایی چون تغییرات اقلیمی یا زیان دخانیات را زیر سؤال ببرند. ویلیامسن در اینجا فلسفه را درگیر با اخلاق و سیاست می‌بیند: «شک، اگر از تعهد به حقیقت جدا شود، نه ابزار آزادی بلکه وسیله گمراهی است»...تفاوت فلسفه با گفت‌وگوی عادی در این است که فیلسوف، همان پرسش‌ها را با نظام‌مندی، دقت و منطق پی می‌گیرد ...
عوامل روان‌شناختی مانند اطمینان بیش‌ازحد، ترس از شکست، حس عدالت‌طلبی، توهم پولی و تاثیر داستان‌ها، نقشی کلیدی در شکل‌گیری تحولات اقتصادی ایفا می‌کنند. این عوامل، که اغلب در مدل‌های سنتی اقتصاد نادیده گرفته می‌شوند، می‌توانند توضیح دهند که چرا اقتصادها دچار رونق‌های غیرمنتظره یا رکودهای عمیق می‌شوند ...
جامعیت علمی همایی در بخش‌های مختلف مشخص است؛ حتی در شرح داستان‌های مثنوی، او معانی لغات را باز می‌کند و به اصطلاحات فلسفی و عرفانی می‌پردازد... نخستین ضعف کتاب، شیفتگی بیش از اندازه همایی به مولانا است که گاه به گزاره‌های غیر قابل اثبات انجامیده است... بر اساس تقسیم‌بندی سه‌گانه «خام، پخته و سوخته» زندگی او را در سه دوره بررسی می‌کند ...