دومین‌جلد کتاب «ایرانیت، ملیت، قومیت» نوشته اصغر شیرازی توسط انتشارات جهان کتاب منتشر و راهی بازار نشر شد.

ایرانیت، ملیت، قومیت» نوشته اصغر شیرازی

به گزارش کتاب نیوز به نقل از مهر، جلد اول این‌کتاب سال ۹۵ توسط این‌ناشر عرضه شد. جلد دوم این‌کتاب، ششمین‌عنوان از مجموعه «ایران ما» است که این‌ناشر چاپ می‌کند.

اصغر شیرازی نویسنده این‌کتاب می‌گوید هر که گفتمان‌های رایج در ایران صد سال اخیر را دنبال کرده باشد، می‌داند که حساس‌ترین آن‌ها، گفتمان ناظر بر مسائل ایرانیّت، ملّیّت و قومیّت است. از ویژگی‌های این گفتمان، یکی هم این واقعیت است که به سطح نظری مسئله محدود نمی‌شود، بلکه گاه به صورت برخوردهایی بین نیروها و جریان‌های سیاسی هوادار مواضع مختلف در می‌آید. یکی دیگر از ویژگی‌های این گفتمان، وزن سنگین عاطفی و به‌شدّت ایدئولوژیک آن است که اغلب مانع از پردازش خردمندانه موضوع می‌شود.

جلد اول کتاب «ایرانیّت، ملیّت، قومیّت» به گفته مولفش، با رویکردی عاری از پیش‌داوری، کوششی بود برای بررسی و تحلیل وجوه مختلف این مساله. این‌کتاب با تاریخ پیدایش مفهوم ایران و مدلول سرزمینی، قومی و سیاسی آن، به عنوان پیش‌زمینه شناخت گونه‌هایی از ناسیونالیسم ایرانی آغاز شد و با بررسی شاخص‌های اصلی گرایش‌های ایران‌گرا، ملّت‌گرا و قوم‌گرایانه در ایران جدید تا آغاز جنگ دوم جهانی و سقوط دولت رضاخان ادامه پیدا کرد. به این‌ترتیب در جلد اول، گفتمان ملت‌سازی در ایران از نیمه دوم قرن سیزدهم شمسی تا پایان حکومت رضاخان پهلوی بررسی و مشکلات و موانعش شرح داده شد.

در جلد دوم، شیرازی به این‌جا می‌رسد که نارضایتی‌هایی که در اثر استبداد حاکم بر ایران مجال بروز نداشتند، به مجرد سقوط رضاخان سرباز کرده و با وسعت و شدت بیشتری به‌صورت تجدید جنبش‌های ناسیونالیستی قومی مرکزگریز خود را نشان دادند؛ به‌ویژه در آذربایجان و منطقه کردنشین مُکری. موضوع دومین‌جلد «ایرانیت، ملیت، قومیت» که از مقطع سال ۱۳۲۰ شروع می‌شود، بررسی همین‌دو جنبش مرکزگریز در آذربایجان و کردستان مکری و ادامه آن‌ها تا سال ۱۳۵۷ است. در این‌راه، روند ملت‌سازی و ملت‌گرایی در مرکز هم بررسی می‌شود.

کتاب پیش‌رو ۱۰ فصل دارد که در ۲ بخش اصلی جا دارند. بخش اول «فرقه دموکرات آذربایجان» است که ۷ فصل را در خود جا داده است. عناوین این‌فصول به‌ترتیب عبارت‌اند از: «زمینه مناسب درونی»، «فرصت رهایی و جداسری فرقه»، «نقش شوروی در برساخت فرقه»، «نقش آمریکا و بریتانیا»، «تنهایی و فروپاشی»، «ناسیونالیسم حکومتی و جامعه مدنی»، «نقش ایدئولوژی در برسازی ملت آذربایجان».

بخش دوم کتاب هم، «جمهوری کردستان» است که این‌فصل‌ها را شامل می‌شود: «فرصت رهایی و توهم جمهوری»، «هدف نهایی» و «نقش ایدئولوژی در برسازی ملت کرد».

در قسمتی از این‌کتاب می‌خوانیم:

در نشریاتی که توسط فرقه در دوره اشغال و درباره زبان منتشر شد علاوه بر گرایش آذریستی چند موضوع دیگر به‌طور درآمیخته با یکدیگر به چشم می‌خورد: ۱- تاکید بر نقش هویت‌ساز زبان ۲- شرح اجحاف‌هایی که بر زبان ترکی آذری می‌شد؛ مبارزه‌ای که برای رفع اجحاف‌ها لازم می‌آمد و ۳- شرح افتخارات زبان ترکی آذربایجانی. به اینها می‌توانیم ایده پان‌آذریستی دایر بر وحدت زبان را هم بیفزاییم. دیدیم که یکی از دلایل رسول‌زاده برای اثبات وحدت هویت ملی بین اهالی جمهوری آذربایجان و آذربایجان ایران اشتراک زبان بود. آنها هر دو به زبان ترکی آذری تکلم می‌کردند و بنابراین یک ملت واحد را تشکیل می‌دادند که بایستی صاحب کشور واحد خود بشوند.

این‌کتاب با ۵۵۶ صفحه، شمارگان ۴۴۰ نسخه و قیمت ۱۸۵ هزار تومان منتشر شده است.

................ هر روز با کتاب ................

صدام حسین بعد از ۲۴۰ روز در ۱۴ دسامبر ۲۰۰۳ در مزرعه‌ای در تکریت با ۷۵۰ هزار دلار پول و دو اسلحه کمری دستگیر شد... جان نیکسون تحلیلگر ارشد سیا بود که سال‌های زیادی از زندگی خود را صرف مطالعه زندگی صدام کرده بود. او که تحصیلات خود را در زمینه تاریخ در دانشگاه جورج واشنگتن به پایان رسانده بود در دهه ۱۹۹۰ به استخدام آژانس اطلاعاتی آمریکا درآمد و علاقه‌اش به خاورمیانه باعث شد تا مسئول تحلیل اطلاعات مربوط به ایران و عراق شود... سه تریلیون دلار هزینه این جنگ شد ...
ما خانواده‌ای یهودی در رده بالای طبقه متوسط عراق بودیم که بر اثر ترکیبی از فشارهای ناشی از ناسیونالیسم عربی و یهودی، فشار بیگانه‌ستیزی عراقی‌ها و تحریکات دولت تازه ‌تأسیس‌شده‌ی اسرائیل جاکن و آواره شدیم... حیاتِ جاافتاده و عمدتاً رضایت‌بخش یهودیان در کنار مسلمانان عراق؛ دربه‌دری پراضطراب و دردآلود؛ مشکلات سازگار‌ شدن با حیاتی تازه در ارض موعود؛ و سه سال عمدتاً ناشاد در لندن: تبعید دوم ...
رومر در میان موج نویی‌ها فیلمساز خاصی‌ست. او سبک شخصی خود را در قالب فیلم‌های ارزان قیمت، صرفه‌جویانه و عمیق پیرامون روابط انسانی طی بیش از نیم قرن ادامه داده است... رومر حتی وقتی بازیگرانی کاملاً حرفه‌ای انتخاب می‌کند، جنس بازیگری را معمولاً از شیوه‌ی رفتار مردم معمولی می‌گیرد که در دوره‌ای هدف روسلینی هم بود و وضعیتی معمولی و ظاهراً کم‌حادثه، اما با گفت‌وگوهایی سرشار از بارِ معنایی می‌سازد... رومر در جست‌وجوی نوعی «زندگی‌سازی» است ...
درباریان مخالف، هر یک به بهانه‌ای کشته و نابود می‌شوند؛ ازجمله هستینگز که به او اتهام رابطه پنهانی با همسر پادشاه و نیز نیت قتل ریچارد و باکینگهم را می‌زنند. با این اتهام دو پسر ملکه را که قائم‌مقام جانشینی پادشاه هستند، متهم به حرامزاده بودن می‌کنند... ریچارد گلاستر که در نمایشی در قامت انسانی متدین و خداترس در کلیسا به همراه کشیشان به دعا و مناجات مشغول است، در ابتدا به‌ظاهر از پذیرفتن سلطنت سرباز می‌زند، اما با اصرار فراوان باکینگهم، بالاخره قبول می‌کند ...
مردم ایران را به سه دسته‌ی شیخی، متشرعه و کریم‌خانی تقسیم می‌کند و پس از آن تا انتهای کتاب مردم ایران را به دو دسته‌ی «ترک» و «فارس» تقسیم می‌کند؛ تقسیم مردمان ایرانی در میانه‌های کتاب حتی به مورد «شمالی‌ها» و «جنوبی‌ها» می‌رسد... اصرار بیش‌از اندازه‌ی نویسنده به مطالبات قومیت‌ها همچون آموزش به زبان مادری گاهی اوقات خسته‌کننده و ملال‌آور می‌شود و به نظر چنین می‌آید که خواسته‌ی شخصی خود اوست ...